Bu kez soruyu tersten soralım: Bir kişiyi iyi değil, kötü bir lider yapan özellikler nelerdir, nasıl kötü lider olunur? Belki de bu soruya verilebilecek cevaplar, bir önceki sorunun derinliğini ve önemini anlamakta ve hem birey hem takım hem de kurum olarak daha iyiye gitme yolculuğunda bize yardımcı olur.
İşler iyi gittiğinde, tüm sorunlar çözüldüğünde ve ilerleme kaydedildiğinde her zaman kendine kredi alan bir kişi, takımındaki diğerlerine ilham veremez. İşler ters gittiğinde ise, ben merkezcil olanlar sorumluluğu omuzlamak istemez, hataları diğerlerine yontar. Böyle bir lider, etrafındakilere kendisiyle çalışma motivasyonu veremez.
Bir önceki maddeyle bağlantılı olarak, kötü bir liderin bir diğer özelliği ise, hiçbir şart altında zayıflık göstermemesidir. Her zaman en iyisi olduğunu, doğru olanı yaptığını, asla hata yapmayacağını söylemek, bir liderin yapabileceği asıl hatadır ve asıl başarısızlığı getirecek olan şeydir. Evet, liderler rollerini güçlü ve yenilmez olarak algılayıp, kusurlarını göstermemek isteyebilir. Ancak bazı liderlerin göremediği şey, kusursuzluğun gerçekçi olmadığıdır. Bu gerçekçi olmayan güç imajı, liderleri ulaşılamaz ve ayrışan olarak konumlandırır.
Belirli bir sorunu, kusuru, zayıflığı göstermek güçsüzlük göstergesi değildir, aksine cesaret ister. Ebeveyn-çocuk ilişkisinde bile, doğru bir iletişimin temelinde farklılıkları, eksiklikleri kabul etmek gerekir. Anne veya babalar her zaman en iyiyi, en doğruyu bilecek olanlar değillerdir, bazen çocuklarını dinlemeleri ve onlardan öğrenmeleri gerekir, birlikte ilerleyebilecekleri bir yol bulmaları gerekir.
Nitekim güçlendirmeye çalıştığınız takımınızın; sizin hatalarınızı, pişmanlıklarınızı, maruz kaldığınızı eleştirileri, kırgınlıklarınızı görmeleri gerekir. Ancak bu şekilde takımınız, lider olan sizin de bir insan olduğunuzu, onlardan biri olduğunuzu görmeleri mümkün olur.
Bir diğer kötü lider özelliği ise, takımının güçlü noktalarını görmemek, potansiyelini belirleyememektir. Takımının gücünü ve yeteneklerini bilmeyen bir lider; yanlış kişilere yanlış sorumluluklar yükler ve yanlış hedefler, yanlış yollar belirler. Bir lider; takımını tanımalıdır, onları doğru şekilde yönlendirmeli ve motive etmenin yollarını bulmalıdır, ancak bu şekilde başarı mümkün olabilir. Muhtemelen siz de dinlemeyen, takımının fikirlerini önemsemeyen bir liderle karşılaşmışsınızdır. Oysa başarılı bir liderin en büyük görevi dinlemesi ve önemsemesidir. Etkili iletişim ile birlikte lider de takımın bir parçası olur, rehberlik ve destek sağlayabilir, empati kurabilir, bir yabancı olmaktan çıkar ve takımının hem güçlü hem de güçsüz yönlerini görüp, bunları göz önünde bulundurarak aksiyon alabilir.
Tüm bunların yanında, bir lideri, kötü yapan en önemli özelliklerden biri kendine liderlik edememesidir. İyi bir lider her şeyden önce kendini tanımalıdır ve yaptığı işe dürüst olmalıdır. Karakter ve dürüstlükten yoksun, gelişme amacı gütmeyen bir lider, zamanın testine dayanamayacaktır. İyi bir liderin her şeyden önce amacı takımının bir parçası olabilmek, takımıyla birlikte ilerleyebilmek, öğrenebilmek, gelişebilmek olmalıdır.
Yalnızca bir lider için değil, herhangi bir insan için hayatının hangi döneminde, hangi pozisyonda olursa olsun, ben başardım, tamamım, oldum demek; yapabileceği en büyük hata olacaktır. Yeterince geliştiğini düşünen biri, herkes gelişmeye devam ederken her gün bir adım geriye gider ancak ne yazık ki farkında olamaz. Bir gün gerçekten de yeterliyken, ertesi gün demode olacaktır.