Geçim zorluğu ve paramızın yetmediği ihtiyaçlarımız için her ne kadar banka kredisi almak cazip bir alternatif olsa da, tabii ki bir takım zorlukları da beraberinde getirir. Bir anda size binlerce TL para veren bankalar her türlü olasılığı düşünür ve hesaplar. Peki siz?
Kredi, tüketici için gerçekten de akıllıca kullanılması gereken bir finansal araç. Kullandığınız banka kredisi ileride yarardan çok zarar getirmesin diye, kendinize ve bankanıza sormanız gereken soruları listeledik:
Ve genellikle de geliri 2 bin liranın altında olan vatandaşlar ihtiyaç kredisi almaya
yöneliyorlar. Bu sebeple kredi çekmeden önceki süreç, iyice enine boyuna incelenmesi gereken bir şey haline geliyor.
Krediyi ne için alıyoruz? Ev almak, araba almak, iş kurmak, iş büyütmek, borç ödemek yahut başka bir ihtiyacı gidermek. Bize kredi kullanmayı düşündüren odak nedir?
Almayı düşündüğünüz kredi hakikaten ihtiyaç için mi yoksa ihtiyaç dışı bir şey için mi? Örneğin arabayı yenilemeye gerçekten ihtiyacınız var mı yoksa bu şu an için aslında biraz lüks mü? Aynı şekilde, sadece beğendiğiniz bir ürünü almak için bütçenizi zorlamaya değip değmeyeceğini iyi düşünün.
Kredi notu, Kredi Kayıt Bürosu (KKB) 9 bankanın ortaklığıyla kurulmuş, kişilerin performansını değerlendiren kurum tarafından verilir. Birkaç internet sitesinden kendi kredi notunuzu öğrenebilirsiniz. Bankacı bir tanıdığınız da bunu sizin yerinize yapabilir. Kredi notuna göre her banka farklı not sınırı koyar. Yani bir banka kredi notunuz düşük olduğu için kredi vermezken, diğer bir banka verebilir.
Kredi hesaplamasını ve ödeme planınızı yaptınız mı? Tabii ki yapmışsınızdır. Peki bu ödeme planı diğer ihtiyaçlar için yapılan harcamaları ne kadar kısıtlayacak? Bankadan çekeceğiniz kredi miktarının aylık taksitleri, maaşınızın kaç günlüğüne denk geliyor?
Şirkette işler ne durumda? Yakın zamanda işten çıkarmalar oldu mu? Ya da siz kendi konumunuzu diyelim 3 yıl boyunca o krediyi ödeyebilecek kadar sağlam görüyor musunuz?
Herkesin kafasından geçen önemli ve çok da makul soru. Öncelikle 'mantıksız' diye kestirip atmayın deriz; çünkü bunun hesaplamasını sadece siz yapabilirsiniz.
Basit bir örnek verelim. Kredi kartı borcunuz çok fazla şişti. Ancak minimum tutarı ödeyebiliyorsunuz ama o bile büyük bir kalem. Orta uzun vadede bu borcun tamamını kapatamayacağınız ortada; ve minimum tutar da sizi oldukça zorlamaya başladı. Şu durumda (vadesini abartmamak kaydıyla) kullanacağınız ihtiyaç kredisinin aylık ödeme miktarı, sizin hali hazırda karta ödediğinizden çok daha düşükse, bütçenizi biraz rahatlatabilmeniz anlamında mantıklı olabilir. Ama diğer yandan, gerçekten arada çok da kayda değecek bir fark olmayacaksa, krediye ödeyeceğiniz faizlere hiç değmeyebilir. Dediğimiz gibi, bu sizin yapabileceğiniz bir hesap.
İş yerinizin borçları için alıyorsanız; hali hazırda kötü gidiyor gibi görünen işin ne kadarlık bir vadede iyiye gideceğini öngördünüz? Yeni bir yatırım yapacaksanız; bunun size geri dönüşü ne zamanı bulacak? Ya da diyelim en basitinden, kredi kullanarak bir ithalat işlemi gerçekleştirdiniz. Ürünün gelmesi, gümrük işlemleri, burada aktif satışına başlanması, satıştan elde edeceğiniz gelir vadeliyse eğer onun vadesi; bu ithalat size ne zaman kazanç olarak dönecek? Buna benzer sorular elbette çoğaltılabilir.
Örneğin 10.000 TL’ye ihtiyacınız varsa, hazır almışken bulunsun diyerek 15.000 TL alıp da kendinizi zora sokmayın.
Birçok kredi seçeneği üst limitlere sahiptir ama kredinin çekilebilir olması ihtiyaç duyulan miktarın o olduğu anlamına gelmez. Fazla çekilen her miktarı fazlasıyla geri ödüyoruz sonuçta :/
Bankaların faiz oranları arasında uçurum olmasa da farklılıklar var.
Her bankanın internet sitesinde türlü bilgileri öğrenebiliyoruz ama tek tek uğraşmak kafa karıştırıcı olabilir. Tüm bankaların faiz oranlarını, geri ödeme miktarlarını, masraflarını karşılaştıran sitelerden yardım alabilirsiniz. HangiKredi, EnUygun, KrediModeli ve bunlara benzer sitelere bakmak önemli.
Kredi tutarını ve vadeyi az tutarak daha az faiz ödüyoruz malum. O yüzden, vadenin uzun olması ödeme kolaylığı adına her ne kadar avantaj gibi görünse de totale baktığımızda çok öyle olmuyor. Mesela bir süre sonra yenisini almak isteyeceğiniz bir cep telefonu için 36 ay vadeli ihtiyaç kredisi almak: Gerçekten de kredinin epey mantıksız bir kullanımı.
(Faiz oranını zaten öğrenmiştik.)
Her kredinin mutlaka tüketiciye bir maliyeti oluyor. 'Masrafsız kredi', 'yüzde 0 faiz oranı' gibi reklamasyonu kesinlikle dikkate almayın. Bankaya her bir masraf kalemini tek tek sorun. Örneğin bu kredi için yeni bir banka hesabı açmanız gerekecek mi? Onun hesap işletim ücreti bile bir masraftır.
İşiniz acilse zora düşmemeniz önemli.
Ya da öyle bir terslik başımıza geldi ki hiç ödeyebilecek gibi değiliz. Evimizi de teminat göstermiştik; haydi buyurun?
Taksit gecikmesi durumunda ne gibi ilave faizlerin söz konusu olacağını, hiç ödeyememek durumunda izlenen adımların neler olacağını detaylı bir şekilde öğrenin; neticede dünyanın bin bir türlü hali var.
Kullanılan kredinin erken kapatılması durumunda 'erken ödeme cezası' diye bir şey var, tam olarak 'ceza' sözcüğüyle ifade edilmese de. Ayrıca bu koşullar kullanılan kredinin (ihtiyaç kredisi, konut kredisi, taşıt kredisi) şekline göre değişmekte.
'Yaa benim elim nereden bollaşacak?' diye düşünmeyin ve bu soruyu daha krediyi almadan önce bankaya sormayı ihmal etmeyin.
Bu durumda bankanız ayrıca bir masraf talep ediyor mu? Koşullar neler ve bu koşulları önceden belirlemek mümkün mü?
Kredinize hayat sigortası yaptırmak ise dikkat edilmesi gereken önemli bir konu. Kredide hayat sigortası, kredi sahibinin vefat etmesi durumunda yakınlarına borç kalmaması için önemlidir. Sigorta yaptırırsanız, çektiğiniz kredi sigorta şirketi tarafından ödenir ve o mağduriyet ortadan kalkar.
Peki bunun ne tür masrafları olur, bankanızla konuşun.
Özellikle de faiz oranlarının yüksek olduğu dönemlerde, kredilerin cazip gösterilmesi için çeşitli kampanyalar yapılır. Peki faiz oranlarının daha da yükselmesi kullanılan krediyi etkiler mi? Aynı şekilde, faiz oranları düştüğünde düşük faiz oranından krediye devam etmek mümkün olur mu? Kesinlikle bankaya sormayı unutmayın.
Geçtiğimiz eylül ayında 2.6 milyon kişi bankaların kara listesindeydi. Batık kredi bir yılda %32 artarak 58.6 milyar TL'ye ulaşmıştı.
Kısacası çok yönlü düşünüp mantıklı ve gerçekçi hesaplamalar doğrultusunda o borcu aldığınızdan emin olun.
En güzeli almayın abi, almayın ya. İhtiyaç kredisi alan çoğu insan, gerçek ihtiyaçlarından dolayı almıyor. Yok efendim tatil, yok efendim yeni telefon, yok araba, alışveriş vs. vs. Biriktiren değil tüketen toplumlar içindir kredi. Biriktirin. Bu sene belki tatile gidemezsiniz ama 1 sene sonra gidebilirsiniz. En azından tatilden döndüğünüzde 2 ya da 3 sene boyunca her ay ödeme yapıp, yaşam kalitenizi azaltmaya sebep olacak krediniz olmayacak.
Banka kredisi almamaya dikkat edin yeter.
Ticari işi büyütmek adına (öngörü ve etüd çalışmasından sonra) alınabilir. Ancak diğer ihtiyaç için çok iyi bir analize ihtiyaç vardır. Aslında en güzeli hiç almamaktır. Çünkü unutmayın banka sattığı paradan kar elde etmekte, aynı zamanda yan kalemlerinden de hayli yüksek bedeller almaktadır.