Bilim İnsanlarının Yaptığı Son Değerlendirmeler Sonucunda Güneş ile İlgili İlginç Bilgilere Ulaşıldı

29.06.2022 - 16:36

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/neut...

Yirmi yıllık araştırmadan sonra bilim insanları Güneş'in - ve dolayısıyla tüm evrenin - hangi maddelerden oluştuğunu bulmaya yaklaşıyorlar. Güneş çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluşur. Oksijen ve karbon gibi daha ağır elementler de Güneş'te bulunur, ancak bunların miktarı tartışmalıdır. Araştırmacıların yeni gözlemlerine göre, nötrinolar olarak bilinen hayaletimsi atom altı parçacıkları Güneş'te bol miktarda 'metal' bulunduğunu işaret ediyor. Buradaki metal terimi astronomların hidrojen ve helyumdan daha ağır tüm elementler için kullanılıyor. Biz de bu yazımızda Güneş'te bulunan ağır elementlerden bahsediyoruz.

Almanya'daki Jülich Araştırma Merkezi'nde fizikçi olan Livia Ludhova, sonuçlara göre Güneş'in "yüksek oranda metalik elemente sahip" olduğunu söylüyor.

Hidrojen ve helyumdan daha ağır elementler, Dünya gibi kaya-demir bazlı gezegenlerin oluşması açısından çok önemlidir. Bu elementlerin evrende açık ara en bol olanı oksijendir, bunu karbon, neon ve nitrojen takip eder.

Ancak gökbilimciler, evrendeki en yaygın element olan hidrojene göre bu elementlerin ne kadarının Güneş'te bulunduğundan emin değiller.

Bunun nedeni, gökbilimcilerin diğer yıldızlardaki ve galaksilerdeki element seviyelerini ölçmek için tipik olarak Güneş'i bir referans noktası olarak kullanmaları, ve bazı ölçüm tekniklerinin sonuçlarının yıldızımızın kimyasal bileşimi bakımından çok farklı sonuçlar vermesidir. Bir teknik, iç yapısını anlamak amacıyla Güneş'in içindeki titreşimlerden yararlanıp yüksek metal içeriğine odaklanırken, başka bir teknik Güneş yüzeyindeki atomların, ışığın belirli dalga boylarını nasıl absorbe ettiğine bakarak yıldızın içeriğini belirler. Yirmi yıl önce bu ikinci tekniğin kullanımı, Güneş'teki oksijen, karbon, neon ve nitrojen seviyelerinin daha önceki bir belirlemeye göre yüzde 26 ila 42 daha düşük olduğunu öne sürerek mevcut tartışmayı alevlendirdi.

Uzun süredir devam eden tartışmayı sonlandırabilecek başka bir teknik son zamanlarda ortaya çıktı: Güneş nötrinolarını kullanmak.

Bu parçacıklar, Güneş'in çekirdeğindeki hidrojeni helyuma dönüştüren nükleer reaksiyonlardan kaynaklanır. Güneş enerjisinin yaklaşık yüzde 1'i, hidrojeni helyuma dönüştüren ancak bu süreçte kullanılmayan karbon, nitrojen ve oksijen içeren reaksiyonlardan gelir. Yani Güneş gerçekte ne kadar fazla karbon, nitrojen ve oksijene sahipse, bu döngü mantıken o kadar fazla nötrino yaymalıdır. 2020'de bilim insanları, İtalya'daki bir yeraltı dedektörü olan Borexino'nun bu karbon-nitrojen-oksijen döngüsünden kaynaklanan nötrinoları tespit ettiğini açıkladı. Ludhova ve meslektaşları, karbon ve nitrojen atomlarının birlikte Güneş'teki hidrojen atomları kadar bol olduğunu hesaplamak için yeterli sayıda nötrino kaydettiler.

Yukarda bahsedilen oran kulağa küçük gelse de, yeni bulunan bu oran, Güneş'in yüksek seviyede metal içerdiğini tahmin eden gökbilimcilerin kullandığı rakamlardan çok daha yüksek.

Bu oran, düşük metalli bir Güneş'in sahip olması gereken sayıdan yüzde 70 daha fazla. Columbus'taki Ohio Eyalet Üniversitesi'nde gök bilimci olan Marc Pinsonneault, 'Bu harika bir sonuç' diyor. 'Araştırmayı yapan ekip, mevcut düşük metaliklik çözümünün verilerle tutarsız olduğunu sağlam bir şekilde gösterebildi.' şeklinde sözlerine devam ediyor.

Burada tartışılan konu Güneş'ten daha büyük. Pinsonneault, "Evrenin hangi maddelerden oluştuğunu tartışıyoruz" diyor, çünkü "Güneş, tüm çalışmalarımızın kıyaslamasını yaptığımız yer."

Yani Güneş şu anda düşünülenden çok daha fazla karbon, nitrojen ve oksijene sahipse, bu tüm evren için de böyle. Pinsonneault, 'Bu, kimyasal elementlerin nasıl yapıldığına dair anlayışımızı değiştiriyor. Yıldızların nasıl geliştiğine ve nasıl yaşayıp öldüklerine dair bizlere yeni şeyler anlatıyor” diyor. Ve bizlere, üzerinde en fazla çalışılan yıldızın -yani Güneş'in - bile hâlâ sırları olabileceğini hatırlatıyor.

Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!