Koşucular iyi bilir ki, uzun ve yorucu bir koşunun ardından insan kendini bir hayli iyi hisseder, keyiflenir, zihni berraklaşır. 'Runner's high' olarak da bilinen, insanda dert tasa bırakmayan bu durumun bilimsel nedenlerine bakalım.
Koşucular iyi bilir ki, uzun ve yorucu bir koşunun ardından insan kendini bir hayli iyi hisseder, keyiflenir, zihni berraklaşır. 'Runner's high' olarak da bilinen, insanda dert tasa bırakmayan bu durumun bilimsel nedenlerine bakalım.
Bir konuda yaratıcı bir fikir mi bulmanız lazım? Koşuya çıkın. Hayatınızda çok önemli bir karar almak mı üzeresiniz? Koşuya çıkın ve zihninizi temizleyin. Üzgün, sinirli veya sıkkın mı hissediyorsunuz? Koşuya çıkın ve keyiflenin.
Koşu, pek çokları için de gerçekten bunları gerçekleştirebileceği etkili bir araç.
30 yılı aşkındır devam eden sinirbilim araştırmaları, aerobik egzersiz ile zihin açıklığı arasında inkar edilemez bir bağlantı olduğunu ortaya çıkarmış durumda. Daha da ilginci, koşu ile nörogenez (yeni nöron oluşumu) arasında da bir bağlantı olduğu ortaya çıkarıldı.
Özellikle bu keşif, çok önemli. Nitekim çok da uzak olmayan bir geçmişe kadar sinirbilimin en önde gelen isimleri bile beyindeki nöron sayısının belli bir yaştan sonra artmadığını, yani hiç yeni nöron oluşturulamayacağını düşünüyordu. Fakat yakın geçmişte, bunun doğru olmadığı kanıtlandı.
Aerobik egzersizler dışında yeni nöron oluşumunu sağlayan başka hiçbir şey tespit edilemedi anlayacağınız. Bu arada aerobik egzersizler; hızlı yürüme, koşma, yüzme, ip atlama gibi egzersizleri kapsıyor.
Bu yeni nöronlar hipokampus adı verilen, beynin hafızadan sorumlu bölgesinde oluşuyor. Bu da, aerobik egzersizleri yapan kişilerin neden hafızalarının da gelişmeye başladığını açıklıyor.
Özetle, iyice terlediğiniz, 30-40 dakikalık bir aerobik egzersiz seansı sonucunda beyninizin hafıza bölgesinde yeni hücrelerin oluşmasını sağlayabiliyorsunuz.
Özellikle fiziksel aktivite yapmayı uzun dönemli bir alışkanlık haline getirmiş insanlarda, beynin ön tarafında, alnın hemen arkasında konumlanmış bu bölge daha aktif hale gelmeye başlıyor.
Bunun yanı sıra, her 30-40 dakikalık aerobik egzersizin ardından, bu bölgedeki kan dolaşımı artıyor; ki bu da zihin açıklığı dediğimiz olayın oluşmasını sağlayan etken. Nitekim bölgedeki daha bol kan dolaşımı, daha çok oksijen taşınmasını sağlıyor ve buradaki aktivitenin artışı sonucu konsantrasyon, planlama yapma yeteneği, zaman yönetimi ve hedef koyma gibi alanlarda daha efektif hale geliniyor.
Duygu düzenleme, kişinin bir olay karşısında duygularını kontrol altında tutabilmesi ve aşırı tepkiler vermemesi anlamına gelen bir kavram. Koşunun, bu konuda da kişiye faydalı olduğu ve bu nedenle özellikle anksiyete veya ruhsal çöküntü yaşayan insanların yardımına koşabileceği düşünülüyor.
Katılımcıların bir kısmına, 30 dakika boyunca tempolu koşu yapmaları söylenmiş. Kalanlarına ise aynı süre boyunca öylece oturup yayılmaları, yani keyiflerine bakmaları söylenmiş. Süre bittikten sonra 80 deneğe, 1979 yapımı The Champ filminin son derece acıklı olan final sahnesi izletilmiş (sahne için burdan).
Sahne biter bitmez katılımcılara nasıl hissettikleri sorulmuş. Ardından 15 dakika boyunca denekler oyalanmış ve sonrasında tekrar nasıl hissettikleri sorulmuş. Sonuçlara göre, koşu yapan kişiler, 15 dakika sonrasında diğerlerine kıyasla sahnenin etkisinden daha çok çıkmışlar.
Fiziksel sağlığınızı geliştirmesi dışında, hafızanızı geliştiriyor, beyninizde yeni hücrelerin oluşmasını sağlıyor, zihninizi açıyor, karar verme yetinizi geliştiriyor, konsantrasyonunuzu artırıyor, duygularınızı düzenliyor ve keyfinizin yerine gelmesini sağlıyor.
Ee, koşmak için daha ne bekliyorsunuz?