Saygıyla...
Saygıyla...
1913 yılında doğan ve hayatının her kesitinde ayrı bir hikâye yatan Sayılı'nın Ankara'da orta öğrenimini tamamladıktan sonra eğitimini sürdürdüğü Ankara Erkek Lisesi’ndeki mezuniyet sınavlarında gelecekte nasıl biri olacağı belliydi.
Bu sınavlar sonrasında Mustafa Kemal, bu başarının ulaşacağı seviyeyi öngörerek dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip'e Sayılı'yla özel olarak ilgilenilmesini istediğini belirtti.
Sınavı kazanıp ABD'ye, Harvard Üniversitesi'ne gittiğinde orada Bilim Tarihi üzerine çalışmak istedi, bu çalışmayı da alanının öncüsü George Sarton'la gerçekleştirecekti.
Aydın Sayılı, Sarton'la yaptığı uzun çalışmalar sonucunda, 1942 yılında yine Sarton’un danışmanlığında “İslam Dünyasında Bilim Kurumları” başlıklı tezi ile Harvard Üniversitesi’nden bilim tarihi doktora derecesine sahip oldu. Bu doktora herhangi bir doktora değildi, dünyada bilim tarihi alanında verilen ilk doktora derecesiydi.
1952'de yine aynı bölüm bünyesinde Bilim Tarihi Profesörü oldu ve bu yıllardan itibaren geçici araştırmalar için farklı ülkelere gitse de bu gidişler ziyaret niteliğini aşmamış, Mustafa Kemal'e ve Ankara'ya bir borç bildiği bilimsel üretimini aynı fakültede emekli oluncaya dek sürdürmüştür.
Mustafa Kemal'in Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin ön cephesinde, yoldan geçen herkesi selamlar nitelikteki 'Hayatta en hakiki mürşit ilimdir' sözünü gerçeklercesine Türkçenin bilimin dili olması için yaptığı çalışmaları da düşünürsek hem üretti, hem öğretti hem de ardından gelecek, günümüzde onun geleneğini sürdürecek öğrenciler yetiştirdi.
Çeşitli medeniyetler ve bu medeniyetlerin günümüz bilimine katkısını anlamak için çalışmalar yaptı, bu çalışmalardan 'Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp' bugün hâlâ bir mit olarak görülen antik bilimin aslında bir gizem bulutu ötesinde, rasyonel zeminde açıklamaları olduğunu anlatır.
Bilim tarihindeki Türkleri araştırıp elde onlarca kaynak bulunmasına rağmen bir türlü gerekli ilgiyi görmeyen tarihsel değerleri yeniden kültürümüze kazandırdı. Tüm bu tarih örneklerini bir araya getirirken aynı zamanda bilimde Doğu'nun uzun süre taşıdığı meşaleyi Batı medeniyetine teslim etme sebeplerini de irdeledi.
Sadece Türkiye ya da ABD'de değil, dünyanın birçok noktasında yaptığı çalışmalarla ödüller almıştı. Polonya hükumetinin Kopernik çalışmaları üzerine verdiği madalyadan tutunda UNESCO'dan aldığı yaşam boyu hizmetini takdir eden ödüller onun bilime ve bilgiye olan aşkını da gösterir.
Kişisel ilişkilerinde mütevazı ve ilgili olsa da yaptığı çalışmalar, dayandığı kaynaklarla Batı'da kabul edilen çalışmalarla zıt savlar ortaya koyduğu için sıkça eleştirildi.
Hatta UNESCO ödülü için katıldığı kongrede Türklerin tıpta yaptığı çalışmaları birincil kaynaklara dayandırarak anlatmasını 'rahatsız edici' bulan katılımcılar sık sık konuşmasını bölse de nezaket sınırlarını aşmadan araya gidilmesini teklif etti. Aradan sonra tebliğini yeniden, hayli sakince en baştan okudu! Tabii tartışmalar da iyice alevlendi, günün sonunda her ne olursa olsun onun sakinliğinden eksilen olmamıştı.
2009'dan bu yana 5 Türk Lirası ardında onun portresi var.
Hemen her gün gördüğümüz ve neredeyse hayatın birimi olan paranın üzerinde bile olsa çoğumuzun dikkatini yıllardır çekmemesi önce şaşırtsa da, bu ufak kişisel deneyin sonucunda bile o 'kıymetli merakımızı' nereye kanalize ettiğimizi de sorgulatıyor.
Çok güzel biraz da böyle makaleler yayımlayın. Ayrıca şunu biliyor muydunuz 5 tl üzerindeki DNA sarmalı tersmiş. Yanı hatalı 👌👏. Tebrikler ...