Bir sesle karşılaştığımızda, beynimiz hemen sesin doğruluğunu değerlendirir. Örneğin arabanızın kapısını yeterince sert bir şekilde kapatmadığınızda, görmeseniz bile sesten dolayı bir yanlışlık yaptığınızı fark edersiniz. Peki bunu nasıl anlayabiliyoruz? Gelin bir bakalım...
Bilim insanları, beynin bu yeteneğini nasıl gerçekleştirdiğinden tam olarak emin olmasalar da, yeni bir çalışma, sadece belirli bir görevi yerine getiren beyin hücreleri topluluğunu olduğunu ortaya çıkardı: bize bir sesin yanlış olduğunu bildirmek.
Birçok hayvan da bunu yapabilir ve önceki araştırmalar, beyinlerinin bir sesin olması gerektiği gibi olmadığını sinyalize edebileceğini göstermiştir. Bu nedenle hayvanlar yüksek seslerden ürkerler.
Öncelikle, fareleri bir kolu bastıklarında belirli bir ses beklemeleri için eğittiler. Ses ve kolu basma arasındaki ilişki kökleşince, araştırmacılar farelerin duyduğu sesleri değiştirmeye başladı ve insanların yanlış kapıyı kapatma gibi durumlarını taklit etti. Seslerin hepsi doğru olduğunda inaktif olan, ancak ses beklentilerle eşleşmediğinde 'tahmin hatası nöronları' olarak bilim insanları tarafından adlandırılan, bir nöron popülasyonunu tanımlandı.
Daha da şaşırtıcı olanı, bu nöronların farklı alt grupları, beyni sadece bir şeyin yanlış olduğu konusunda değil, aynı zamanda nasıl yanlış olduğu konusunda da uyarıyordu. Örneğin, farelerin duyduğu ses beklenenden daha sessiz olduğunda bir nöron seti aktif hale gelirken, başka bir set yalnızca ses geç geldiğinde ateşleniyordu.
Bu çalışma şimdilik fareler üzerinde yapılmış olsa da, insanlardaki işitsel öğrenme çalışmaları için de oldukça önemli Tahmin hatası nöronları gibi nöronlar, konuşmayı öğrenmek veya bir müzik aleti çalmayı öğrenmek gibi davranışlarda hayati olabilir. Her ikisi de çok fazla deneme yanılma, çok fazla hata ve hatalardan çok fazla öğrenme içerir.
Bu durumda, uzman müzisyenlerin tahmin hatası nöronları acemilere göre daha mı iyi? Ve konuşmanın gelişmediği hastalıklarda, tahmin hatası nöronları bozuk mu çalışıyor?
Örneğin, görsel alanımızdaki kör noktayı fark etmememizin nedeni de budur. Beyin basitçe orada olmasını beklediği şeyi doldurur. Araştırmalar, beklentinin dünyayı nasıl algıladığımız ve onunla etkileşimlerimiz üzerinde güçlü bir etkisi olabileceğini öne sürüyor.