Herkesin aklına sık sık takılan bir soru: Yöneticim benden bir şey istediğinde ona nasıl hayır diyebilirim ki? Yahut da çok sevdiğimiz birinin, hiç yapmak istemediğimiz bir talebi olduğunda.
Gerektiği zaman hayır diyebilmenin kişiye faydaları sonsuz da olsa, bunu nasıl uygunca yapabileceğimizi pek bilemiyoruz. Siz de hayır deme konusunda sıkıntı yaşıyorsanız işte bu galerimiz tam sizlik
Öncelikle hayır dememize gerçekten neyin engel olduğuna göz atarak başlayalım:
Çoğunlukla kişiyi reddettiğimizi düşünürüz ki bu, bir yanılgıdır; aslında isteği reddediyoruz. Bencil görünme korkusu da bilinçaltımızda pusuda yatıyor olabilir. Patronu kızdırmaktan korkuyor olabiliriz. Aslında, yağmurun yağmasını engelleyemeyiz ama pekala şemsiye açmasını öğrenebiliriz.
Yani etraftan gelen her türlü talebe cevap vermenin mutlak olduğuna inanıyoruzdur. 60 kişilik satış ekibini yöneten bir katılımcım bana aynen şunu söylemişti: “Benden raporu hazırlarken istediği yardıma nasıl kayıtsız kalırım?” Ben de ona aynen şunu sordum. “Peki bunun için rapor nasıl hazırlanır konusunda kısa bir eğitim verseniz? Onlar çalışsalar ve sonra hâlâ yardıma ihtiyacı olan varsa size gelebilse?” Bunu yapmanın kendisine ve ekibine sağlayacağı fayda konusunda ikna oldu. Değerlerimizi başkalarına göstermenin daha akılcı yolları da olabilir.
Bu tam bir safsatadır. Çünkü hayır dediğimizde de insanlara kötülük yapmış oluruz gibi çarpık bir eşleştirme yapmamıza sebep olur. Önemli olan neye evet, neye hayır diyeceğimiz konusunda emin olmamız ve söylediklerimizle yaptıklarımızın bir olmasıdır.
Zaten birçok insan bundan pek hoşlanmaz; ama reddedilme duygusuyla başa çıkamıyorsak bu bizi kızdırıyor olabilir. Böyle bir durumda, özel hayatınızdaki problemleri gözden geçirmeniz gerekebilir.
Yaşamın kontrolünü ele almamızı
Zamanı etkin kullanmamızı ve yönetmemizi
Özgüven ve özsaygımızın gelişmesini
Başkalarının bizim önceliklerimize de saygı duymasını
Açık ve şeffaf bir iletişim tarzımız olmasını
Başkalarının da bu konudaki gelişimine katkıda bulunabilmeyi
Ve kendimizi daha rahat ve mutlu hissetmemizi
O halde, işte size hayır deme adımları:
“Benden iki saat içerisinde bu raporu istediniz.”
Talebi şimdi gerçekleştirmenizin sizin üzerinizde yaratacağı etkiyi ve gerekçenizi açıklayın. Örneğin, “Şu anda …. işe konsantre olmaya ihtiyacım var. Bu raporu yetiştirmeyi önceliğe almak beni strese sokacak ve yaptığım işi aksatacak. Bu durumda raporu da istediğiniz şekilde hazırlayamamak ve hata yapmaktan endişe ediyorum.”
'Kesinlikle hayır' demek ise, ancak kişiliğimize aykırı bir durum olursa gereklidir. Örneğin, etik kurallara aykırı davranmayacağınız için kesinlikle hayır diyebilir ve bunun değerlerinizle örtüşmediğini belirtebilirsiniz.
İnsanlar genellikle kesinlikle hayır yanıtı duymaktan hoşlanmazlar. Bu kişi özellikle de yöneticiniz ise… Örneğimizden devam edecek olursak, bizden acil rapor isteyen yöneticimize:
Bu raporu daha titiz ve dikkatle hazırlamak için en az bir güne ihtiyacım var. Önerim bunu yarın saat 14.00’te hazır etmek. Anlayışınız ve desteğiniz için teşekkür ederim diyebilirsiniz.
Hayır deme becerisini gerçekten kazanmak istiyorsanız naçizane önerim, buna kendinizi en yakın hissettiğiniz kişilere hayır demekle başlamanız ve kilometre yapmanız. Aynı araba kullanmayı öğrenmek gibi. Direksiyona geçin ve yolculuğa başlayın. Empati dediğimiz yolda arkadaşınızı da yanınıza almayı unutmayın. O, size kırmızı ışığın nerede olduğunu söyleyecek.
Başak Tecer,
Harvard Business Review Türkiye
hayır diyemiyorsanız siktir git lannn diyin rahatladığınızı göreceksiniz.