Barış Erbil Yazio: Glam Rock: Rock Müzikte Görsel İhtişamın ve Toplumsal Cinsiyetin Kültürel Devinimi

19.10.2020 - 16:32

05.12.2020 - 16:49

Dışavurumsal yaklaşım rock müzisyenlerinin farklı tarihsel dönemler boyunca en önemli özelliklerinden biri olmuştur. Belirli bir duyguyu ve duygusal yoğunluğu en iyi şekilde anlatmak ve aktarmak gayesinde olan icracılar zamanla bu gayelerini yaşam tarzlarından sahne şovlarına ve hatta bunun ötesinde bir alt kültür ögesi olarak ideolojik bir yaklaşım dahilinde olgunlaştırmış ve yaşatmışlardır. Glam Rock da tür olarak bu kültürel evrime şatafatlı bir kimlik tanımlaması ile büyük katkı sağlamıştır. Bu türe adını kazandıran “parıltı” kelimesi zannediyorum ki bizlere 1970’li yılların başında İngiltere’de ortaya çıkan ve birçok rock müzik grubunun bu parıltı ile sahne şovlarına renk getirmesini sağlayan bu akım hakkında oldukça yeterli bir ipucu veriyor. Parıltılı ve tabuları reddeden, özgür bir yaşam biçiminin öncüleri.

Özgür olmanın tanımı nedir?

Aslına bakarsanız özgürlük kelimesi seneler boyunca Dünya’nın farklı yerlerinde farklı sosyo-kültürel ve politik konjonktürlerde defalarca değişik şekilde tanımlanmıştır. 1970’li yılların İngiltere’sinde doğan bu müzik türünün de özgürlük kavramını ele alışı aslında insanın en temel olgusu “cinsiyet” üzerineydi. Cinsiyet kavramını kalıplaştırıp kutuplara ayırmak yerine bir şekilde bu kavramı hiçe saymayı ve insanların hayatlarına yer etmiş birçok stereotipi kendi yaşayış şekilleri ve görsel şovlarından çıkarmayı tercih etti Glam Rock akımının öncüleri. Basit ve belki de sığ bir şekilde “kadın kılığında sahne şovu yapan adamlar” olarak tanımlandıkları olsa da aslında var olan şov dünyalarına görsel ihtişam katacak bütün ögeleri cinsiyetsizleştirerek kullanmalarıydı. Özellikle dönemin ünlü pop art sanatçısı Andy Warhol’un ayrımcılık karşıtı çalışmaları ve protestolarıyla aynı dönemde hayat bulan Glam Rock, cinsiyet kavramının tabulaşmış yapısını kırmayı hedeflemişti. “Toplumsal Cinsiyet” kavramının yeni anlaşılmaya başlanması ve biyolojik cinsiyet kavramından ayrı olabileceği de yine bu yıllarda tartışılmaya başlanmış ve yeni dışavurumsal rock müziğin öncüleri bu farkındalığın toplum içinde yayılıp algılanmasına da büyük fayda sağlamışlardır.

Yarattıkları veya yaygınlaşmasında rol sahibi oldukları toplumsal farkındalık ve özgürlük tanımlarının yanında Glam Rock öncülerinin ve icracıların bir başka hedefi daha vardı; Black Sabbath gibi rock müziği mistik ve karanlık ögeler üzerine felsefi bir yaklaşım ile “metal” müziğin olgunlaşmasına hizmet etmek yerine bu müziği “parıltı” ve aşırılık ile şahlandırmaktı.

Türün en önemli icracılarından olan David Bowie, yarattığı Ziggy Stardust karakteriyle dünya ötesi bir bilimkurgu dünyasına rock müziği götürmüş ve bu müziği karanlık icra etmek isteyen diğer öncülerden oldukça farklı bir yaklaşımla Glam Rock’un özgür ve sınırların dışında betimleyici üslubunu yaygınlaştırmıştır. Belki Glam Rock tür olarak çok uzun soluklu olmayacaktı fakat yarattığı bu yeni bakış açısı nice müzisyene ilham kaynağı olup Punk Rock gibi başka müzik türlerinde çok daha uzun bir süre yaşayacaktı. Bu durum da farklı müzik türleri genelinde mantalitenin değişse bile devrimsel fikirlerin çok daha uzun süre yaşayacağının veya yaşatılacağının kanıtıdır.

Dünya çapında etkisini farklı dönemlerde (1980’lerde Japonya’da, R&B dünyasında Prince ile, günümüz modern rock dünyasında ise Marilyn Manson ve Placebo gibi oluşumlar ile) bir şekilde hissettiren Glam Rock, hem kültürel bir devinimin önemli bir mihenk taşı olmuş, hem de yarattığı etki ve farkındalık ile toplumsal özgürlük tanımlarının da birçok alanda yeniden oluşmasına katkı sağlamıştır.

Özgürlüklerin serbest ve sınırsızca yaşanması gerektiğini parıltılı ve belki de göreceli de olsa çoğu kesim tarafından abartılı olarak kabul edilebilecek sahne şovlarıyla takipçilerine aktarıp rock müzik dünyası için yepyeni ve farklı şekillerde sürecek uzun bir yolun kapısını aralamıştır. Glam Rock ve bu türün dinamikleri içinde kendi yarattığı felsefesi müziğin hislerimize ve halet-i ruhiyemize bıraktığı muazzam etkinin dışında toplumsal dinamiklere de nasıl kuvvetli bir etki bırakabileceğinin sayısız örneğinden sadece bir tanesi olarak tarihin sayfalarında yerini edinmiş ve birçok önemli yapıtta yaşamaya devam edecektir.

Instagram