İstanbul ve Londra arasında yaşayan Vehbi Koca, belgesel ve kreatif fotoğrafçılığın dikkat çeken isimlerinden biri. Onu farklı kılan yalnızca teknik ustalığı değil, aynı zamanda fotoğrafı bir düşünsel ifade biçimi olarak görmesi. Çalışmalarında insanı merkeze alan Koca, görünmeyeni görünür kılma tutkusuyla toplumsal duyarlılığı, etik değerlere bağlılığı ve sanatsal derinliği bir araya getiriyor.
Objektifinden bakan göz, çoğu zaman fark edilmeyeni fark ediyor; susturulanı duyuyor, görünmeyeni görüyor. Londra’daki sanat ve eğitim kurumlarında verdiği derslerle de bu bakış açısını yeni nesil sanatçılarla paylaşıyor. Eğitimcilik deneyimi ona yalnızca disiplin değil, aynı zamanda eleştirel bir derinlik kazandırmış.
Onun için fotoğraf yalnızca bir kare değil; hafızayı diri tutan, sorumluluk üstlenen bir tanık. Son çalışması ise, bizi Belfast’ın kırılgan barışına götürüyor.
Vehbi Koca: Fotoğraf benim için yalnızca bir araç değil, bir düşünce biçimi. Görünmeyeni görünür kılmanın, susturulanı duyurmanın yolu. Batı ve Doğu kültürleri arasında gidip gelen hayatımda hep şunu gördüm: İnsan hikâyeleri evrenseldir. Bir duvarın gölgesinde saklı acı da, bir annenin çocuğuna bakışındaki umut da aynı derinliği taşır. Fotoğraf, bu derinliği adalet, empati ve sorumlulukla yansıtabilme imkânı veriyor bana .
Vehbi Koca: Belfast, sessizliğiyle bile konuşan bir şehir. Yüzeyde barış var gibi görünse de, sokaklara sinmiş bir tedirginlik hâlâ hissediliyor. Duvar resimleri yalnızca sanat değil, bir hafıza. Orada çekim yaparken gördüm ki; barış sadece bir anlaşma değil, aynı zamanda bireylerin kendi iç yolculuğu. Brendan ve Bill gibi geçmişte birbirine düşman olan insanların barışa yönelişi bana şunu düşündürdü: Gerçek barış, susturulmuş bir silahtan değil, dinlenilen bir yürekten doğar .
Vehbi Koca: Açıkçası, Brendan ve Bill’in dönüşüm hikâyesi çok sarsıcıydı. Bir zamanlar karşıt saflarda savaşıp birbirini öldürmeye ant içmiş bu iki insan, bugün barış için yan yana yürüyebiliyor. Ayrıca bir fotomuhabirin, yıllar önce yediği plastik mermiyle yüzünde taşıdığı yara beni çok düşündürdü. O yara yalnızca fiziksel değil; her sabah aynaya bakarken geçmişin bir hatırlatıcısı. İşte fotoğrafın gücü burada devreye giriyor: O yaranın, o gölgenin unutulmamasını sağlamak .
Vehbi Koca: Kesinlikle. Hafızayı sadece yazıyla değil, görsellikle de diri tutmamız gerekiyor. Çünkü gerçek barış, yüzleşmeyle mümkün olur. Çektiğim her karede, geçmişin gölgesiyle bugünün gerçeğini aynı anda gördüm. Fotoğraf, unutmamaya hizmet eden sessiz bir tanık aslında. Benim için en büyük motivasyon bu: İnsanlara yalnızca bakmayı değil, görmeyi hatırlatmak .
Vehbi Koca: Çünkü tüm çatışmaların, tüm barışların ve tüm umutların merkezinde insan var. Benim işim, bu insanlık hâllerini samimi, etik değerlere bağlı ve derinlikli bir şekilde aktarmak. İnsan hikâyelerini anlattığınızda zaten evrensel bir dile ulaşmış oluyorsunuz. Ve bence fotoğrafın en güçlü yanı da bu: Evrensel bir duygu diline sahip olması
Vehbi Koca: Şunu öğrendim: Barış bir sessizlik değil, bir dikkat hâlidir. İnsanlar orada gülüyor, alışveriş yapıyor, müzik dinliyor ama her an bir gölge belirip geçmişi hatırlatabiliyor. Bu kırılganlığı belgelemek benim için hem bir sanat pratiği hem de bir sorumluluktu. Çünkü barışın kalıcı olması için önce hafızayla yüzleşmemiz gerekiyor .
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio