Ay başında bu ay harcamalara dikkat diyerek kendimize söz veriyoruz… Ama o söz genelde ilk kahveyle birlikte buhar olup uçuyor. Liste yapıyoruz, hesap tutuyoruz, bazen manifest bile yapıyoruz ama gel gör ki ay sonu yine sürprizlerle dolu! Sanki para kendi kendine eksiliyor değil mi? Oysa bazen en büyük açık cüzdanda değil alışkanlıklarımızda oluyor. Gel, bu ay sonunu neden bir türlü göremediğimize birlikte mercek tutalım!
Küçük küçük yapılan harcamalar genellikle fark edilmez ama kart ekstresinde boy gösterdiğinde şaşırtıcı olabilir. Sadece bir kahve, çok uyguna tek parça kıyafet derken toplamda büyük bir bütçe açığı yaratabilir. Günlük harcamaları takip etmek ya da harcama uygulamaları kullanmak bu görünmeyen tehlikeyi kontrol altına almak için işe yarayabilir.
“Şuraya şu kadar verdim, geriye şu kalır” diye düşünmek teoride kolay ama pratikte büyük tuzaklar içeriyor. Detaylı bir bütçe tablosu yapmak ya da dijital bütçe planlayıcıları kullanmak nereye ne kadar gittiğini net şekilde görmeyi sağlar. Yoksa ay ortasında “Benim cebimde neden bu kadar az kaldı?” diye düşünürken bulursun kendini.
Bütçenin içine kendine harcama kalemi koymazsan kontrolsüz harcamalar kaçınılmaz olur. Kendi için belirli bir miktarı kenara ayırmak, hem motivasyon sağlar hem de kendini şımartma anlarını suçluluk duymadan yaşatır. Paranı nereye ne kadar yönlendirdiğini belirler ay sonu kaçınılmaz sürprizleri engellemiş olursun.
İndirimler gerçekten ihtiyacın olan bir ürün içinse şahane ama “bunu almazsam fırsat kaçar” hissiyle yapılan alışverişler genelde pişmanlıkla sonuçlanır. O ürünü indirim olmasaydı da alacak mıydın? Cevap hayırsa aslında tasarruf değil zarar etmiş oluyorsun.
Banka hesabındaki para azaldığında değil, harcamadan önce kontrol etmek gerekir. Harcamaları planlamadan yapmak, ayın sonunu görememenin en temel nedenlerinden biridir. Nakit akış tablosu tutmak ya da haftalık kontroller yapmak mali anlamda tüm riskleri minimale indirmek demektir. Hem nakit hem de dijital ödeme yöntemlerini aynı anda kullanırken nereye ne ödediğinin sınırını kaçırmadan aylık nakit harcama tutarını da kafanda belirlemekte fayda var.
Bir şeyin taksitle olması onu ucuz yapmaz. Aksine gelecekteki gelirini bugünden harcadığın anlamına gelir. Çok fazla taksit her ay sabit giderleri şişirir ve seni esnek harcama yapamaz hale getirir. Gerekmedikçe taksitli alışverişten uzak durmak bütçen için en sağlıklısı.
Markete liste olmadan girmek adeta cüzdanı tehlikeye atmaktır! Hele bir de açsan o raflardaki her şey bir anda ihtiyaçmış gibi görünür. Bu da lazım olur, şunu da deneyeyim derken sepet dolup taşar ama aslında çoğu şey gereksizdir. Alışveriş öncesi minik bir liste hazırlamak ve evde neler olduğunu kontrol etmek, hem zaman kazandırır hem de gereksiz masrafların önüne geçer.
Kazandığından fazlasını harcamak sürdürülebilir bir yaşam kurmayı imkansız hale getirir. Önce gelirini, sonra sabit ve değişken giderlerini yazmak gerçekçi bir tablo oluşturmanı sağlar. Ay sonunda değil ay başında bu hesaplamayı yapmak ise işin ilk adımı!
Ayın ortasında hesapsız bir harcama yaptığında o iç sesi hemen devreye girer. 'Boşver ay başında toparlarız.' Tanıdık geldi mi? İşte bu düşünce aslında bütçenin en sinsi düşmanlarından biri. Çünkü her defasında gelecekteki seni bugünden borçlandırıyorsun. Ayın başı geldiğinde de yeni gelir eski açıkları kapatmaya gider sen yine sıfırdan başlarsın. Bu döngü uzadıkça ay sonunu görmek bir hayal haline gelir.
“Zaten ayı zor getiriyorum bir de nasıl para biriktireyim?” diyorsan yalnız değilsin. Ama işin püf noktası şu, tasarruf etmek için zengin olman gerekmiyor sadece bir hedefin olması yeterli! Hedefsiz tasarruf pusulasız bir gemi gibi... Nereye gideceği belli değil. Belirli bir tutar belirlemek bile seni finansal olarak daha bilinçli hareket etmeye yönlendirir. Üstelik bu hedefler seni motive eder, harcarken iki kez düşündürür ve ay sonu sürprizlerinin önüne geçer.
Arkadaşlarla dışarı çıkmak, yeni yerler denemek ya da hafta sonu kahvaltıya gitmek elbette ki güzel… Ama bu tür sosyal harcamalar plansız yapıldığında ay sonunda seni bayağı zor durumda bırakabilir. Özellikle “bu son” diyerek yapılan mini kaçamaklar, kart ekstresinde gayet ciddi rakamlar olarak geri döner. Hele bir de her davete evet diyorsan sosyal hayatın cüzdanından yiyor olabilir!
Çoğu zaman belki de hiç düşünmeden her ay düzenli ödemesini yaptığımız abonelikler tek başına gözümüze batmaz. Giderleri bir araya toplayıp aboneliklere ne kadar ayırdığını kontrol etmek gerekebilir. Kullanmadığın ya da sadece merak ettiğin diziyi birkaç kere izlemek için aldığın ve sonra iptalini bile unuttuğun bir çok aboneliğin olabilir. Kullanmadığın ya da kullanmasam da olur dediğin dijital aboneliklere veda etmek seni hafifletecek.