Her yıl bilim insanları, rüyalarımız ve bu rüyaların arkasındaki gerçeklikler konusunda araştırmalar yapıyor. Orinoloji olarak adlandırılan bu alanda ilerlemeler kaydedilse de, maalesef bu alana ve amacına dair bilgimiz sınırlı. Fakat kesin olan bir şey var ki; uyku süresince bizi etkileyen duygular, düşünceler ve imgeler hayata karşı bakış açımızı değiştiriyor. İşte Listverse'ün derlediği, beyinle ilgili 10 akıl almaz gerçek...
Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda, elektroensefalogram teknolojisi kullanılarak uyku süresince beyin faaliyetinde çok büyük farklılıklar olduğu kanıtlandı. Bilim adamları, beyin faaliyetindeki farklılıklara bakarak uykunun beş farklı evresi olduğunu söyledi. Birinci, dördünce ve beşinci evrelerin REM uykusu olduğu belirtildi. 1900'lü yıllardaki bilimsel çalışmaların sayesinde, beyin hakkında bildiklerimiz biraz daha arttı. Araştırmacılar, REM uykusu sırasında insan beyninin bazı kısımlarının, uyanıkken olduğundan daha aktif olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmalar, beyin zarının karışık görsel sahneleri çözen belli başlı kısımlarının REM uykusu boyunca çok daha aktif olduğunu gösterdi. Ayrıca duygu merkezi olan limbik sistemin de yoğun faaliyet gösterdiği gözlemlendi.
Hayvanların, insanlara benzer rüya tecrübelerinin olup olmadığından %100 emin olamayız. Fakat onların da REM uyku haline girdiklerini biliyoruz. REM uykusu, Avustralya'da görülen monotrem memelisi hariç, bütün memelilerde meydana geliyor. Frederic Snyder tarafından 1966 yılında öne sürülen hipoteze göre, memelilerin çoğu REM uyku haline geçer geçmez geri uyanıyor; bunun sebebinin de savunma mekanizması olduğunu düşünüyorlar. Kuşların birçoğunda REM uykusuna dair belirtiler görüldü, fakat sürüngenler ve diğer soğukkanlı hayvanlarda görülmedi. Köpekler ve kedilerin de REM uykusu yaşadığı biliniyor.
Marihuana veya esrar kullanan birçok kişi rüya görmediğini söyledi. Yine aynı kişiler, kullanmayı bıraktıktan hemen sonra fazlasıyla canlı ve yoğun rüyalar gördüklerini bildirdiler. Birçok yoğun ve canlı rüyanın görülme evresi REM uykusudur. O zaman marihuana REM uykusunu etkiliyor mu? 1975'de yapılan bir çalışma, deneyimli marihuana kullanıcıları ile hiç kullanmayanları karşılaştırdı. Marihuana etkisi altında olan kullanıcıların, göz hareketlerinde yavaşlama ve kısa süren REM uykusu gözlemlendi. Ayrıca marihuana etkisinin kaybolmasıyla beraber, aynı kişiler REM etkisinin arttığını bildirdiler. Bilimsel verilere göre, marihuana ve REM uykusu arasında bir bağlantı var.
Epik rüyalar fazlasıyla canlıdır ve hayatımızı değiştirebilir. Bu rüyalar o kadar etkilidir ki, genellikle doğal çevrenize karşı sizde daha büyük bir farkındalık yaratır. Bu rüyalar, hayatınızın bir alanında size yeni ve canlı bir bakış açısı kazandırır. Böyle bir rüyadan uyandığınızda, sanki derin ve harika bir şey keşfetmiş gibi hissedersiniz. Bu rüyalar birkaç yıl aklınızda kalabilir. Hatta bazen kendinizi uyurken ve bu rüyalardan birini görürken; yani rüya içinde rüya görürken bulabilirsiniz.
Kadın ve erkeklerin rüyalarındaki farklılıkları araştırmak için birçok çalışma yapıldı. İki tarafın da, rüyalarında kadın görme oranları aynı iken; erkeklerin rüyalarındaki karakterlerin %67'si yine erkekler oluyor. Erkeklerin rüyalarında baskın ögeler şiddet, arabalar ve yollar iken; kadınların rüyalarında duygular daha baskın oluyor ve rüyaları daha uzun sürüyor. İnsanların ortalama %8'i cinsel rüyalar görüyor. En önemli farklardan birisi de erkekler rüyalarında bilinmeyen veya umumi yerleri görmeye meyilliler. Ayrıca erkekler rüyalarında sıklıkla yabancıları görüyorlar. Kadınlar rüyalarında daha çok havuz, göl, gölet gibi su birikintileri görüyor. Tabii ki bu veriler genel ortalamalara dayanıyor; dolayısıyla istisnalar elbette vardır.
Uyku felci, dünya üzerindeki hemen hemen herkesi etkileyen bir durumdur. Direkt olarak REM uykusu ve rüyalar ile bağlantılıdır. Beyin REM uykusundan uyanmasına rağmen, inme inmişcesine beden kasıldığında uyku felci dediğimiz olay gerçekleşir. Bu durumu yaşayan kişinin bilinci yerindedir, fakat geçici bir süre hareket kabiliyetini kaybetmiştir. Rüya görmeye devam ederler ve birçok durumda görsel olarak bu deneyimi kendi odalarında yaşarlar. Bu durumu yaşayan kişinin bilinci tamamen yerinde değildir elbette, ama neler olup bittiğinin farkına varabilecek durumdadır. Bazı durumlarda halüsinasyonlar ve korku hissi ile de birleşir.
Ernest Hartmann kabuslar üzerine birçok kitap ve makale yayınladı. Çalışmalarında, kabus konusunda en yaygın temaların takip edilmek ve kovalanmak olduğunu söyledi. Çocuklar fantastik karakterler veya hayvanlar tarafından kovalanırken, yetişkinlerin çoğu bir erkek figür tarafından kovalanıyor. Yetişkinlerde kabus görme durumu, çocuklara oranla yaygın değil. İnsanların %5 ila %10'u ayda bir veya daha sık rüya görüyor. Hartmann'ın açıklamalarına göre, kabuslar genel olarak günlük aktivitelerimizle ilişkilidir ve korku, anksiyete gibi yüzleşilmesi gereken duygularımızın ortaya çıkışıdır. Madde bağımlılığı, travmatik olaylar veya sevilen birinin kaybı ile tetiklenebilir.
Karabasanlar, kabuslardan daha farklıdır ve daha az görülür. Uykunun ilk ve ikinci saatlerinde meydana gelir. Çığlık ve çırpınma yaygın görülür. Uyuyan kişi, uyanmakta güçlük çeker ve üzerindeki ağırlığın verdiği histen başka bir şey hatırlayamaz.
Bazen gördüğümüz rüyalar hayatımızda büyük bir değişikliğe sebep olabilir. Gördüğümüz rüyalardan etkilenerek, bazı kararlar alabilir veya dikkatimizi çekmeyen şeylerin farkına varabiliriz. Bugün korku romanlarının başyapıtlarından saydığımız Frankenstein'ın yazarı Mary Shelley, rüyasında gördüğü canavardan etkilenerek bu romanı yazmıştır. Aynı şekilde dikiş makinesinin öncüsü Elias Howe, DNA yapısını keşfeden James Watson ve Francis Crick, benzini keşfeden bilim insanı Friedrich August Kekulé de gördüğü rüyalardan etkilenerek dünyayı değiştirecek buluşlara imza atmışlardır. Ölmesinden birkaç gün evvel Abraham Lincoln'ün de rüyasında yüzlerce insanın yas tuttuğu bir cenaze görmesi, rüyaların hayatımızdaki yerini gösteriyor.
Horlama, birçok insan için en önemli problemlerden biridir. Kronik horlamadan şikayetçi olan birçok birey, REM uyku düzensizliği sıkıntısı çekiyor. REM uykusu boyunca bireyler, düzensiz nefes almak, kan basıncında yükselme, tuhaf rüyalar ve inmelerden muzdarip oluyorlar ve REM uyku düzensizliği yaşıyorlar. Bu düzensizliği yaşayan bireyler, uyurken herhangi bir inme sorunu yaşamıyorlar. Böylece rüyalarında gördüklerini dışa vurabiliyorlar. Konuşmak, bağırmak, tekmelemek, yumruk atmak, yataktan atlamak gibi fiziksel hareketler, bu belirtilerin arasında yer alıyor. Kişi, bu eylemlerde bulunurken hala rüya görüyor ve ertesi gün ne yaptığını hatırlamıyor.
REM uykusu, beyin sinir liflerinden sinyaller yayması ile başlar. Lifler sinyalleri talamusa dağıtır ve talamus bu sinyalleri direkt olarak beyin korteksine iletir. Beyin korteksi, beynin öğrenme, düşünme ve bilgileri düzenleme kısmından sorumludur. Sinir lifleri ayrıca omurilikteki nöronları kapatmak için de sinyaller gönderir, REM uykusu boyunca geçici inmeye sebep olur. REM uykusu, beynin öğrenme ile ilgili olan kısmını harekete geçirir. Bu durum, bebeklik dönemi boyunca normal beyin gelişiminde önemli bir rol oynar. Bu da, bebeklerin neden yetişkinlere göre daha uzun süre REM uykusunda kaldıklarını açıklar. Ek olarak, REM uykusu beyindeki protein fazlalığı ile ilişkilendirilir. Öğrenme yetenekleri ve REM uykusu arasındaki ilişkilendirme konusunda çalışmalar hala devam ediyor.
yatmadan önce ayetel kürsi okuyun rahaaaat rahat uyuyun 😴
Ben rüyada ne zaman birine hallensem tam işin ortasında kadın dünya güzelinden çirkin gudubet bir karıya dönüşüyor, "hayaller - hayatlar " esprisi mi yapıyor bilinçaltım bana anlamıyorum bilim bunu da açıklasın ^_^
uzun yıllardır benim rüyalarda hep bir sokak var aynı yerlerden geçip geçip koşuyorum kaç yıl oldu hep o rüyayı görürüm ve değişiklik yok hep aynı normalde öyle bir sokakta bulunmadım da *-*