Banka Hisselerinde Düşüş Devam Ederken Uzmanların Borsa Tepkisi Sürüyor

26.09.2022 - 14:36

Borsa İstanbul'da son aylarda yaz mevsiminde normalde görülen tatil havası, özellikle bankacılık tarafında görülmedi. Yaz sıcağını artıran işlemlerde yükselişler soluksuz olurken, düşüş de tedirgin edici şekilde sürüyor. Ekonomide dış etkilerin baskısı artarken, endekste iç dinamikler yönlendirici oldu. Aylardır herkes, 'Borsa'da neler oluyor?', 'Banka hisselerinde yükseliş sürer mi?', 'Ne zaman düşecek?', 'Düşüş ne kadar sürecek?' sorularını sıralarken, uzmanların da gündeminde bu başlıklar görülmeye devam ediyor.

Borsa nedir? Ne değildir?

Borsa, gelecek için güven duyulan şirketlere yatırım yapabilmek ya da ortak olabilmek adına hisse senedi alım satım yapmaya yarayan platformlar olurken, şirketin yönetiminde sorumluluk almadan, hissesini aldığınız şirkete dair beklentiyi ortaya koyarak, temettü, büyüme ve yükseliş yoluyla para kazanma ortamıdır. Diğer yandan da şirketlerin fon bulma ihtiyacını bu yatırımcılarla giderir. Borsa İstanbul da bizim gibi yatırım anlayışı olan ülkelerde önemli konumda olmalıdır. Ancak son birkaç haftadır olan akıl dışı gelişmeler açıklanmaya çalışılırken, yukarıdaki gibi amaçları olan gerçek yatırımcılarıysa tedirgin ediyor.

Borsa'da neler olmuştu?

20211'de kurlardaki tırmanışa paralel Borsa İstanbul'da görülen hareket bir anlamda yenilenirken, bu kez uzmanların suni olduğu konusunda uyarıları görülmüştü. Bankacılık gibi istikrarlı seyir izleyen hisselerin öncülüğünde görülen soluksuz yükseliş Temmuz ayının ortasında BİST 100'de 2.300'lerden, XBANK'ta 1.900'lerden başladı.

Tavanı bozulamayan bankacılık hisseleri eşliğinde 13 Eylül'de endekste 3.715, bankacılıkta 5.100'e vardı. Aradan geçen 13 günün ardından bugün (26 Eylül) BİST 100 endeksi 3.250, XBANK 2.898 seviyesinden işlem görüyor. Bankacılık endeksinde hacim de 22 Temmuz’dan 12 Eylül’e kadar dört kat artıyor.

Son aylarda yaşananalar da patronlar için ciddi bir sınav ortamına dönüşüyor.

Dünya'da Barış Erkaya'nın Borsa Analiz'ine göre, borsada hissesi alınan şirketin ana hissedarlarındansanız bir yatırımcı edasıyla tüm bu olup bitenleri izleyemezsiniz. Hisse senetlerinizin manipülatif hareketlere alet edilip edilmediğini kontrol etmek zorundasınız.

Son aylarda yaşananalar da patronlar için ciddi bir sınav ortamına dönüşüyor. Bu oynaklıklarda bazı şirketlerde yönetim olaya el atarak dalgalanmalara çok hızlı reaksiyon verip, yatırımcılara da 'biz buradayız' güveni aşıladı.

Küçük hissedarının destekçisi olan patronlar kimler?

Borsa İstanbul’da banka hisselerinde yaşanan oynaklıkta kırılmanın olduğu tarih 13 Eylül'den başlamak üzere 10 günlük süreçte yaşananlar mercek altına alınıyor.

Halka arz sonrası piyasa yapıcılığı işlemleri harici ana hissedarların yaptığı alım işlemlerinin sayısı 72 olurken, 28 şirketin hisselerinde işlemler görülüyor. Toplamda da 329 milyon TL’lik geri alım işlemi oluyor.

En çok alımı hangi şirket hisselerinde yaptılar?

Sabancı Holding (SAHOL) hisselerinde geri alım tutarı 13-19 Eylül aralığında 26,60-28,33 TL fiyattan 78 milyon TL oluyor.

Onu izleyen Halkbank (HALKB) hisselerinde de tek günde 8,1877 TL ortalama fiyattan 8,5 milyon adet hisse toplam 79 milyon TL’ye geri alınıyor.

Panora GYO’da (PAGYO) da geri alımlar, 19,81-23,12 TL aralığından yapılan 3 işlemle 52 milyon TL’lik toplam tutarda oluyor.

Oynaklığın en dikkat çektiklerinde olan piyasanın amirallerinden İş Bankası C (ISCTR) hisselerinde tek günde 8-8,19 TL aralığında 40 milyon TL’den fazla alım yapılıyor.

Net Holding’te (NTHOL) dalgalı piyasada da 2 farklı günde süren işlemlerin toplamı 17 milyon TL oldu.

Şişecam (SISE), 14 Eylül’de işlem yaparken 14 milyon TL'lik, Lider Turizm (LIDER) de hemen hemen her gün yapılan işlemlerle 13,2 milyon TL'lik, MLP sağlık (MPARK) 1 hafta süren işlemlerde 9,7 milyon TL'lik geri alım yapıyor.

Hisselerin tahtalarında patron destek alımlarında yapılan işlemler de mesaj taşıyor.

Tek seferde güçlü geri alımlar, çok tartışılan VİOP’ta açığa işlem yapanlarla satıcılara verilen mesaj olurken, her an işler tersine dönebilir anlamında.

Aralıklarla yapılan güçlü alımlar, tahtayı dengeleyerek alıcı tarafına cesaret verici bir etkide olurken, her gün yapılan istikrarlı alımlar da düşen piyasada hisse yatırımcısına uzun vadeli cesaret veriyor.

Bazı patronlarında sınıfta kaldığını belirten Erkaya, geri alım yerine ani hisse satışı yapanların olduğunu hatırlatarak, bazılarının da hali hazırda bulunan satışlarını sürdürdüğünü açıklıyor. Bir kısım ana hissedarın da satışlarını 'beklemeye' aldığını belirtirken, bu da bir miktar güven verebiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 23 Ağustos tarihinde, ki endekste yükselişin yarılandığı görülüyor bugün dönülüp bakıldığında, "Vatandaşlara şu an en çok getiriyi getiren Borsa İstanbul. Vatandaşlarımızın nereye kanalize olacağı çok açık” diyerek borsa yatırımına dikkat çekmişti.

3 Eylül’de de Bakan, borsanın kırdığı rekorlardan ve yatırımcının duyduğu güvenden bahsetmişti. Son olarak da 11 Eylül’de “Sermaye piyasalarımız her geçen gün güven tazeliyor, geleceğe güvenle bakıyor. Borsamız haftayı dolar bazında 17 yılın en güçlü rallisiyle geride bıraktı, 3.521,38 puanla haftayı sonlandırdı. BIST 100 endeksi iki aydır rekor üstüne rekor tazeliyor. Öyle ki, bu yükseliş, Temmuz 2005’ten bu yana en güçlü ralliye işaret ediyor” demişti.

Ertesi gün işler değişti. Bankacılık endeksinde 13 Eylül’den sonra değer kaybı başlarken, yükselişteki övgü dolu söylemler yerini sessizliğe bıraktı.

Bakan Nebati’nin tavsiyeleri tavsiyeleriyle hisse işlemi yapanlar varda kayıplar yüzde 70’lere varıyor.

Muhalefet tarafında uzmanların "vurgun", "manipülasyon" gibi tanımlamalar yaptığı son dönem hareketler inceleniyor.

Diken'den Anıl Can Tuncer haberinde, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, son bir aydır borsayı takipte olduğunu belirtirken, 'Son bir uyarı yapacağım. Türkiye tarihin en büyük borsa manipülasyonlarına şahit oluyoruz. Küçük yatırımcı soyuluyor” dedi.

İşaret edilen süreçte, uzmanlar yükselişi ‘sıra dışı’ olarak nitelerken, en çok düşen altı hisse mercek altına alınıyor.

İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. (ISGYO) hisseleri 13 Temmuz’da 15,12 TL’den alıcı bulurken, hissede işlem hacmi 4,5 milyon TL oluyor. 2 Ağustos’ta 20,62 TL seviyesi zirve olurken, 26 Eylül tarihinde (an itibarıyla) hisse tabanda 9,10 TL’den işlem görüyor.

Şekerbank (SKBNK) 13 Temmuz’da 1,06 TL’den güne başlıyor. 23 Ağustos’ta 3,85’e kadar çıkarken, 13 Eylül'de zirvesi olan 5,37'den düşmeye başlayan hisse, bugün tabandan 2,28'de bulunurken, son 7 işlem gününde tabandan işlem görmüş bulunuyor.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) 13 Temmuz’daki fiyatı 2,04 ile güne başlıyor. 7 Eylül'de 7,40 ile zirve yapıyor. 13 Eylül'de düşüşe geçerek bugün de 2,62 ile tabandan işlem görürken, aynı Şekerbank gibi 7 seanstır tabanda kilitleniyor.

Geri alımları çok tartışılan kamu bankası Halkbank (HALKB), en sert yükselip inenlerden olurken, 13 Temmuz’da 4,63 TL'den güne başlıyor.

23 Ağustos’ta henüz 6,26 TL seviyesine ulaşıyor. 13 Eylül’deyse 16,64 seviyesiyle Everest'e rakip oluyor. Bugün 7,28 seviyesinden işlem görüyor. 20 Eylül’de gelen geri alımların düşüşü bir miktar yataylaştırdığı görülürken, Borsa İstanbul eski genel müdürü Hakan Atilla da aynı zaman bankanın da eski yöneticisi olarak geri alımda ‘zamanlama manidar’ diyor.

Vakıfbank'ta 13 Temmuz’da açılış seviyesi 3,51 TL olurken, hisse 41 kere maşallahla 41 günde 15,66 TL oluyor. Hisse bugün 7,25 TL'den işlem görüyor. 13 Eylül'e göre yüzde 50 aşağıda bulunuyor.

Akbank hisseleri de 13 Temmuz’da 8,11 TL seviyesindeyken, 23 Ağustos’ta bakanın borsa açıklamasına kadar 11,60 TL olurken, 13 Eylül'de 19,14 TL’yi görüp, bugün 10,86 TL'de seyrediyor.

BDDK ve TCMB'den tecrübeyle SPK ve Borsa İstanbul'da düzenleme

Ekonomist Atilla Yeşilada, Sözcü'den Özlem Ermiş Beyhan'ın aktardığına göre, “BDDK ve TCMB örneğinden tecrübemiz bu tür düzenlemelerin sonuç vermediği veya piyasada beklenmedik aksaklıklar yarattığı yönünde” derken, yarardan çok zarar verildiğine de dikkat çekerek şunları söyledi:

Asli görevini yerine getiren ve hükümetten emir almayan SPK ve Borsa İstanbul tek çare.

Ekonomist Güldem Atabay yaşananlar için, kamu otoritelerinin bunu yapanları cezalandırması gerekirken, şu an hisse geri alımlarıyla bu kişilerin kurtarıldığını söyledi.

Atabay, bu işleri yapanların Kılıçdaroğlu’nun söylediği gibi aslında bilindiğini, Berat Albayrak'a kadar uzanan söylentilerin olduğunu belirtiyor. Ancak durumun tek açıklamasının sermaye piyasası ve tahvil piyasasının mahvedildiği olduğunu da açıkladı.

Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre, Borsa İstanbul için 3 Ekim'e dikkat çekti.

İris Cibre, Borsa İstanbul'da bankacılık endeksinde yaşananlarda, pay vadeli kontratların son günü olan 30 Eylül ve sonrasında 5 Ekim’de bazı kurumların temerrüde düştüğü ya da tahtalarda tabanların devam ettiğinin takasa para yatırdıklarını veya takasın tıkandığının görüleceğini söyledi.

Gazete Duvar'da Cibre yazısında, '3 Ekim zurnanın zırt dediği yer olacak' derken, 'Akşam piyasa kapanacak, fiyatlar uzlaşılacak ve ertesi iş günü uzun pozisyonda olanlar eğer pozisyon kapatmadılarsa hisse senetleri hesaplarına fiziki olarak teslim edilecek' dedi.

Sözcü yazarı Serpil Yılmaz da "Yatırımcının 'göz göre göre,' şişmiş fiyatlardan bankacılık hisseleri alıp yere çakılmasına; neden, nasıl ve kimler seyirci kaldı?" diye sorarken, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'yi işaret etti.

Yılmaz, 'Nebati'nin yatırımcıları hisse senedine yönlendiren açıklamalarıyla, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'na (VİOP) talep arttırdığı gerçeği üstü örtülecek cinsten bir gaf değil' derken, aracı kurum Ahlatcı Yatırım'a yönelik de, Ahmet Ahlatcı'nın “Müşterim Mehmet Akdere almış, ilgim yok” açıklamasını da şaşırtıcı bulduğunu belirtti.