Mindfulness çalışmalarında bireyler; yönetici işlevlerin temel bileşenleri olan kontrol, çalışma belleği ve bilişsel esneklik becerilerini kullanmaktadır. Yönetici işlevler otomatikleşmiş davranışları ortadan kaldırmayı, stratejik olarak odaklanmayı, stres karşısında düşünceleri düzenlemeyi sağlamaktadır. Kişilerin duygu ve düşüncelerin yargısız bir şekilde izlenmesi dikkatin dağıldığında ise tekrar odağına döndürebilmesi oldukça önemlidir. Endişe ve kaygı verici düşünceleri sürekli düşünmek yerine ana odaklanmak sakinlik getirmektedir. Farklı duyguları aktifleştiren bir olaya karşı cevap olarak prefrontal korteks ve limbik sistemde tekrarlanan etkinleştirmeler, bu nöral bölgeler arasındaki bağlantıları güçlendirirken kişinin yaşam boyu duygularını düzenlemesini ve nöral ağları büyümesinde desteklemektedir (Zelazo ve Lyns, 2012). Nörobiyoloji araştırmaları tarafından (mindfulness) egzersizlerinin yetişkinler üzerinde önemli derecede etkisi olduğu savunulmaktadır.
Dikkati, duygu düzenlemeyi ve esnekliği arttırdığını beynin, yönetici işlevleri ve duygu- davranış düzenleme bölgeleri bilinçli farkındalık eğitimlerinden etkilendiğini. Planlama, işler bellek, dikkat, sorun çözme, akıl yürütme, engelleme, zihinsel esneklik, odaklanma, hareketi başlatma ve izleme gibi bilişsel oluşumları kapsamaktadır. Meiklejohn’nun 2012’de yaptığı meta analiz çalışmasında bilinçli farkındalık eğitimlerinin dayanıklılığı ve beyin işlevlerinde olumlu olarak etkilediğini aynı zamanda beynin duygusal tepkilerinden sorumlu olan amigdalanın yoğun stresli durumlarda hacminde farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Düzenli ve bilinçli egzersizler yapıldığında ise amigdalanın hacimsel, işlevsel dengesini ve stres seviyesini de düşürdüğü gözlemlenmiştir (Roozendaal, McEwen ve Chattarji, 2009).
Sonuç olarak, modern dünyanın insanlara sunmuş olduğu olanakların artmasıyla birlikte hayatın ritmi bir hayli hızlanmıştır. Bilinçli farkındalık egzersizlerinin beyin üzerinde yarattığı değişimler beyin nöroplastisitesi sayesinde, bu egzersizler ile beyin yapısı değişebilmekte, beyin sağlığı desteklenip yaşam artırılabilmektedir. Bilinçli farkındalık eğitimlerinin biyolojik ve psikolojik mekanizmaları desteklemesiyle strese dayanıklılığı artırdığı gibi hücresel yaşlanmayı azalttığı da ileri sürülmektedir. Hölzel 2011’de yapmış olduğu çalışma sonuçlarına göre, bilinçli farkındalık uygulamalarının hafıza, benlik algısı, empati ve stresle ilgili beyin bölgelerini etkilediği ifade etmiştir.
Cihan TAŞ
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio