Son zamanlarda gece gökyüzüne baktığınız oldu mu hiç? Büyük, şişman bir dolunay var ama orada fazla kalmayacak. Görünüşü sürekli değişiyor ve Ay bizi sandığımızdan daha fazla etkiliyor.
Aşağıda, gökyüzündeki bu dostumuz hakkında bilmiyor olabileceğiniz daha fazla şeyi sizin için listeledik.
Bu konudaki araştırmalar henüz bitmiş değil ancak bazı çalışmalara göre , 4 ya da 5 günlük dolunay sürecinde uykuya dalmamız zorlaşıyor, uyku süremiz yaklaşık 20 dakika kadar kısalıyor. Ayrıca, derin uyku esnasında Beyin Akım Grafiği bulgularında %30 azalma gözleniyor, daha az melatonin hormonu salgılıyoruz ve deneye katılan kişiler dolunay sürecinde oldukça halsiz uyandıklarını belirtiyorlar.
Bizler Ay'ı her zaman aynı açıdan görürüz çünkü dünya etrafında da kendi ekseni etrafında döndüğü aynı hızla döner (eş zamanlı dönme). Bu durum Ay'ın 'karanlık yüzü' olduğunu iddia eden yanlış bir kanıya yol açtı, halbuki Ay'ın her yanı belli bir noktada güneş ışığı alıyor.
Ay'ın Dünya çevresinde tam bir tur atması yaklaşık bir ay sürüyor. Dostumuz bir turunu 27 günde tamamlıyor ama bir yeni aydan diğerine ulaşmak için iki gün daha -toplamda 29,5 gün- gerekiyor. Yarım günleri hesaplaması zor olduğundan bizler bu rakamı yuvarlayıp '30 gün' de karar kılmışız.
Ay, Dünya'dan çok daha sıcak ve soğuk olabiliyor. Burada sıcaklık 126 dereceden -138 dereceye kadar düşebilir. Ay'ın etrafında hava olmayışı onu aşırı uçtaki ısı değerlerine daha meyilli yapıyor, biraz önce gülümserken birden sinirlenebilen menopozlu teyzeler gibi.
Ay, Dünya'dan daha az kütleye sahip dolayısıyla yer çekimi burada daha zayıf. Gerçek ağırlığınız Dünya'da 90 kg ise Ay'da kilonuzu 15kg olarak hisseder ve dolayısıyla oldukça yükseğe rahatça zıplayabilirsiniz
Astronot Alan Sheppard Ay yüzeyindeyken bir golf topunu 731,5 metre uzağa fırlattı. Topa direk vurduktan sonraki ünlü 'Miller, miller millerce gitti' sözünü söyledi. Kendisi sayesinde bugün Ay yüzeyinde iki golf topu bulunmakta.
Ocak: Kurt ya da Yaşlı Ay
Şubat: Kar ya da Açlık Ayı
Mart: Karga, Kabuk, Kök ya da Solucan Ay
Nisan: Pembe, Çimen, Yumurta ya da Balık Ay
Mayıs: Çiçek ya da Süt Ay
Haziran: Gül, Çilek ya da Ateşli Ay
Temmuz: Fırtına ya da Geyik Ayı
Ağustos: Mersinbalığı Ayı, Tahıl Ayı ya da Yeşil Mısır Ayı
Eylül: Hasat, Arpa, Mısır ya da Meyve Ayı
Ekim: Avcı'nın Ayı, Ölen Ay ya da Seyahat Ayı
Kasım: Buz Ay ya da Kunduz Ayı
Aralık: Altın ya da Uzun Gece Ayı
İnsanlar tarafından Ay'a bırakılan şeylerden bazıları: Apollo 17 Kumandanı Eugene Cernan'ın kamerası, astronotlara ait insan dışkısı, hatıra tabelası, Amerikan bayrakları, miladı dolmuş Ay aracı ve NASA'nın Dünya ve Ay arasındaki mesafeyi ölçmede kullandığı ayna.
Soğuk Savaş zamanında, ABD, Ay yüzeyinde nükleer bombalar patlatıp, Ruslara gövde gösterisi yapmayı düşünüyordu. (Şaka mısın ABD?)
Eugene 'Gene' Shoemaker, ünlü bir gök bilimci ve yer bilimci, astronot olmak istemiş ancak sağlık problemleri nedeniyle reddedilmişti. Ancak kendisi bir gün Ay'ı ziyaret etme hayalinden hiç vazgeçmedi. Vefat ettiğinde NASA onun en büyük dileğini yerine getirip 1998'de küllerini Lunar Prospector ile Ay'a gönderdi. Külleri oradaki toz toprağa karışmış şekilde hala Ay yüzeyinde durmakta.
Ay'a giden ilk astronotlar, buradaki atmosfer eksikliğinin gölgeleri çok daha karanlık yaptığını fark ettiler. Güneş ışığı ile direkt temasta bulunmayan her şey burada zifiri karanlık içindeydi. Öyle ki ellerini gölge bir yere koyduklarında adeta tamamen yok oluyordu. Bu durum bakım ve tamirat işlerini oldukça zorlaştırdı çünkü araç gereçler astronotların kendi ellerinin gölgesinde bile kayboluyorlardı ve keşif yapmak da aşırı zordu çünkü derin gölgeler bir düzlük ile dik bir tepeyi birbirinden ayırmayı zorlaştırıyordu.
Ay, yer çekimsel olarak Dünya'nın kendisine en yakın olan tarafına doğru daha fazla çekilir; uzak tarafına ise daha az. Bu yüzden dünyanın katı olmayan bölgeleri -okyanuslar- Ay'a yakın olduğu tarafta ona doğru, uzak olduğu taraflarda ise ondan öteye doğru hareketlenir ve dalgalar oluşur.
Ay kaynaklı dalgasal hareketlilik dünyanın dönme hızını yavaşlatır ve zamanla daha da yavaşlar. Her yıl yalnızca birkaç mikro saniye kaybediyoruz ama 11 milyar yıl geçtikten sonra mikro saniyeler birikiyor elbette. Yaklaşık 4 milyon yıl sonra takvimlerimizi düzenli tutmak için şubatın 29 çektiği 'Artık Yıllara' ihtiyacımız kalmayacak.
Dünya çakırkeyf olmayı sever. Güneş etrafındaki rotasına bağlı olarak 23,5 derece eğik olan kendi ekseninde döner durur. Sizce Dünya'nın ekseninin daha da fazla eğilmesini engelleyen nedir peki? Tabii ki daima tetikte ve ayık olup sessizce başımıza gelebilecek felaketleri engelleyen eski dostu: Ay! O hayırsız Merkür değil.
*Ben sarhoş değilim.
Her aralık dolunay zamanlarında Avustralya kıyılarında bulunan mercanlar Dünya üzerindeki en devasa ve eş zamanlı sperm ve yumurta salınımını gerçekleştiriyorlar. Dünyadaki çoğu mercan türü bunu yapıyor ancak Avustralya'daki bunu en büyük örneği ve kıyıdan pembe şeritler halinde görülebiliyorlar.
Ay'dan gelen UV ışınlar akreplerdeki bir proteinle etkileşime girerek karanlıkta parlamalarını sağlıyor. Bilim adamları, akreplerin bu durumu dışarıdaki ışık yoğunluğuna göre avlanmaya karar verip vermemekte kullanabileceklerini belirtiyorlar.
5. madde yanlış, Kg kütlenin birimidir kütle ayda değişmez. Ağırlığın birimi Newtondur oda= yerçekimi x kütle. Değişen şey kg değil newton dur.
ABD dünyanın sonununu getiriyormuş gövde gösterisi yapıcam diye (ey ABD ay senin tekelinde değil.)
bir soru aydaki yer çekimi oranı dünyanın 1/6 sı ise dünyada 100 kg kaldıran biri ayda 600 kg kaldırabilir mi?