En şiddetli kozmik çarpışmalardan bazıları uzay boşluğunda sessizce gerçekleşir, ancak doğru cihazlarla bunların gerçekleştiğini yine de duyabiliriz. İşte nasıl olduğu...
En şiddetli kozmik çarpışmalardan bazıları uzay boşluğunda sessizce gerçekleşir, ancak doğru cihazlarla bunların gerçekleştiğini yine de duyabiliriz. İşte nasıl olduğu...
Kara delikler, yeterince küçük bir alana sahip olan ve olağanüstü yoğunluğa sahip olan cisimlerdir. Yoğunlukları, yer çekimi çekim kuvvetini o kadar güçlü kılar ki hiçbir şey ondan kaçamaz, ışık bile. Bu yüzden kara delikler, uzayın içinde yer alan büyük kütleli yıldızların içeri çökmesi sonucunda oluşurlar.
Muazzam bir enerji patlaması. İki kara delik birebirlerine yaklaştıkça dönmeye başlarlar ve aralarındaki mesafe kısalmaya başlayınca da süratleri artar. Bu çarpışma sonunda, büyük bir enerji meydana gelir.
Bu etkenlerden biri gravitasyonel dalgalar oluşturmasıdır. Gravitasyonel dalgalar çarpışma sonucu çıkan enerjinin eseridir. Bu dalgalar uzay-zaman-mekanda titreştiren ve yayılan dalgalardır. Bu dalgalara hassas detektörler aracılığıyla tespit edilebilmektedir.
Yine de, yakından dinlersek duyduğumuz şey kara deliğin sesi olur.
Kara delikler birbirlerine yaklaştıkça sesleri yükselir ve birleştiklerinde aniden durur. Ancak fizik yasalarına göre ses uzay boşluğunda gidemez. O zaman duyulan ses ne?
Bu dalgalar da, kozmik bir alandaki dalgalanmalar gibi ışık hızında dışarıya doğru yayılan uzay-zaman dokusundaki dalgalanmalardır.
Çarpışan kara deliklerden kaynaklanan güçlü dalgalar kabaca bir protonun binde biri büyüklüğünde dalgalanmalar üretebilir.
Günümüzde, yaklaşık 100 kozmik çarpışmadan gelen yerçekimi dalgalarını tespit eden küresel bir gözlemevi ağı var ve bunu genişletmeyi amaçlıyorlar.
Bu durumda bir çift birleşerek Güneş kütlesinin 80 katından daha büyük bir kütle oluşturur.
Kütle çekimsel dalga gözlemevlerinde normal teleskoplar gibi aynalar ya da mercekler bulunmuyor. Bunun yerine, iki kolu yere düz bir şekilde uzanan, L şeklinde yerleştirilmiş uzun tünellerden aşağıya ışınlanan lazerler kullanılıyor.
Lazeri kısalttığınızda tıpkı bir keman teli gibi daha yüksek bir perde, uzattığınızda ise daha düşük bir perde elde ediliyor. Tüm bu lazer titreşimini sese dönüştürdüğünüzde kara deliklerin sesini duyabilirsiniz.
LIGO adı verilen gözlemevlerinden biri Hanford, Washington'da ve diğeri Livingston, Louisiana'da olmak üzere iki detektöre sahip.
Hindistan'da bir başka dedektörün inşa edilmesi planlanmakta.
Bir dalganın gözlemevinin her bir koluna ve dünyanın dört bir yanındaki her bir farklı gözlemevine varış zamanının belirlenmesi, dalga yönünün ve kaynak konumunun belirlenmesine yardımcı oluyor.
Gökbilimciler 2017 yılında GW170817 adı verilen nötron yıldızı birleşmesinde olduğu gibi hem kütle çekim dalgalarını hem de bazı göksel parçalanmalardan gelen ışığı tespit edebilecek kadar şanslı olurlarsa seslerden başka veriler elde edebilirler.
Bu bilgi, evrenin genişleme hızını ölçmelerine ve Einstein'ın genel göreliliğinin daha iyi test edilmesine olanak tanımakta.
Astrofizikçiler önümüzdeki 18 ay boyunca çarpışma kataloglarını iki katına çıkarmayı ve bir zamanlar nadir görülen sesleri bir koroya dönüştürmeyi umuyorlar. Evrenin en çığır açan ve aksi halde sessiz olan çarpışmalarının büyüyen bir ses manzarası.
Bi kara deliğin içine girip kaybolmak istiyorum 🚬🍀
hani ollim ferdi Tayfur susadım çeşmeye çalıyor ?
mantıklı.. ben de buna yakın kurguluyordum. Cahil cahil bakın mk