Bilmeyenin Utancından Evden Çıkamadığı Son Dönem Politik Ortamlarının Popüler 12 Kavramı

06.05.2016 - 18:54

Türkiye nasıl ki üç tarafı denizlerle çevrili, dört mevsimin doyasıya yaşandığı cennet bir vatansa, aynı oranda dörtte üçü artık politize olmuş, iyi kötü siyaset gündemiyle ilgilenen insanların yaşadığı bir ülke. Mevcut siyasal ortam ile ilgili tek fikri olmayanın patates çuvalı muamelesi gördüğü şu ortamda, sizler için sohbetlerde konulara hakim olmanızı sağlayacak politik bazı kavramları çıkardık. Sırf bu kavramları bilerek bile bugünün siyaset bilimcisi akademisyenine tokat gibi cevaplar verebilirsiniz. Türkiye'nin herhangi bir üniversitesinden mezun olmuş bir siyasalcıyla doktora seviyesinde siyaset konuşabilirsiniz. Zaten kavramları iyice öğrendikten sonra sohbetlerin yüzde ellisinin bu kavramlardan oluştuğunu kendiniz göreceksiniz. Allah zihin açıklığı versin.

1. Seküler nedir? Hiç ölmeyecekmiş gibi bu dünya için, yaşlanınca ölecekmiş gibi diğer dünya için çalışmaktır.

Sekülerizm etimolojik olarak farklı anlamlara gelse de temelde toplumsal ve bireysel yaşamı şekillendirirken karar alma mekanizmalarında dinden ve diğer dogmatik etkenlerden bir tür uzak durma pratiğidir. Laiklik ile karıştırılmamalıdır. Çok iç içe geçmiş anlamlarına rağmen laiklik, devletin kurumsal düzeyde din ve devlet işlerini ayırması anlamına gelirken sekülerizm daha toplumsal pratiğe yansımış bir duruştur. Dindar ya da dinsiz olmakla bir alakası yoktur. Özetle namaz kılan oruç tutan biri de gayet seküler olabilir. Seküler dendiğinde damarlarında batı ahlakı dolaşan, hiç bir dini bağı olmayan bir insan hayal etmeyelim. Yani hacı olup kızının başörtü takıp takmamasını ona bırakan bir anne baba da bildiğin sekülerdir. Biri ben sekülerim dediğinde 'din düşmanı hain bir komplocu' gibi bir anlam çıkarmayın. Seküler bir din düşmanlığı değildir. Ortamlarda artık seküler lafı geçtiğinde başınızı anlamış gibi hafifçe sallayabilirsiniz. Maşallah zehir gibisiniz.

Kullanım Örneği;

'Türkiye, teolojik ve seküler referanslı politika türlerinin çatıştığı en önemli ülkelerden biridir. '

2. Teoloji Nedir? "Hocam, oruçluyken dişimde kalmış tavuk parçasını yutarsam, orucum bozulur mu?"

Tanrıbilim ya da dinbilimin karşılığıdır. Dini konularla ilgilenen bilim alanları için kullanılır. Beş başlık altında toplanır; Karşılaştırmalı Din / Dini Araştırmalar / Din Felsefesi / Din Psikolojisi / Din Sosyolojisi / Dinler Tarihi...Tartışmalar sırasında bu konu teolojiye girer dediklerinde bunu teknoloji ile ilgili bir şeymiş gibi algılamayın. Bugün muhafazakarlardan demokratlara herkes bunu kullanıyor. Sen geri durma sen de kullan!

Kullanım Örneği:

“Cemevleri konusu teolojik bir tartışmadır. Bu konuya siyaseten müdahale edip kanun yoluyla kestirip atma hakkımızın olmadığını düşünüyorum” Bekir Bozdağ - 2011

3. Retorik Nedir? "Sen güzel konuşuyorsun diye bu senin haklı olduğun anlamına gelmiyor Tuuçe!"

Aslında bir konuşma tekniğidir. Solcu ortamlarında çok duyarsınız. Tartışma arasında biri 'Fakat bu retorik bir soru!' diye çemkirir. Yani sorunla soru sormuyorsun, beni sıkıştırmaya beni ikna etmeye kendini haklı çıkarmaya çalışıyorsun demek istemiştir. Özetle dilde etkileyici ve ikna edici konuşma sanatıdır. Hitabetin en puşt halidir. Tarihi Sokratese'e kadar giden bu üslubu popüler isimlerden en çok Demet Akalın kullanır.

Kullanım Örneği;

'Son sözü söyledim, koymadı mı?' Demet Akalın

Burada sorunun cevabının hiçbir önemi yoktur. Önemli olan karşı tarafa hissettirilmek istenen duygudur.

4. Hamaset Nedir? "Gaz verme sanatı"

Esas olarak Arapça'dan gelen kelime 'kahramanlık ve cesaret' anlamlarına geliyor. Fakat son yıllarda bir anlam kaymasıyla 'konuşurken gaz verme' üslubuna verilen isim olmuştur. Açık konuşmak gerekirse, Türkiye bir hamaset edebiyatı cennetidir. Politik liderlerden tutun da en küçük aile birliğindeki sohbetlerde bile bunun sonsuz örneğini görebilirsiniz. Hamaset yapmadaki amaç muhataba ya da muhataplara gaz vermek, coşturmak, kamyon dolusu adamı kavgaya götürmek, 5 günde bitecek işi 2 günde bitirtmek, az maaş alan personeli övgüyle sakinleştirmek gibi tamamen iyi niyetli, masum şeylerdir.

Kullanım Örneği;

'Türkiye cenaze evine döndü, şehit tabutları sıra sıra gelirken onlar bol bol hamaset yaptı!..' Mehmet Türker

5. Modernite Nedir? Dededen kalan müstakil evi 2 tane apartman dairesine müteahhide vermektir.

Alın size harika bir tartışma konusu. Modernite 17 yüzyılda Avrupa'da ortaya çıkıp dünyaya yayılan değerler sistemine verilen isim olsa da daha çok çağın getirdikleri ile birlikte toplumsal dönüşümü ve gelenekten kopuşu ifade eder. Son dönemde politik tartışmaların çoğunda bunu görür olacaksınız.

Örnek Kullanım;

'İstanbul kadar modernitenin hırpaladığı şehir azdır.' Ahmet Davutoğlu

6. Latent Nedir? Sinsi demektir.

Sözlük anlamı uyku halinde olup belli şartlar oluştuğunda gelişme yeteneğine sahip olma durumu olsa da, politik ortamlarda daha çok gizli politik eğilimler için kullanılmaktadır. Siz kendinizi yüzyılın demokratı atfederken biri gelip size 'Latent Irkçı' derse, 'Senin ciğerini biliyoruz, kendini boşuna saklama, ırkçısın işte dingil!' demek istemiştir. Yani özetle için dışın bir değil, ikili oynuyorsun, konseyde senin adını yazacağım, demenin bir başka hali. Çok kullanışlı bir kelime olduğunu fark etmişsinizdir.

Örnek Kullanım;

'Kemalistler, latent Kemalistler, solcular, geceleri yorganın altında gizli gizli Ahmet Altan okuyup ağlamaktalarmış.' Yıldıray Oğur

7. Bağlam Nedir? Bağlam artistliktir.

Bir kavramın üzerinde anlam bulup varlık gösterdiği zemindir. Son dönemde içinde 'bu bağlamda' diye başlanmamış bir cümlenin geçmediği hiçbir politik ya da kültürel söyleşiye rastlayamazsınız. Daha anlaşılır olması adına şöyle bir örnek verelim; İslam dinine mensup bir insan için namaz kılmaması, zekat vermemesi günahtır. Burada bağlam dindir. Fakat bağlamınız temel hak ve özgürlükler olsaydı, bu kişinin kılmadığı namaz ya da vermediği zekat sadece tercih olarak kalacaktı. Gördüğünüz gibi aynı davranış farklı bağlamlarda bambaşka anlamlar ifade etmekte. Sizin bağlamınız sizi bağlar diyoruz ve bir de cümle içinde örnekle açıklıyoruz.

Kullanım Örneği;

'Bu itibarla düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü ile basın özgürlüğü, demokrasinin işleyişi için yaşamsal önemdedir. Bu bağlamda, toplumsal ve siyasal çoğulculuğu sağlamak, her türlü düşüncenin barışçı bir şekilde, serbestçe ifadesine bağlıdır.' Bekir Coşkun

8. Apoloji Nedir? Savunma yaparken ölümüne pisleşmektir. En sevdiğimizdir.

Apoloji yapanlara apolojist denir. Apoloji yapmak ise başka birini, kendini ya da bir düşünceyi mümkün olan her yolu kullanarak, ölümüne savunma şekline verilen isimdir. Bahane bulmaktan tutun duygu sömürüsü yapmaya kadar her şeyin mubah olduğu bir savunma şeklidir. Yani biri size apoloji yapıyorsun diyorsa pek de hayırlı bir şey söylemiyordur. Savunmanın çirkinleşmiş halidir. Politik tartışmalarda taraflar gerildiklerinde sık sık birbirlerini apoloji yapmakla suçlarlar. Türkiye'de bunun en büyük ustalarından biri Seda Sayan'dır. Vaktinde sarf ettiği 'Hadi git lan! Git de! Senin karının memeleri sen yanındayken ekrandan ağzımıza giriyordu?' cümlesinde muazzam bir apoloji vardır.

Örnek Kullanım;

'Ama o yazar ertesi gün yazdığı yazıda sizi öldüren katillerin adını dahi anamadan top çevirecek, katilleriniz için apoloji yapmak uğruna kullanacak kalemini.' Yıldıray Oğur

9. Eril Nedir? Erkek adamdır!

Erkek cinsine verilen isimdir, dişilin karşıtıdır. Özellikle ortamlarda 'eril eril konuşma' denirse size konuşurken mevzuya erkek kimliğini karıştırma denmek isteniyordur. Kadın hareketleri içerisinde olanlar tarafından oldukça sık kullanılır. Erkek kelimesinin yerine, erkekten çok erkeğin temsil ettiği her şeyi kapsaması açısından kullanılan, oldukça kullanışlı bir kelimedir. Entellik için kullanıldığını düşünülse de, kavramsal olarak alt metni anlaşıldığında konunun entellikle değil kavramın kapsayıcılığıyla ilgili olduğunu anlıyorsunuz. Bak yine eril eril küfürler edeceksiniz. :(

Kullanım Örneği;

'Eril düzen hem ev içinde hem de dışarıdaki ücretli işlerde kadınların üretkenliğini denetim altına alır.'

10. Tahakküm Nedir?

TDK'ya göre baskı yapmak, zorbalık yapmak, buyrukçuluk ve hükmetmek anlamlarına geliyor. Fakat tek başına hükmetmek kelimesi çoğunlukla verilmek istenen olumsuz alt metni yeterince vurgulayamadığından son yıllarda oldukça popüler olmuş bir kullanımdır. Ayrıca kullanırken ağızda bir irmik helvası dağılmış duygusu yarattığından insanın politik tartışmalarda her cümlede kullanası gelir. Baba tahakkümü, koca tahakkümü, anne tahakkümü, devlet tahakkümü... uzar gider.

Örnek Kullanım;

'Milli iradeyi bir tarafa koyma suretiyle azınlığın çoğunluğa tahakküm etmesine izin vermeyiz.' Recep Tayyip Erdoğan

11. Konjonktür Nedir? Otomobil parçası adı gibi duruyor.

Esasen bir iktisat terimi olan konjonktür, iktisadi hayatın iyileşme ve kötüleşme konusunda gösterdiği değişikliklerin (dalgalanmaların) hepsine verilen isimdir. Genel kullanımda ise daha çok her türlü durum ve şartın ortaya çıkardığı sonucu ifade ediyor. Hala anlamadıysanız 'geçerli durum' diyelim gitsin ya, nedir bu çektiğimiz? Bunları mı ezberleyeceğiz! Anlamını iyice kavradıysanız şimdi gidip ayna karşısında telaffuz çalışın. Bitmeyen çile adeta: Konjoktör, konjüktör, konjonktor, konjtür...

Örnek Kullanım;

“Bu konjonktürde TSK’nın bölgede PKK varken IŞİD varken gidip Esad rejimini devirme gibi bir durum içerisine gireceğini hesaplamıyoruz.' Sinan Oğan

12. Mütedeyyin nedir? Cumaya gitmiyorsun diye sana terlik fırlatan annendir.

Mütedeyyin, dindar, din kurallarına bağlı ve dine muhalefet etmekten sakınan kimse demektir. Son dönemde birçok eğitimli dindarın kendini tanımlarken kullandığı popüler bir kavram olmaya başladı. Burada kullananlar için sadece salt dindarlık kastı olmamakta, yaşam ve sosyal pratiklerde de dinin merkeze alındığı ifade edilmektedir. Daha basit terimiyle inanılan dine güçlü bağlarla bağlı kişiyi ifade ediyor. Yani cumaya gitmiyorsun diye sana terlik fırlatan annen, gerçek bir mütedeyyin.

Örnek Kullanım;

'Bugün mütedeyyin erkeklerin müstakbel eşinde aradığı kriter nedir? İman mı, güzellik mi? İkincisi olduğu zannındayım.' Özlem Albayrak