Piyasalarda Rusya-Ukrayna savaşının ikinci haftasında, gelişmelere bağlı oynaklık devam ediyor. ABD'nin Rusya’dan petrol ve doğalgaz almayacağını açıklaması sonrasında Brent petrolde ilk tepki 130 doların üstü ile sınırlı olsa da uluslararası kuruluşlar petrol tahminlerinde güncellemeye gitti. Goldman Sachs Brent petrol için 2022 yılı tahminini 98 dolardan 135 dolara çıkarırken, Barclays de en kötü senaryoda 200 dolar öngördü.
Dünya'ya konuşan The London Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü, ABD tarafından atılan ambargo adımının gelip geçici bir yaptırım olmadığını belirtti. Öğütçü, “ABD ve Avrupa Birliği’nin (AB) enerjideki arz alt yapısını yeniden biçimlendirmesi ve organize etmesi gerekecek. Çünkü Rusya dünyanın doğalgazda süper gücü, petrolde de son derece önemli bir oyuncu. AB’nin doğalgazda yüzde 40, petrolde ise 25’lik ihtiyacını Rusya karşılıyor. ABD’nin tuzu kuru, kendi üretimi olan kaya gazı ve kaya petrolü oldukça yüksek. İç talebini karşılayacak imkanlara sahip değilse de bunu Kanada’dan veya Meksika’dan temin edebilir. Esas yaptırımlardan etkilenecekler Rusya’nın yanı sıra AB ve Türkiye gibi enerji ithalatına göbeğinden bağlı olan ülkeler” dedi.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Rus petrolüne yönelik bir ambargonun piyasalarda 'felakete' neden olacağını belirterek, 'Petrolün varil fiyatı 300 doların üstüne çıkabilir' demişti. “Benim tahminim 150’yi görür, 200’e kadar gider” diyen Öğütçü, şunları kaydetti:
2008’de benzer bir kriz vardı ve petrolde en yüksek fiyatı biz 147,5 dolar ile görmüştük. 147,5 dolarlık fiyat yıl boyunca devam etmedi. 80-90 dolara kadar düştü. Benzeri durum şimdi de görülebilir ancak krizin ne kadar devam edeceğine bağlı. Brent petrolün 300 doları bulması olası gözükmüyor. 300 dolar ile dünya ekonomisi çöker, bundan hiç kimsenin şüphesi olmasın.
Petrol fiyatlarındaki artışın etkisiyle içerde de akaryakıt zamları sürüyor. Benzin ve motorin fiyatlarında üst üste altı iş günü zam geldi. İthalat nedeniyle petrol fiyatlarındaki artışın fiyatlara zam olarak yansıtılmak zorunda olduğunu söyleyen Öğütçü, “Türkiye gibi petrolde yüzde 93, doğalgazda yüzde 98 dışa bağımlı bir ülkede zamlar ister istemez dışardaki bu fiyat artışlarını yansıtmak zorunda. Önümüzdeki dönemde Türkiye’deki tüketicilere enerjide fiyatlar konusunda önerecek çok bir şey yok aslında. Özellikle önümüzdeki bir yıl çok çetin geçecek buna hepimizin hazırlıklı olması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Akaryakıt zamlarının bir kısmının vergilerden kaynaklandığını söyleyen Öğütçü, “Sadece ham petrol değil farklı unsurlar oluşturuyor akaryakıt fiyatlarını. Belki bu formülün yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Devletin vergi gelirlerinden feragat etmesi gerekiyor. Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleri arasında en ucuz petrol kullanan ülkelerden birisi deniyor ancak satın alma gücüyle kıyaslarsanız Avrupa’nın en pahalı petrolünü biz kullanıyoruz. Petrolde alternatif sorunu pek yok tankere yüklediğiniz anda istediğiniz limana petrolü gönderebilirsiniz. Çevremizdeki ülkelere baktığımızda en yakın gelecekte Kuzey Irak elverişli imkanlar sunuyor. Doğalgaz ise biraz sorunlu… Türkiye’ye, Rusya yaptırımlarına katılması için NATO, AB ve ABD baskı yapacaktır. Türkiye’de hem enerji yönetiminin hem ekonomi hem de dış politika yönetiminin çok akıllıca yürütülmesi gerekiyor” şeklinde devam etti.
Rusya’ya yaptırımlar konusunda ABD, NATO ve Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye baskı uygulayıp uygulamayacağı ise merak konusu… Mehmet Öğütçü, çok ağır bir tahrik olmadığı müddetçe Rusya’nın Türkiye’ye gaz tedarikini kesmeyeceğini belirtti. Öğütçü, “Rusya vanayı çok ağır bir tahrik olmadığı takdirde kapatmaz. Çünkü hem Mavi Akım hem de Türk Akım Gazprom tarafından inşa edildi. Kendi alt yapılarını kendileri inşa ettiler, aramızda sözleşme var. Ruslar genellikle karşı taraf bozmadığı takdirde soğuk savaş döneminde bile yapmış oldukları sözleşmelere riayet eder. Bu nedenle bir sorun olacağını zannetmiyorum. Dikkat ederseniz Kuzey Akım 2’nin kapatılması konusunda büyük baskı geldi. Almanya’ya ve Almanya buna uymak zorunda kaldı. Tam kapatmadılar sadece sertifikasyonun askıya alınması yoluna gidildi. Yani düğmeye basılsa kriz bittikten sonra tekrar çalışır. Önümüzdeki dönemde zannetmiyorum ki Türkiye enerjisinin önemli bir kısmını aldığı Rusya ile böyle bir itişmeye girsin” dedi.
Bu kriz derinleşirse AB ABD ile yollarını ayırmak zorunda kalacak. Şu anki görüntüde ve muhtemel yakın gelecekte ABD ortalığı karıştırıyor AB faturayı ödüyor , enerji maliyetleri AB'lilerin canını yakmaya başlayınca bu kadar canı gönülden ABD'yi onaylayamazlar. Zaten petrol ithalatı konusunda ilk sinyali verdiler.