Geleneksel yemeklerimizin belki de en çok tüketileni olan lahmacunun yapılış şekli, gramajı, restoranın bulunduğu bölge ve malzeme kalitesi gibi faktörleri fiyatında büyük değişimlere sebep olabiliyor. Bundan dolayı analiz yaparken ortalama fiyatlara odaklanmak çok daha doğru olacak. Son 10 yılda lahmacun fiyatlarında olan değişimlere gelin birlikte bir bakalım...
Günümüzden 10 yıl önceye geri dönecek olsaydık birçok yiyeceğin ve eşyanın fiyatının dramatik bir şekilde farklı olduğunu görürdük. Ancak sadece fiyatlara bakarsak alım gücümüzü tam olarak anlayamayız. Takvimlerimizi 2014 yılına yani Almanya'nın 2014 FIFA Dünya Kupası'nı kazandığı zamana geri döndürelim ve final maçını izlerken lahmacun siparişi verdiğimizi varsayalım. 1 adet lahmacuna ödeyeceğimiz ortalama fiyat yaklaşık 2,5 TL olacaktı. 2014 yılında 891 TL olan asgari ücret ile yaklaşık 357 adet lahmacun alınabiliyordu.
Yıllar ilerledikçe elbette fiyatlar da artmaya devam etti ama geçmişte fiyat artışları biraz daha kontrollüydü. 2015 yılına geldiğimiz de ortalama lahmacun fiyatları %40 artış göstererek 3,5 TL bandına yükseldi ama asgari maaşın da 1300 TL ye yükselmesiyle aslında alım gücümüzde hafif bir artış oldu ve asgari maaş ile 371 adet lahmacun alınabilir oldu.
Lahmacun fiyat artışı istikrarını korudu ve ortalama fiyatı 4 - 4,5 TL seviyelerine yükseldi. Asgari maaşın da yükselmesiyle bir önceki senenin alım gücüyle neredeyse aynı çizelgede devam etti.
Bu yükselişle birlikte asgari ücretler de 1777 TL ye ulaşmıştı. Bu da demek oluyor ki asgari maaşla yaklaşık 240 adet lahmacun yiyebiliyorduk.
Bu artışlar ortalama lahmacun fiyatını çift haneli rakamlara yaklaştırdı. 2019 yılına geldiğimizde lahmacunun ortalama fiyatı 9 TL'ye kadar yükseldi. Aynı zamanda asgari ücrette 2020 TL'ye yükseldi. Bu da asgari maaş ile 230 lahmacun alabiliyoruz anlamına geliyordu.
Bu durum elbette lahmacun fiyatlarını da etkiledi. Ortalama lahmacun fiyatları bir anda 15 TL seviyelerine ulaşarak oldukça şaşırttı. Asgari maaş 2825 TL'ye yükselmiş olsa da alım gücümüz 188 adet lahmacuna kadar düştü.
2021 yılı da pandeminin gölgesinde devam ederken dünya ekonomisi de büyük darbeler almayı sürdürdü. Lahmacun fiyatları bu dönem de ortalama 20 TL seviyelerine ulaştı. 7 yıllık değişimden sonra fiyatlar neredeyse kendini ona katlamış oldu.
Lahmacunun ortalama fiyatı 35-40 TL bandına ulaşarak neredeyse kendini ikiye katladı ve artık lüks bir yiyeceğe dönüşmeye başladı. Aynı dönemde asgari ücret 5000 TL bandına yükseldi ama alım gücümüz de düşüş yaşandı ve asgari ücret ile sadece 135 lahmacun alabilir duruma geldik.
Lahmacun fiyatlarında yerden yere değişen ücretlerinin arasındaki fark oldukça yükseldi. Bazı restoranlar 50 TL olan lahmacun bir başkasında 100 TL olabiliyordu. Ortalama fiyatın 70 TL'ye dayandığı bu dönemin ilacı bir nebze de olsa 2024 yılında 17002 TL yükseltilen asgari ücret oldu. Ortalama fiyatı 90 TL seviyelerine ulaşan lahmacunu asgari maaş ile 190 kez tadabiliyoruz. Böylece 10 yıllık serüvenimiz 2,5 TL ile başlayıp 90 TL ile son bulmuş oluyor.
Gelde bunu akp 'lilere anlat
Sait İskender Maslak ta bugün 2 lahmacun 1 ayran için 245 TL verdim
neden böyle oldu acaba diğer ülkelerde de durum aynı mı yoksa farklı mı bilemiyorum