En erken hangi anınızı hatırlıyorsunuz? Belki anaokulundaki bir oyun, belki de ilk kez düşüp dizinizi kanattığınız o gün… Peki ya bebeklik? Koca bir boşluk. Oysa o dönemde yürümeyi, konuşmayı, insanlara güvenmeyi öğreniyoruz. Hayatımızın en kritik temelleri atılırken, neden hiçbirini hatırlamıyoruz? Bilim insanları bu sorunun peşine düştü ve bebek beyninin içine bakarak oldukça ilginç bulgulara ulaştılar.
İşte detaylar...
Bunun sebebi genellikle beynimizin hafıza merkezi olan hipokampusun henüz yeterince gelişmemiş olmasıyla açıklanıyordu.
Ancak Yale Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, olayın bu kadar basit olmadığını gösteriyor. Araştırmacılar, bebeklerin gerçekten anılar oluşturduğunu ama anıların nereye gittiğinin bilinmediğini söylüyor.
Bu yüzden araştırmacılar, bebeklerin beyin aktivitelerini fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) ile gözlemleyerek işe koyuldu. Bebeklere çeşitli görseller gösterildi. Daha sonra bu görseller tekrar gösterildiğinde beyinlerinde aynı bölgenin aktif olup olmadığına bakıldı.
İlk kez gördüklerinde hipokampusu daha aktif olan bebekler, aynı görseli tekrar gördüklerinde ona daha uzun süre baktı. Bu da demek oluyor ki bebekler, en azından “görsel olarak tanıma” temelli anıları oluşturabiliyor. Yani hafıza var ama erişim yok.
Ancak bu hatıralar, zamanla erişilemez hale geliyor. Araştırmayı yürüten Profesör Nick Turk-Browne’a göre bunun birkaç olası sebebi var. Bir ihtimal, bu anılar uzun süreli belleğe hiçbir zaman ulaşmıyor. Ama daha olası olan, anıların bir şekilde beyinde saklandığı fakat erişilemediği.
Yani belki de o anılar bir yerlerde hala duruyor, sadece biz ulaşamıyoruz.
Öğrenme şekli, bir nesnenin neye benzediğini ya da hangi davranışların hangi sonuçları doğurduğunu anlamayı sağlıyor. Yani bebek, annesinin yüzünü tanıyor ya da oyuncaklarının rengini ayırt edebiliyor.
Bu öğrenme türü, episodik yani olaylara dayalı hafızadan farklı çalışıyor ve bebeklerde daha erken aktif hale geliyor. Turk-Browne ve ekibi, şimdi bu anıların ne kadar süreyle dayanabildiğini araştırmak istiyor. Araştırmacılar, anıların bebeklikten yetişkinliğe kadar bir şekilde beynimizde kalmaya devam ettiğini ve sadece bilinçli erişimin mümkün olmadığını düşünüyorlar.
Yani belki de o ilk kez yürüdüğümüz an, annemizin bizi kucağına aldığı o sabah ya da bir oyuncakla kurduğumuz ilk bağ… Hepsi beynimizin bir köşesinde kodlanmış olabilir. Sadece hatırlamayı öğrenmemiz gerekiyor.
