Son yıllarda oldukça popüler olan; kuşaklar hakkındaki araştırmaları ve X, Y, Z Kuşağı gibi tabirleri muhakkak duymuşsunuzdur. Özellikle sosyal medyanın ortaya çıkması ile aradaki derin uçurumun gözle görülür hal alması kullanıcıların “Yaşıma göre hangi kuşaktayım, bu kuşakların özellikleri neler, bu kuşaklar niye var, biz ne yapıyoruz ki?” gibi soruları araştırmasına sebep oldu. Hangi kuşağa ait olduğunu merak edenleri hemen içeriğimize alalım. İşte X, Y, Z kuşakları ve özellikleri...
İnsanların doğduğu ve büyüdüğü yıllara göre dünyaya bakış açısı değişiklik gösteriyor. Çünkü çocukluk ve gençlik yıllarındaki toplumsal iklimin insanları etkilememesine imkan yok. Bu yüzden her yaş grubunu farklı nesiller altında sınıflandırıyoruz.
Şu an (büyük ölçüde) hayatta olan 5 farklı kuşak var:
1- 1925-1945: Sessiz Kuşak (Silent Generation)
2- 1946-1964: Bebek Patlaması (Baby Boomer)
3- 1965-1979: X Kuşağı
4- 1980-1995: Y Kuşağı (Millennials)
5- 1996-2020: Z Kuşağı
“Kendinden kaçan, yârim sessiz kuşak” şeklinde kötü şakalar yapmamamız, saygı göstermemiz gereken bir nesil, Sessiz Kuşak nesli. Ancak bu kötü şaka, adeta bu kuşağı tanımlıyor diyebiliriz. Kendi isteklerini bastırması öğütlenen, toplumsal olaylara karşı sessiz kalmanın ve görüşlerinin açıkça konuşmamalarının öğretildiği bir kuşaktan bahsediyoruz. Bu yüzden de adları “Sessiz Kuşak”. Herkes kendini kurtarır, olan yine sana olur” şeklinde büyütülen bu kuşağı, şu an dedelerimiz ve ninelerimiz oluşturuyor.
Uyumlu, kanaatkar ve otoriteye saygılıdırlar. Mevcut düzeni değiştirmek veya karşı çıkmak yerine uyum sağlamayı tercih etmişlerdir.
Teknolojik gelişmelerin sanayi sektöründe yarattığı değişimlere ayak uydurmuşlardır.
İkinci Dünya Savaşı ve Büyük Buhran’ı görmüşlerdir.
Savaş ve yokluk görmelerinden dolayı; başarı, güç, daha iyi bir gelecek gibi hırsları vardır.
Diğer nesillere nazaran daha ciddi ve kaderci bulunurlar.
İşsizlik oranı; kendinden önce ve sonra gelen kuşaklara göre daha azdır. Ancak bu kuşaktaki kadınların %88’inin iş gücü olarak görülmediğini de belirtelim.
Sessiz Kuşak; 20.yüzyılda en genç yaşta ebeveyn olan kuşak.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra tüm dünyada bebek doğum oranlarında büyük bir patlama yaşandı, “Bebek Patlaması” ismi de buradan geliyor. Bu nesil hala hayatın birçok alanında söz sahibi durumda.
Ancak gittikçe yaşlanıyorlar ve genç kuşaklarla çatışıyorlar. Yaptıkları eleştirilerin gençler tarafından basmakalıp bulunması sebebiyle, son yıllarda sosyal medyada “OK, Boomer” diye bir kalıp türedi. Bizdeki “yav he he” gibi bir şey. Evet belki biraz saygısızca ama gençleri biraz daha anlamaya çalışsaydınız fena mı olurdu ey Boomers?
Kuralcı, çalışkan ve başarı odaklıdır.
Aynı anda anne, baba ve çocuklarına bakmak zorunda kalmışlardır.
Teknolojinin çok yavaş yaygınlaştığı bir dönemde büyüdükleri için, teknolojiye uyum sağlayamadıklarını söyleyebiliriz.
İş sadakatleri yüksektir, çalışmak için yaşamışlardır.
Doğum kontrol yöntemlerinin geliştiği bir çağda yaşadıkları için önceki kuşağa göre doğum oranları daha azdır.
Önceki nesillere göre çok daha rahat ortamda büyüdükleri için, dünyayı değiştirme ve toplumsal gelişmelerde söz hakkı bulma şansları olmuştur.
Siyasi görüşleri gençliklerinde genellikle sol eğilimdeyken, yaşlandıkça sağ eğilimli görüşlere yakınlaşmışlardır.
Genç yaşta uyuşturucu kullanımı, en çok bu kuşağa aittir.
Kendilerinden bir önce gelen Bebek Patlaması ve sonrasında gelen Y Kuşağına göre nüfusları daha azdır. Ayrıca bu birbirinden çok farklı ve sürekli çatışan iki kuşağın arasında kaldığı için kendilerine “ortanca kuşak” da denir. Bilirsiniz ki ortancalar hep dışlanır, görmezden gelinir. Oysa X Kuşağı güzel bir nesildir, duygulu ve anlayışlı insanlardan oluşur.
Şüpheci, rekabetçi, otoriteye karşı kısmen saygılı bir kuşaktır.
İş sadakatleri yüksektir, yaşamak için çalışma anlayışına sahiptirler.
Teknolojide, sanatta, siyasette büyük değişimlere şahit olmuş ve bunlara uyum sağlayabilmişlerdir.
Çeşitliliğe açık bir nesildir. Farklı ırk ve dinlerden insanlarla,önceki kuşaklara nazaran daha iyi anlaşırlar.
Daha iyi yaşam şartları için daha az çocuk anlayışı hakimdir.
Bankalara en çok borcu olan kuşaktır.
Kadınların erkeklerden daha eğitimli olduğu ilk kuşaktır.
Aile fertleriyle büyümekten ziyade, arkadaşlarıyla birlikte büyümüşlerdir. Bu yüzden ailelerine olan bağlılıkları, önceki kuşaklara oranla daha azdır.
“Sokakta oyun oynayarak büyüyen son kuşak” olarak tanımlayabileceğimiz, kendilerini pek çok şekilde “efsane nesil” olarak betimleyen insanların ait olduğu kuşak. Bu tutumları kimilerine ukalaca gelse de; bazı tecrübeleri son kez tadan, bazı gelişmeleri de ilk deneyimleyen nesildir. Hem sokakta oynayarak hem de sanal alemde sosyalleşebilmiş, hayatın bu iki farklı alanına tam anlamıyla hakim olan belki de tek kuşak olduklarını söyleyebiliriz.
Sorgulayıcı, tatminsiz ve girişimci ruhlu bir kuşaktır.
Otoriteye karşı saldırgandır, bu özellikleriyle önceki kuşaklardan keskin bir şekilde ayrılırlar.
İş ve sosyal hayat dengesini sağlamak öncelikleridir. Y Kuşağı için iş; keşfetmek istedikleri tecrübeler için maddi kaynak sağlayan bir araçtır.
Akranlarının görüşü, kendilerinden yaşça büyük insanların görüşünden daha önemlidir.
Dijital okuryazarlıkları yüksektir, kendilerini sosyal medyada iyi bir şekilde ifade ederler.
2016 itibariyle dünyada en çok nüfusa sahip olan nesil, Y Kuşağı olmuştur.
Kendini bir dini inanca ait hissetmeyenlerin oranı en çok bu kuşakta görülür.
Kendini LGBT olarak tanımlayan insanların oranı da en çok bu kuşakta görülmektedir.
Diğer nesillere göre; evlenme oranları daha düşük, ebeveynleriyle birlikte yaşama oranları yüksektir.
İş hayatına atılmaları, oy verecek yaşa gelmeleri nedeniyle haklarında pek çok araştırma yapılmaya başlanan Z Kuşağı, aslında bildiğiniz normal insanlardan oluşuyor. Haklarında yapılan yorumlar; ya çok mükemmel bir nesil oldukları ya da komple işe yaramaz oldukları yönünde, ortası yok. Teknolojinin içine doğan bu kuşağın, çok genç olmaları nedeniyle (bazıları hala çocuk) ön görülemeyen bir yapıda oldukları söylenilebilir.
Yaratıcı, tüketici ve geleneksellikten uzak bir kuşaktır.
Y Kuşağı kadar olmasa da otoriteye karşı saldırgan hatta umursamazdır.
Teknoloji hayatlarının temelidir.
En bireyselleşmiş, en yalnız yaşam tarzını yaşayacakları ön görülmektedir.
Teknolojinin içine doğmalarına rağmen dijital okuryazarlıkları düşüktür. Bunun nedeni sosyal medyada gördüklerini direkt olarak “doğru” kabul etmeleridir.
Teknolojinin, hızın içine doğdukları için dikkat süreleri önceki nesillere göre düşüktür.
Diğer kuşaklara göre daha cesur, daha girişimci bir yapıları vardır.
Çok kültürlü bir dünyada yetiştikleri için; ırk, din, mezhep gibi nedenlerden dolayı insanları ayrıştırmaları beklenmiyor.
Alfa Kuşağı: “5 tane kuşak vardı, bu nereden çıktı?” dediğinizi duyar gibiyiz. Ancak 10 15 yıl sonra çokça bahsedeceğimiz alfa kuşağını da tanıtalım istedik. Z’den sonra gelecek olan bu kuşağın, 2020 ve daha sonrası doğan insanlardan oluşacağı söyleniyor. Ancak uzmanlar, Z Kuşağının 1996-2020 arasında doğan kişilerden oluşup oluşmadığından emin değil. Bazıları Z Kuşağının 1997-2018 arası doğanlardan da oluştuğunu söylüyor. Bu durumun netlik kazanması için bir süre daha beklememiz gerekecek.
1925 yılı ve öncesinde yaşayanlara verilen isim Kayıp Kuşak'tır. Çoğu kaynakta Sessiz Kuşak, Baby Boomers, X, Y, Z ve son olarak Alfa Kuşağı'na dair bilgiler yer alsa da Kayıp Kuşak dönem değerlendirmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Kayıp Kuşak, Birinci Dünya Savaşı sonrasında verdikleri tepkilere ve yaşamlarını şekillendirme biçimlerine göre ortaya çıkmıştır. İsimlerini aldıkları şey 'kayıp' olma, her şeyini kaybetme hissidir. Dönemin genç kuşağı yaşadıkları dolayısıyla sahip oldukları her şeyi kaybetmiştir.
Kayıp Kuşak, edebiyat eserleriyle örneklendirilebilir:
Ernest Hemingway’in yazdığı Güneş de Doğar romanı,
Great Gatsby romanında yer alan savaş sonrası her şeyini kaybeden F. Scott Fitzgerald karakteri gibi.
Bu kuşak 'Neden yaşıyoruz?' diye düşünür.
Ahlaki değerleri sorgular ve reddeder.
Toplumsal kurallara uymazlar.
Alkole yatkındırlar.
Bohem yaşam tarzını benimserler.
Saygı kavramını yitirmişlerdir.
Mutlu değillerdir.
Farklı yaş gruplarında ve farklı toplumlara büyüyen iki jenerasyon arasındaki anlaşmazlıklar kuşak farklarını doğurur. Bu sebepten dolayı farklı kuşaklara sahip bireyler arasındaki uyumsuzluk, kuşak çatışmasını doğurur. Yetişkin kuşakla yeni kuşak arasında ortaya çıkan çatışmalar, her dönemde karşımıza çıkan ve yüzyıllardır süren bir durumdur. Kuşak çatışmasında her iki kuşak birbirlerine ön yargı ile yaklaşır.
Kuşak çatışması bir yönden topluma fayda sağlamaktadır. Gençler, yetişkinlerin yaşama şekline, değer ve inançlarına, seçimlerine ve fikirlerine bağlı davranışları çatışmaları engel olur ancak değişim olmasına da engel olur, gelişim ve ilerleme olmaz. Gençler ile toplumsal yaşamda, bilim ve sanatta birçok yenilik, eski olan şeylere bir tepki olarak ortaya çıkar.
Kuşak çatışmasının çıkmasının en önemli sebebi her iki kuşağın birbirlerine önyargı ile yaklaşmasıdır. Bu durum uzlaşmayı engelleyen, çatışmayı körükleyen en önemli nedenler arasında ortaya çıkar. Yaşlı kuşak benimsediği değerlere sıkı sıkıya sahip çıkarken, genç kuşağın yeni değerlere açık olması çatışmaya zemin hazırlayan unsurlar arasında yer alır.
Kuşak çatışmasını çözmek için her iki taraf uzlaşmaya engel olan ön yargılı tutumlardan ve eleştirel bakış açısından vazgeçmelidir. Yetişkinlerin gençlere gösterilen ilgi, sevgi ve anlayışlı bir yaklaşımla, kuşaklar arası çatışma yumuşar ve gençlerle barış içinde yaşamak sağlanmalıdır. Çözüme ulaşmak için bir diğer bakış açısı da yaşam boyu eğitim anlayışına inanmaktır.
Bir Z olarak dijital okuryazarlık oranınımızın düşük olduğuna, sosyal medyada gördüğümüz her şeyi doğru kabul ettiğimiz görüşüne katılmıyorum. Türkiye’de Z kuşağı Y lerden de çok sorgulayan bir kuşak. Kaldı ki sosyal medyadaki bir haberin yalan olup olmadığını anlamada/teşhis etmede çok başarılıyız. Asıl bu konuda zorluk çekenler X ve Boomerlar. Aile whatsapp grubunuz varsa anlayacaksınız zaten ne demek istediğimi.
x'ten z'ye selamlar. sağda solda duyuyorum z şöyle boş z böyle çöp. z'den biriyle gerçekten konuşmayı deneyin, boş ve çöp olmadıklarını göreceksiniz. bu boktan siyasi atmosferde bu boş eğitim sisteminde bu vahşi kapitalist sömürü düzeninde z kuşağının ayakta kalması bile mucize. bu bile sağlam olduklarına kanıt.
Boomerlar diğer jenerasyonlar arasında "biz senin yaşındayken..." kalıbını en çok ve kötü niyetli kullanan kuşaktır. Kendinden sonra gelen nesillere zerre saygıları yoktur. Bir Boomer'ın sürekli olarak Y ve Z kuşağından gençlerin yaptıkları iyi işleri küçümseyerek "internet ve bilgisayardan dolayı" bu işi iyi yaptıklarını ve kendisinin, zamanında bu imkanlara sahip olmadığı halde daha iyi işler başardığını iddia ettiğini duyarsınız. Tüm dünyada iklimlerin en düzgün, havanın en temiz, doğanın en güzel olduğu dönemlerde genç, pedofilinin ve her tür suçun bu kadar yaygın olmadığı dönemde çocuk olma şansını yakalamış bir nesildir. Ekonominin bu kadar bozuk olmadığı dönemlerde iş kurabilmiş, ev sahibi olabilmişlerdir. Üniversitelere girişin bile bu kadar zor olmadığı dönemlerde her istedikleri okula girebilmiş, enflasyon ve işsizlik sıkıntısının olmamasından dolayı hem çalışıp hem okuyabilmişlerdir. Ama buna rağmen ezici çoğunluğun eğitim hayatı sağ sol çatışmalarıyla geçmiştir.