23 Nisan 1920'de, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılış merasiminde, dua eden imamların yanında belki de hepsinden daha coşkulu, hararetli, tutkulu bir papaz göze çarpıyordu. Kara kaşlı kara gözlü o papazın adı Pavlos Karahisaridis idi. Namı diğer Papa I. Eftim.
Ahmet Ziya Boz'un 'Mazlum Bir Halk- Karamanlı Ortodoks Türkler' makalesinden derlediğimiz bilgiler, müthiş bir vefa ve sadakat hikayesini gözler önüne seriyor.
Bağımsız Türk Ortodoks Patriği Papa I. Eftim'in öyküsünü çok seveceksiniz.
Arkadaşlarının Kur'an ezberlemelerine imrenerek İncil’i hatmetti. Din üzerine eğitildi. Genç yaşta Ankara’ya gelerek manifaturacılığa başladı. Papaz olma hakkı kazanan Pavlos, 'Eftim' adını aldı. Hayatını değiştirecek kararı ise 1920 yılında verecekti...
Çatı Patrikhane olan İstanbul Fener Rum Patrikhanesi, 1920 yılında Kemalist harekete karşı Anadolu'da ilerleyen Yunan Kuvvetleri'ni destekliyordu...
Fener Rum Patrikhanesi, Anadolu'daki tüm temsilcilerinin de bu bildirileri cemaatlerine yaymasını salık verdi. Bu tutum üzerine Eftim, kendisine bağlı cemaati örgütleyerek bağlı bulunduğu Fener Rum Patrikhanesi'ni protesto etti.
Gönderilen bildirileri dağıtmayacağını ilan etti. Akabinde Fener Rum Patriği tarafından aforoz edilerek 'zındık ve kafir' ilan edildi. Yetkileri alındı.
Yaşananlar Mustafa Kemal Paşa'nın da kulağına gelmişti. Papaz Eftim ile tanıştı. Kendisine Fener Rum Patrikhanesi'nden ayrılıp başka bir birlik oluşturmasını söyledi.
1920'de bu sayede 'Umum-i Anadolu Türk Ortodoksları Cemaatleri” oluşturuldu. Fener Rum Patrikhanesi, derhal bir bildiri yayınlayarak bu topluluğun aforoz edildiğini ve tüm dini hükümlerinin geçersiz olduğunu ilan etti.
Bu ifade, Eftim'e bağlı cemaatin de kendisine ifade tarzına dönüştü.
Milli Mücadele boyunca sık sık Meclis'e gelen Eftim, burada vekillere ve halka moral veren konuşmalar yaptı.
TBMM Orduları, 26 Ağustos 1922'de taarruza geçtiğinde, Eftim'in Kilisesi'nde şu dua edildi:
'Ulu Rabbimiz, istiklalimize tecavüz edenlere karşı kahraman ordumuzu muvaffak kıl. Bizleri kitap-ı mukaddeste müjdelediğin sonsuz zafer gününe eriştir.”
Fener Rum Patrikhanesi, bu bağımsızlığı elbette tanımadı. Ancak Papa Eftim hakkında çıkardığı 'aforoz' fermanını geri aldı. Daha doğrusu geri almak zorunda kaldı.
Yeni Cumhuriyet'in emriyle İstanbul'daki üç Kilise, Papa Eftim'in Kilisesi'ne tahsis edildi. Aynı zamanda Anadolu içlerinde bulunan Kiliseler de Türk Ortodoks Patrikhanesi’ne bağlılıklarını bildirdi. I. Eftim adıyla Papa Eftim kurucu Patrik oldu.
Karamanlı Hristiyanlar, Türkçeden başka dil 'bilmemelerine' ve 'Rum değil Türk olduklarını' savunmalarına rağmen 1923 mübadelesinde Yunanistan'a gönderildiler.
Giderken 'Her birimiz bir tarafa atıldık' diyerek şu ağıtı yaktılar:
'Türkiye'den kaldırdılar bizleri,
Kan ağlıyor hepimizin gözleri,
Hiç kimsenin gülmez oldu yüzleri.
Kiliseyi, mektepleri terk ettik. Eşyaları paraları sarf ettik.
Her birimiz bir tarafa atıldık.'
Ölünceye kadar Türkiye'de yaşadı. 14 Mart 1968'de vefat etti.
Vefatının ardından yerine oğlu Turgut Erenerol, Patrik oldu. Günümüzde de bu Patrikhane hala aktif ama pek cemaati yok. Uluslararası camialar tarafından da tanınmıyor.
Başında ise Baba Eftim'in torun çocuğu Paşa Ümit Erenerol bulunuyor.
Hani şu Fetönün Ergenekon kumpasıyla hapse attırdığı Sevgi Erenerol var ya, işte o Papa Eftim'in (Zeki Erenerol) torunu. Anlayacağınız, Kurtuluş savaşı hala bitmedi.
Ne kadar güzel bir içerik. "Karamanlı Hristiyanlar, Türkçeden başka dil 'bilmemelerine' ve 'Rum değil Türk olduklarını' savunmalarına rağmen 1923 mübadelesinde Yunanistan'a gönderildiler." Çok güzellll, soru şu olmalı: Türk olduklarını savunmalarına rağmen bu kişileri müdadele ile ülkemizden kim veya kimler göndermiştir? Mübadele yöntemiyle Yunanistan'dan kimler yurda sokulmuştur? Valkyr'ın yorumu harika. Fetö dediğimiz Fettullah Gülen kimdir? Nedir? Mesleğine İzmir'de Kestanepazarı Cami'sinde başlamıştır, aynı camiyi Osmanlı zamanında kim paravan olarak kullanmıştır? Bütün bunlar tesadüf müdür? Tabiki de değildir.
Bende bir dipnot ekleyeyim; Bugün Yunanistan'da büyük bir aile olan Karamanlis'ler Karaman'dan göç eden ortodoks Türklerin torunlarıdır. Ki başbakanlar, cumhurbaşkanları çıkarmış büyük bir soydan bahsediyoruz.