Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ’nin 2020 Faaliyet Raporu, “Sudan’da tarım hayalinin çöktüğünü” ortaya koydu. Rapora göre, 780 bin 500 hektar arazi vermesi gereken Sudan, bir hektar bile vermedi.
Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ’nin 2020 Faaliyet Raporu, “Sudan’da tarım hayalinin çöktüğünü” ortaya koydu. Rapora göre, 780 bin 500 hektar arazi vermesi gereken Sudan, bir hektar bile vermedi.
İktidarın “Sudan’da tarım” hayalinin iflas ettiği, Türkiye-Sudan ortaklığında kurulan şirketin faaliyet raporlarında da itiraf edildi. Sudan’da tarım faaliyeti yürütmek amacıyla iki ülke arasında imzalanan anlaşma 2015’te onaylandı. Anlaşma sonrası kurulan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ’nin 2020 faaliyet raporu ortaya çıktı.
Cumhuriyet'ten Mustafa Çakırı'ın haberine göre, 66.5 milyon TL sermayeli şirketin yüzde 80’i TİGEM’e yüzde 20’si ise Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı’na ait. Şirkette altı yönetim kurulu üyesi ve bir de başkan var. Başka da kimse yok. Rapora göre, 31 Aralık 2020 itibarıyla personel sayısı bir kişi.
Hiçbir faaliyet olmamasına karşın 1 Ocak 2020 ile 31 Aralık 2020 dönemi için yöneticilere sağlanan huzur hakkı ve ikramiye toplam tutarı 416 bin 695 TL. Raporda, şöyle denildi: “TİGEM’e tahsis edilmesi gereken 780 bin 500 hektar arazinin devir teslimi Sudan’da yaşanan hükümet değişikliği ve Covid-19 nedenleri ile gerçekleşememiştir. Arazilerin TİGEM’e tahsis edilememesine bağlı Türk özel sektör firmalarına kiralama yapılamadığından tarımsal üretim gerçekleşmemiş, yatırım yapılmadığından faaliyette bulunulmamıştır. Kadro ihdasları, resmi yazı ile talep edilmiştir.”
Rapora göre 994 bin 598 TL tutarında gerçekleşen faiz gelirleri 2019’a göre yüzde 46 oranında azaldı. Azalış nedeni olarak 2020’de mevduat faiz oranlarının düşmesi gösterildi. Faiz gelirinin toplam gelirin yüzde 100’ünü oluşturduğu belirtildi. Diğer olağandışı gelir ve kârlar 2019 yılına göre yüzde 99 oranında azaldı. 116 bin 483 TL tutarındaki olağandışı gider ve zararlar 2019 yılına göre yüzde 100 oranında arttı. Bunun geçmiş yıllara ait yönetim kurulunun ücret ve ikramiye farkları ile yönetim kurulu üyelerine ödenen vergi iadelerinden oluştuğu belirtildi. Toplam giderlerin yüzde 15.4’ünü oluşturduğu kaydedildi.
Rapora göre, dönem kârı olan 238 bin 250 TL’den vergi ve yasal yükümlülükler (61 bin 707 TL) düşüldükten sonra dönem net kârının 176 bin 542 TL olduğu kaydedildi. Net kâr 2019’da 931 bin 673 TL’ydi.
Şirketin 2018 ve 2019 yılı faaliyet raporlarında da Sudan’ın anlaşma kapsamında arazileri tahsis etmesi durumunda yatırımlara başlanacağı dile getiriliyor. Öte yandan TİGEM’in 2020 faaliyet raporunda da şirket için Sudan’ın başkenti Hartum’da da şube açıldığı belirtildi.
2018’de dönemin Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, Sudan’a gidip tarım arazilerini gezmişti. Pakdemirli, “En sonunda arazimize kavuşmuş olduk, şimdi içindeyiz” demişti. Türk-Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ binasının açılışını da yapan Pakdemirli, “Bu binada, ülkemize tahsis edilen 780 bin hektarlık tarım alanında çalışmalar yürütülecek, yeni tecrübeler elde edilecek” demişti. Pakdemirli’nin bu “hayalleri” gerçekleşmedi.
Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Sudan’da güvenlik sorunlarının olduğunu, her an baskın yapılarak çalışanların rehin alınma ve hatta öldürülme riskiyle karşı karşıya bulunduklarına dikkat çeken CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, “Kabile ve silahlı gruplarca işletmelerden ‘zekât’ adı altında haraç isteniyor. Üstelik bir kez verilmesi de yeterli değil, başka bir grup tekrar gelip istiyor. Haliyle insanın aklına, bu kadar sorunlu bir ülkeye biz neden böyle bir yatırım yaptık, sorusu geliyor” dedi. Kiralanan arazinin ne durumda olduğunun bilinmediğine dikkat çeken Başevirgen, “Yani anlayacağınız ‘öküz öldü ortaklık bitti.’ Ödenen harcırahlar, konaklama giderleri ve kabilelere verilen ‘zekâtlar’ uçtu gitti. TİGEM görev zararı yazdı geçti ve olan vatandaşın vergilerine oldu” dedi.
Sudanda tarım mı ??ben buna gözümle gülerim. Önce kendi toprağınızı ekin …
Kendi ülkesinde tarımı bitiren sudanda tarım mı yapacak?
Bu Sudan işi sudan paraları götürmek için tezgahlandı galiba.