İngiltere’de Kraliçe Victoria Dönemi'nde basına yansıyan kimi ilginç hayvan hikâyeleri olurmuş. Bu hikâyelerde kendilerini suda boğan köpeklerden, ördeklerden, yavruları ölünce kendini ağaca asan kedilerden vb. bahsedilirmiş.
Peki bu hikâyeleri bir kenara bırakırsak, köpekler, balinalar, atlar ve diğer hayvanlar gerçekten intihar eder mi?
Hayvanlar da strese ya da depresyona girebilirler, ki bunlar insanları da intihara sürükleyen sebepler arasında yer alır. Ayrıca eskiden sadece insanların sergilediği sanılan bazı davranışları diğer hayvanların da sergilediğini biliyoruz.
Peki intihar da bunlar arasında yer alıyor mu?
20 yüzyılda intihar konusundaki tıbbi bilgiler ilerledikçe tek tek hayvan intiharı hikayelerinde de azalma görüldü. Bunun yerine toplu halde uçuruma yönelen yaban sıçanları ya da çok sayıda balinanın kıyıya vurması gibi toplu hayvan intiharları üzerinde daha fazla durulmaya başlandı.
Preti, sahibi öldükten sonra hayvanların ölmesini de sosyal bir bağın kesintiye uğramasına bağlıyor. Yani ölmek için hayvan bilinçli bir karar vermiyor. Sahibine o kadar alışmış oluyor ki başka birinden yemek kabul etmiyor.
Bu örnek önemli bir gerçeği gösteriyor: Stres bir hayvanın hayatını tehdit edecek kadar onun davranışlarını değiştirebilir.
Hayvanların kendilerine zarar veren bu türden davranışlara neden yöneldiğini anlamak için duyguları ne kadar hissettiklerini anlamak gerekiyor.
Oysa, doğal ortamından uzakta tutulan bir hayvan, yaşadığı strese, yavrunun bir sağlık sorunu nedeniyle karnına sonda takılması sonucu ekstra stresin eklenmesiyle doğal olmayan bir davranışa yönelmişti.
Oysa asıl durum, lider pozisyonda olan hasta balinanın sığ suların güvencesine kendisini bırakma çabasının diğer grup üyeleri tarafından tekrarlanması ve sosyal bir grup oluşturan çok sayıda balinanın sığ sularda mahsur kalmasıdır.
Aynı şekilde başka bir parazit mantar da karıncaların beynine yerleşerek onları kendi gelişimi için en uygun mekanlara sürükleyip ölümlerine neden olur.
Çünkü burada anne yavrusunun hayatta kalması adına kendi bedenini ona besin etmektedir.
İntihar ise “kasten hayatına son verme eylemi” olarak tanımlanıyor. Burada örümceğin temel amacı ise ölmek değil, kendini yavrularına yem etmek.
Öte yandan ayı, stres nedeniyle doğal olmayan bir davranışa yönelip niyeti o olmasa da kendisinin ve yavrusunun ölümüne neden oluyor.
Bu nedenle onların ölümüne yol açan davranışlarda ne kadar kasıt olduğunu kestirmek pek de mümkün değil.
Fakat bir intiharı planlamak için, hayvanın dünya üzerindeki varoluşunu kavraması ve sonra da ortadan kalkacağını anlamasını, yani muhakeme yeteneğini ve hayal gücünü kullanması gerekli.
Uzmanlar bunu “ölüme yol açma ihtimali olan tehlikeli durumlara karşı duyulan korku” olarak adlandırıyor.
Bu da doğal bir his olarak görülüyor. Yoksa örneğin zebralar aslanların yanında otlar, balıklar timsahların yanında yüzerdi. Korku, hayvanların hayatta kalmaları için duymaları elzem olan bir duygudur.
İntihar kişinin kendi ölümünü bilinçli bir şekilde istemesidir. Ancak öleceğiniz bilgisine sahip olmadan böyle bir isteğin olması mümkün değildir. Hayvanların ise bu bilgiye sahip olduğuna dair bir bulgu yok.
Bu nedenle intihar sadece insana özgü bir davranış ve olgu olarak karşımıza çıkıyor.
etmesinler..
Konu bir kenara havuzun kenarında 10 dk bekleyen balinaya takıldım kaldım....
İntihar belirli bir zeka seviyesi gerektirir. Geleceğini düşünemeyecek canlıların intihar denemesi zor. Ama akreplerin ateşi görünce kendini sokarak öldürdüğünü duymuştum. Nedenini tam olarak bilmiyorum ama belkide acı çekmek yerine hızlıca ölmek içindir. Durum buysa evet intihar ederler.