Atatürk'ten Agatha Christie'ye Pek Çok Önemli Şahsiyeti Misafir Etmiş, İlklerin Oteli: Pera Palas

28.10.2019 - 08:30

İstanbul'un en önemli mekanlarından biri olan Pera Palas tarih kokan müthiş bir yapı. Kimlerin yolu geçememiş ki Pera Palas'tan. İşte Pera Palas hakkında duyacağınız ilginç detaylar...

Kaynak...

Pera Palas Türkiye'nin ilk Avrupai standartlarda hizmet veren otelidir. 1895 yılında yılında özel bir balo ile açılışı yapılmıştır.

İlklerin oteli olarak bilinen Pera Palas'ın hikayesi aslında Orient Express (Şark Ekspresi) ile başlıyor. Bu tren Paris'ten kalkan ve 80 saat yolculuktan sonra İstanbul'a varan çok lüks bir tren.

Ünlü Şark Ekspresi 4 Ekim 1888 yılında ilk kez Paris'ten yola çıktı; Alp Dağları'nı, Budapeşte ve Bükreş'i geçerek İstanbul'a ulaştı.

Şark Ekspresi'nin ilk yolcuları o dönemde; aristokratlar, sanatçılar, bürokratlar, gazeteciler ve zenginlerdi. Pera Palas'ın yapımına da bu kişilerin kalabileceği lüks otel eksikliğinden karar verildi.

İstanbul’un en ihtişamlı yapılarından biriydi. İstanbul’da Osmanlı sarayları dışında elektrik verilen; ilk elektrikli asansöre ve sıcak suya ilk sahip olan bina yine Pera Palas olmuş.

İstanbul'un en görkemli yapılarından biri olan ve mimar Alexandre Vallaury tarafından tasarlanan otel, Haliç'in muhteşem manzarasına bakıyor.

Pera Palas kuruluşundan bu yana tarihe tanıklık ettiği gibi bugün de tarihin ta kendisidir. Osmanlı'nın çöküşü, Cumhuriyet'in kuruluşu, savaşlar, göçler ve daha neler neler gördü kim bilir...

İlklerin oteli demiştik. İstanbul'un ilk resim sergisi, ilk yılbaşı balosu yine bu güzide yerde yapılmış. Köri baharatının ilk kez kullanıldığı ve kaplumbağa çorbasının ilk kez yapıldığı mutfak da yine Pera Palas'a ait.

İstanbul’da ilk resim sergisi 1895 yılında Şeker Ahmet Paşa tarafından gerçekleşmiş.

İlk yeni yıl balosunun tarihi de 31 Aralık 1925.

Açıldığı günden bu yana nice önemli şahsiyetlere ev sahipliği yapmış. 1917'den itibaren defalarca Mustafa Kemal'i ağırlamış. Paşa, üst düzey misafirleri olduğu zaman da genelde Pera Palas'ı tercih ediyormuş.

Atatürk cephe dönüşlerinde evi gibi kullandığı Pera Palas'ın her zaman 101 numaralı odasında kalıyormuş. Otelin kuruluşunun 100. yılında bu oda bir müze haline getirilmiş.

101 numaralı odada; Atatürk’ün en sevdiği renkler olan gün doğumu rengi ve şafak pembesiyle yenilenmiş ve ona ait özel eşyalarla zenginleştirilmiş. Yıllar içinde çeşitli müzayedelerden temin edilen Atatürk kitapları, dergileri, imzalı fotoğraflar ve madalyalar gibi Atatürk’e ait kişisel eşyalar bu odada mevcut.

İran Şahı Mehmet Ali Kaçar ve Rıza Pehlevi, İngiliz Kralı VIII. Edward, Sırp Kralı Pierre, Alman Büyükelçisi Von Papen, Amerikalı First Lady Jacquelin Kennedy önemli misafirleri arasında.

Eski Bulgar Kralı Ferdinand, Yugoslavya lideri Mareşal Tito, Fransa cumhurbaşkanı Valery Giscard D’Estaing, Romanya Kraliçesi Mary,

Otelin konukları arasındaki yerli isimlerden bazıları da İsmet İnönü, Adnan Menderes, Refik Koraltan, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Falih Rıfkı Atay, Refik Saydam…

Günümüzde hâlâ müze-otel statüsünü koruyan Pera Palas’ta artık önemli misafirlerinin isimlerini verdiği odalar mevcut. Mesela Ernest Hemigway Suiti'nde yazarın kitaplarının yer aldığı bir kütüphane var.

Yine suitin duvarlarında yazarın Klimanjaro’nun Karları romanında Pera Palas’tan bahsettiği alıntılar var.

İngiliz polisiye yazarı Agatha Christie, Pera Palas ile özdeşleşmiş isimlerden bir tanesi. 1926 ve 1932 yılları arasında İstanbul’a gerçekleştirdiği seyahatlerde pek çok kez Pera Palas’ta konaklamış. Tercih ettiği 411 numaralı oda, bugün müze olarak korunuyor.

Hatta Agatha Christie ile Pera Palas Oteli’ni birleştiren bir anahtar hikayesi var. Yazar, 1926 senesinde 11 gün boyunca ortadan kaybolur. Ailesi, arkadaşları, yayıncısı nerede olduğunu bilmemektedir… İddialardan biri, kaybolduğu süre içinde Pera Palas’ın o zamanki sahibi Misbah Muhayyes’in Yeniköy’de yer alan yalısında kaldığı yönündedir. Christie’nin ölümünden sonra Tamara Rand isimli bir medyum, yazarın kaybolduğu döneme ait detayların, Pera Palas’ta konakladığı otelde gizli olduğunu iddia eder. 1979 yılında bu iddianın peşine düşen dünya basını, Pera Palas Oteli’ne akın eder… Medyumun tarif ettiği yerde, 11 günlük kaybın sırrını çözecek bir anahtar bulunur. Ancak sır, bu konuda yazılacak bir hikayenin basın haklarını elde etmek isteyen Warner Bros ve oteli yeniletmek için anahtarı satmak isteyen yönetim arasındaki git geller sürecinde çözülemeden rafa kaldırılır.

Bir Agatha Cristie hayranı olan Ahmet Ümit ise hemen onun yanındaki 410 numaralı odaya ismi verildi. Yazarın bazı eşyaları ve kitapları şimdi bu odayı süslüyor.

Ahmet Ümit:

'Pera Palas'ın benim için başka bir anlamı var. 18 yıl önce ilk polisiye romanım 'Sis ve Gece'nin tanıtımı tam da burada, bu salonda oldu. Şu an İttihat ve Terakki üzerine çalışıyorum. Baş karakterlerimizden bir tanesi Şehsuvar Sami'nin otelde kaldığı odanın numarası belli değildi ama şimdi belli. 410 numaralı odada kalacak. Benim için çok gurur verici bir şey. İstanbul'un anıtlarından birisi olan bu otelde, bu binada en azından bir odasında adımın geçiyor olması son derece sevindirici bir şey.'

Holywood'un sessiz film döneminde ikonlaşan Greta Garbo'nun odası gül kurusu renkleri, gül kokuları ve ipeklerle dekore edilmiş.

Haliç ve Pierre Loti tepesi manzaralı Pierre Loti Suiti de yine bir müze havasında.

Pera Palas pek çok edebi eserde de yerini almış. Bunların içerisinde en önemlisi ve en bilineni Agatha Cristie'nin yazdığı 'Doğu Ekspresi’nde Cinayet' isimli romanıdır.

ABD’li yazar Ernst Hemingway’in The Snows of Kilimanjaro – Kilimanjero’nun Karı isimli öyküsünde Pera Palas oteli geçmektedir. Bu öykü ilk olarak 1936 yılında Ensquire dergisinde yayınlanmıştır.

İngiliz yazar Graham Greene’in Travels with My Aunt – Teyzemle Geziler isimli kitabında Pera Palas Oteli’ne yer verilmiştir. Kitap 1969 yılında yayınlanmıştır.