Sosyal medyanın ne kadar kötü bir şey olduğunu, bizi nasıl ele geçirdiğini anlatan hikayeleri sıkça duyuyoruz. Sürekli bildirimlere bakmanın bizi nasıl depresyona soktuğu, ya da selfie'lerin nasıl bir bağımlılığa dönüştüğü hakkında bir şeyler okuyoruz. Ama son zamanlarda psikologlar kendimizi tanımlama adına selfie'lerin bize yardımcı olduğunu söylüyor. Gelin bu konu üzerine biraz derinlere inelim.
İnsanlar kendilerini selfie aracılığı ile ifade etmeyi, yaşamlarını kendileri üzerinden paylaşmayı tercih ediyor.
Medya psikologları gençlerin kendilerini daha özgür hissetmek için, aile ortamından kurtulmak için, dünyada kendilerine bir yer yaratmak ve arkadaş bulmak için çok daha fazla fotoğraf çektiğini bildiriyor. Bu sebeple Instagram'daki içeriğin toplamda %87'si 35 yaş altındaki kullanıcılar tarafından sağlanıyor.
Dijital kameralar ve kameralı telefonlardan önce fotoğraf çekmek hem oldukça pahalıydı, hem de sonuca ulaşmak için oldukça fazla çaba harcamak gerekiyordu. İnsanların fotoğrafa olan ilgisini gören teknoloji devleri tarihin seyrini değiştirdiler. Bu konuda amansız bir yarış söz konusu ve elbette bu yarışı ciddiye alanlar genellikle genç insanlar.
Telefonun günümüzde bir zorunluluk olduğunu düşünürsek fotoğraf çekmek neredeyse bedavaya mal oluyor ve saniyeler içinde onları istediğimiz şekle bile sokabiliyoruz. Dolayısıyla uzmanlar fotoğraf çekmenin ve fotoğrafların daha anlamlı bir hale geldiğini savunuyor. İnsanların hayatın çok basit bir parçasını sürekli paylaşması (örneğin kahvaltı sofrası) bunu bir modaya dönüştürüyor ve bir anda herkes aynı şeyi paylaşmaya başlıyor.
En başlarda insanlar kendilerini farklı şeyler yaparken farklı şekilde çekmeye başladı. Ardından selfie'ler daha hedefine yönelik ve daha özel sebepler için çekilerek gelişim gösterdiler. Çalışmalara göre selfie çekmenin en önemli sebebi insanların görünüşleri hakkında onay ya da yorum alması olarak bildiriliyor. Bunun yanında dahil olunan sosyal grup, yapılan seyahatleri ve son dönemin en önemli trendi olarak spor da selfie'lere konu ediliyor.
Hepimiz ana sayfalarımızı işgal eden selfie'lere isyan ediyoruz; ama toplam beğenilerimizin neredeyse yarısını selfie'ler oluşturuyor. Uzmanlar yüz fotoğraflarını daha fazla beğendiğimizi söylüyor, çünkü bu fotoğrafların her anlamda daha çekici olduğunu düşünüyoruz. Temel anlamda objektife direkt bakan bir yüzün, algımızda bize baktığını düşünmemiz selfie'leri neden bu kadar çok sevdiğimizi açıklıyor.
Aslında günümüzde içinde insan olan tüm fotoğrafları birer selfie olarak algılıyoruz. Fotoğraflar büyük setlerde, tasarlanmış ışıklar ve kostümler ile çekilse de kendi elimizle çekilmiş gibi görüyoruz. Bunun sebebi hem sürekli selfie'lere maruz kalmamız, hem de artık profesyonel çekimlerin bile selfie mantığıyla gerçekleşmesi.
Uzmanlar bu fotoğrafları 'selfie benzeri' olarak adlandırıyor. Onları sadece elimizin uzanıp çekemeyeceği fotoğraflar olarak algılıyoruz. Bunun dışında aynı şekilde paylaşılması ve beğeni toplaması gerektiğini düşünüyoruz. Ayrıca bu fotoğrafların kişisel gelişim ve evrimin önemi bir parçası olarak sürekli bir zaman örgüsü içinde paylaşılması gerektiği görüşü çok yaygın. Çünkü fotoğraflar, yazıdan daha etkin ve hızlı bir biçimde mesajı iletiyor. İnsanların her gün hayatlarından kesitleri birer hikaye olarak paylaşmasının altında yatan asıl sebep bu.
Her selfie'nin iyi olduğunu söyleyemeyiz. Selfie kaynaklı yaralanma ve ölüm haberlerinin sayısı gün geçtikçe artıyor. Bunun sebebi de özellikle Instagram'ın aşırı önemli bir platform haline gelmesi ile birlikte, kullanıcılarının daha fazla ilgi çekebilecek içerikler üretme çabası olarak gösteriliyor. Dolayısıyla da insanlar bu ilgi çekici içerikler uğruna kendilerini daha büyük riskler ve tehlikeler altına atmak durumunda kalıyor. B u her zaman yüksek bir yere çıkmak da değil, estetik operasyonlar ve tüm hayatı sosyal medya etrafına inşa etmek de benzer riskler.
Yaratılan bu abartlı dünyanın elbette kullanıcılar üzerinde psikolojik etkisi de oluyor. Özellikle Instagram'da kullanıcılar takip ettikleri diğer kullanıcıların hayatlarına imrenerek baktıklarında kötü düşünceler içine düşebiliyorlar. Çoğu zaman insanlar, takip ettikleri içerikler ile kendilerini negatif yönde karşılaştırarak; duygusal anlamda kötü noktalara gidebiliyor. Bu tip bir tehlikeyi gördüğünüz anda benzer içerikleri takip etmeyi durdurmalısınız. Eğer bunlardan kaçınabilirseniz, selfie'lerin toplum içinde pozitif etkisi olduğunu söylemek mümkün.
Kendi hikayenizi oluşturduğunuz bu yolculukta selfie'ler birer destekçi, üstelik ne kadar inkar da etsek selfie çekmek kadar görmeyi de seviyoruz. Kendimizi bu şekilde ifade ediyor ve onay görüyoruz.
Daha güzel düşünceler, daha fazla arkadaşlık, özgüven; hepsi aslında selfie ile mümkün olan şeyler. O zaman çekmeye devam!