Versay Anlaşması, 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Almanya'yı askeri açıdan zor bir duruma sokmuştu. Avrupa gün be gün ısınmaya başlarken, 1939 yılında Almanlar Kriegsmarine olarak da bilinen, Alman Donanması'nda çok güçlü bir savaş gemisi kazandırmaya karar verirler.
Versay'la birlikte Almanya'nın 35 bin tondan daha büyük savaş gemisine sahip olması yasaklanmıştı. Bu özel savaş gemisi, Bismarck 45 bin tondu.
Kurallar ihlal edilmeye çoktan başlanmıştı.
Bismarck Zırhlısı, ismini 19. yüzyılda Alman birliğini sağlamış, önemli bir politikacı olan Otto von Bismarck'tan alır. Bismarck irili ufaklı birçok gücü birleştirmeyi başarmakla kalmamış, aynı zamanda Bismarck İttifakları olarak da geçen politikaları ile, güç dengesini iyi okuyarak Alman İmparatorluğu'nu dönemin önemli güçleri arasına sokmuştur.
Bismarck, Nazilerin 'Atlantik'te üstünlüğü ele geçirmeye yönelik büyük projesinin bir parçası' olarak da ifade edilir. Nitekim İngiltere'nin donanma gücünü kırmak adına, hem savunma, hem de saldırı gücü çok yüksek bir savaş gemisi inşa edilmiştir.
250 metre uzunluğu, 20 km menzilli onlarca ölümcül silahı ile Bismarck yıkılmaz bir güç olmuştu.
Bismarck Zırhlısı, ona eşlik eden Prizn Eugen, 2 adet destroyer ve mayın gemileri ile birlikte 18 Mayıs'ta Atlantik'e doğru harekat başlar.
Amaç, İngiliz donanmasının gücünü kırmaktır. İngilizlerin yakın zamanda başladığı konvoy sistemini tam oturtamadığı düşüncesi ile Almanlar harekete geçmiştir.
46 bin tonluk gemide 103 subay ve 1962 asker bulunuyordu.
Limandan hareketinin ardından Norveç'e doğru ilerleyen Bismarck, kısa bir süre içinde İngilizler ve müttefikleri tarafından tespit edilmiştir. Bunun ardından onun dengeyi bozmak için giriştiği bu harekatı kırmak için hem deniz hem de hava saldırıları düzenlenmiştir.
Bismarck ve görev gücü ilerleyişini sürdürürken, 22 Mayıs'ta konumları İngilizler tarafından tespit edilmiştir. İlk elde edilen koordinatlar, hava şartlarının çok kötü olmasına rağmen bombalandı.
Sonraki gün belirlenen bölgede Bismarck'ın izine rastlanmayınca, İngilizler savaş gemisinin Atlantik'e doğru ilerlediğini anladı.
23 Mayıs'ta Bismarck, Princz Eugen ve görev güçleri Danimarka Boğazı'na girmiştir. Bölge o dönemde dahi buzullarla kaplı, önemli kısmı mayınlanmış tehlikeli bir yerdir ve İngilizlerin kontrolündedir.
Bismarck'ın fark edilmesi uzun sürmeyecekti. Bir İngiliz gemisi, radarında Eugen'i tespit etti. İngiliz gemisi Suffork, 11 km'den Bismarck'ı tespit etti ve rotasını direkt olarak geriye çevirerek uzaklaştı. Mesafeyi korudu ve takibi sürdürdü.
34.000 metrede ilk görsel temas kuruldu. Bu operasyona karşı İngilizler iki önemli savaş gemisini, HMS Hood ve Prince of Wales'i konuşlandırmıştı.
Bismarck ve Eugen, HMS Hood ve Prince of Wales ile 20 bin metrede karşılıklı atışlara başladı. Bismarck birkaç isabet aldıysa da ciddi bir zarar görmedi. Ancak Bismarck'tan gönderilen salvolar, İngilizleri şaşırtacak bir sonuca yol açacaktı.
Kraliyet Donanması'nın gururu HMS Hood, Bismarck'ın 15 bin metreden yaptığı son isabetli atış sonrasında ortadan parçalanarak ikiye ayrıldı, sulara gömüldü. Prince of Wales ise ciddi zarar gördü, Hood'un enkazının yanından tehlikeli bir manevra yaparak bölgeden uzaklaştı. Bismarck geliyordu...
Bismarck ve Prinz of Eugen, Hood ve Wales'i püskürtmeyi başarsa da yaşanan ilk temas, ciddi sonuçlara yol açmıştı. Bismarck yakıt kaybetti, hafif bir açıyla yana eğildi ve 2000 ton su aldı.
Mevcut durumda bu harekatın sürdürülmesi mümkün görünmüyordu. İngilizler, Bismarck ve Eugen'i durdurmak için farklı hazırlıklara başladılar. Geminin yeri an be an takip ediliyordu, zarar gördüğü anlaşılmıştı ve Bismarck'a karşı hem deniz hem de hava saldırıları ile hareket edilecekti.
24 Mayıs günü hava açıktı ve İngilizler görsel teması sağladı. Kruvazörler ve hava harekatı görevleri hazır hale getirildi.
İngilizler, deniz gücü ile Bismarck'ı durdurmanın çok zor olduğunu fark ettiler. King George V, Rodman ve daha birçok gemi hem takipteydi hem de aralıklarla ateş açıyorlardı. Ancak bu devasa gemi çok güçlü bir zırha sahipti ve stratejik noktaları isabet almadığı sürece yoluna devam ediyordu.
380mm'lik topları ile onlarca yıl övünç kaynağı olmuş gemileri yok edebilme gücüne sahipti. Ancak İngilizler bu ilerleyişe tahammüllü değildi.
Görsel: Alman arşivinden 'Bismarck Prince of Waley'e ateş ederken.
HMS Hood'un batmasının ardından Biscmark'ın takibi sürüyordu. Winston Churchill, günler süren takibin ve temasların sonuç vermemesi üzerine sinirlenmiştir. Bunu ulusal bir gurur meselesi olarak almış ve tüm imkanların seferber edilerek, bu geminin batırılması emrini vermiştir.
Bismarck'ın havadan alınan bu görüntüsünde onun sıkıştığını düşünebilirsiniz. Ancak Almanlar burada hem gelen gemilere karşı avantajlı, aynı zamanda etraftaki tepelerde uçaksavarlar bulunan mevziler barındıracak kadar da hava saldırılarına karşı hazırlıklı bir konumda.
27 Mayıs günü Bismarck'ta sinirler gerilmişti. Sabahın erken saatlerinde gemiye torpidolar gönderildi. Ardından İngiliz savaş gemileri, Bismarck ile temasa geçip taarruza geçtiler.
Birkaç gündür normal hızı düşmüş bu gemi birçok torpido ve top isabetine maruz kalmıştı, ancak yoluna devam ediyordu. İngilizlern en önemli kozu Ark Royal uçak gemisi de bölgedeydi, uçaklar Bismarck'ın olduğu noktaya havalandı.
İngiliz gemisi Rodman'ın, aldığı karşılıklar sonucu savaştan çekilmesine kadar gidecek sert temaslar yaşanıyordu. Bismarck da neredeyse tanınamayacak hale gemişti.
Mürettebatın bir kısmı gemiden atlıyordu. Gemi ateşi kesmişti, en son olarak gemiye yakından torpidolar atıldığında saatler 10:36'ydı ve 3 dakika sonra, Bismarck battı. Görsel: Görev arkadaşı Prinz Eugen'den çekilmiş Bismarck'ın son fotoğrafı.
Bismarck'ın batışı ile ilgili farklı söylentiler de mevcuttur. Geminin İngilizler tarafından değil, geminin düşman tarafından ele geçirilmesini istemeyen gemi mürettebatı tarafından batırıldığı da söylenir.
Bismarck'ın görev süresi boyunca yediği top atışları
Rodney'den 380 adet 40.6 cm
King George V'den 339 adet 35.6 cm
Norfolk'dan 527 adet 20.3 cm
Dorsetshire'dan 254 adet 20.3 cm
Rodney'den 716 adet 15.2 cm
King George V'den 660 adet 13.3 cm
Bu atışların hepsi isabetli değildi, ancak 500'ün üzerinde top atışının gemiye isabet ettiği söylenebilir. HMS Hood'un, yalnızca 3 atışla sulara gömüldüğünü düşünürsek Bismarck'ın farklı kalibrelerde aldığı yüzlerce isabete rağmen direnç göstermesi tarihe geçecek bir direnç örneğidir.
Geminin batmasının ardından, denize atlayan mürettebatı kurtarma görevi HMS Dorsetshire'a verilmiştir. 100'ün üzerinde Alman denizci kurtarılmıştır, ancak bu geminin kaptanı bölgenin mayınlı olabileceğini söyleyerek, kurtarma emrini uygulamamış ve geri dönmüştür.
Yüzlerce denizci, bu şekilde adeta ölüme terk edilmiştir. İngilizlerin denizcileri ölüme terk edişinin öğrenilmesinin ardından İspanyollar bölgeye bir kruvazör gönderse de, iki kişinin cesedinden başka hiçbir şey bulamamışlardır.
115 kişinin haricinde, Bismarck zırhlısı, 2000'e yakın kişiden oluşan mürettebat ve deniz savaşı tarihinde görülen en büyük direnç sulara gömüşmüş, tarih olmuştur.