En güçlü ve bilge Türk hükümdar diyebiliriz...
En güçlü ve bilge Türk hükümdar diyebiliriz...
Bilge aslında onun unvanıdır. Henüz çocuk yaştayken babasının ölmesi üzerine amcası Kapgan Kağan'ın önderliğinde yetişen Bilge Kağan, 15 yaşında ilk savaşına katılır.
Mağlup olan bölgedeki hanedan lideri Bilge Kağan'ın daha çocuk olduğunu görünce isyan çıkarmak istese de Bilge Kağan tarafından öldürülür.
Bilge Kağan, 716 yılına kadar sayısız savaşa katılır. Çok sayıda ayaklanmayı bastırır. Bilge Kağan başarıdan başarıya koşarken Kapgan Kağan ölür ve yerine oğlu İnal gelir. İnal, iyi bir yönetim sergileyemeyince kardeşi Kül Tigin ile beraber onu tahttan indirirler ve yeni hükümdar Bilge Kağan olur.
Bilge Kağan'ın bir diğer düşüncesi ise yerleşik hayata geçmek olsa da veziri Tonyukuk, Türklerin göçebe yaşama alıştığını ve eğer yerleşik düzene geçerlerse at binmeyi, kılıç kullanmayı unutacaklarını söyler. Böylece göçebe yaşama devam ederler.
Bu nedenle Türklere asla gerçek örf ve adetlerini unutturmak istemez ve aksine hep beraber yaşamak ister.
-Türkten köle olmaz.
-İki Türk tek düşmana saldırmaz.
-Atlı bir Türk yaya düşmana saldırmaz.
-Yalan söylemek yasaktır.
-Kadın ve çocuğa vurulmaz, esir edilemez.
-Bunlara riayet etmeyenleri cezası ölümdür.
Genel olarak baktığımızda Bilge Kağan'ın tüm yasaklarının aslında adalet ve merhamet sağladığı görülüyor.
Burada uzun yıllar kalan Buyur Çor, Çin ve Göktürk Kağanlığı arasında bir barış elçisi haline gelir.
734 yılında Bilge Kağan'ın yanına dönen Buyur Çor, burada Bilge Kağan'ı zehirler. Zehirlendiğini anlayan Bilge Kağan, derhal Buyur Çor'u ve tüm akrabalarını idam ettirir ve ölür.
Defnedilmesinin ardından oğlu Tengri Kağan, Orhun Yazıtlarına Bilge Kağan Yazıtını diker. En eski Türkçe yazılı kaynak olan bu yazıtlar, Bilge Kağan'ın sözlerini günümüze kadar taşıdı.
Öyle ki Ulu Önder, Bilge Kağan hakkında,
'Söyleyin bana, VII. yüzyılda dünyanın neresinde hangi hükümdar devlet idaresi ve halk sevgisi anlayışını bizim Bilge Kağanımız veya Kül-Tekinimiz gibi güzel ve akıcı bir dille ifade edebilirdi?' sözlerini kullanır.