Orta Asya'yı hep tarihimizden, köklerimizden hatırlasak da bu sakin, huzurlu ata topraklarımızda insanlığın uzay maceralarının ardından çok ilginç kırıntılar var. Kırıntı dediğimize bakmayın bazı olaylar var ki akıllara zarar!
Orta Asya'yı hep tarihimizden, köklerimizden hatırlasak da bu sakin, huzurlu ata topraklarımızda insanlığın uzay maceralarının ardından çok ilginç kırıntılar var. Kırıntı dediğimize bakmayın bazı olaylar var ki akıllara zarar!
Bunlar kitaplarda da yazıyor, biliyoruz ama net bir coğrafi tanım yapmaktan, bilgileri güncellemekten zarar gelmez.
Sibirya'dan bahsetmiştik, işte Altay Dağları'nın çok yakınında Rus uzay istasyonunun kalkış alanı, Baykonur Uzay Üssü var. Bu üste hem bilimsel hem de askeri füzeler, uydular fırlatılıyor ve hayli yoğun!
Tüm bu mühim çalışmaların adresi olmasının yanında bulunduğu konumun bir dezavantajı vardı. O da ABD'deki üslerin sahip olduğu denize yakınlığa sahip olmaması! Peki bu ne anlama geliyor?
Öyle kısa bir mesafeden de bahsetmiyoruz, belki de kilometrelerce yükseklikten yaklaşan bu parçalar ABD'deki Kennedy Uzay Üssü Atlantik'in yanına kurulduğu için okyanusla buluşurken Baykonur'da karaya, bazen de kontrolsüz biçimde düşüyor.
Bazı zamanlarda roketlerin ana araçtan ayrılışını izleyen yerliler bu manzarayı gecenin ortasındaki 'kızgın ve kızıl bir göz' olarak tanımlıyorlar. Tabii yere indiği anı da ufak çaplı bir depreme benzetiyorlar!
Uzay üssünde herhangi bir hareket olacağı zaman, 24 saat öncesinde yakın bölgede yaşayanlara riskli bölgeye girmemeleri için haber veriliyor. Fakat tehlike azalsa da birkaç mahalle ötenize bir uzay aracı düşüyor olması fikri biraz tedirginlik verici, değil mi?
2008'de görseldeki dört buçuk metre boyundaki enkaz ufak bir hesap hatası sonucu yakınlardaki bir köye düşüyor. Hatta bir evi neredeyse sıyırıyor!
2011'de adı belirlenemeyen bir Soyuz kapsülü anlık bir hata sonucu düşüşe geçiyor ve bu sefer Altay Dağları'na düşüyor. Bölgede şans eseri kimse yaralanmasa da, ortaya çıkan patlama pencereleri yerinden oynatacak seviyede gerçeklemişti.
Roketler fırlatılacağı vakit haber alan bölge halkı dürbünlerini kapıp alanlara koşuyor ve roketin havalanmasını izliyor. İtici roketler ana roketten ayrıldığında düşeceği noktayı tahmin etmeye çalışarak bazen koşarak bazen de at yahut jiplerle iz sürüyorlar!
Fakat düşen parçalar uzun bir süre halen yanmaya devam ettiği için zehirli gaz ve küller büyük risk oluşturuyor. Düşen enkazın riskini bir eğlenceye çeviren Altaylılar bu ufak riskten tabii çekinmiyor, öyle ki bölgede yıllar boyu düşen roket parçalarının dolaşımıyla bir ekonomik hacim bile oluşmuş.
Her ne kadar yanmış roket yakıtı ve diğer gazların hastalıklarla direkt bağlantısı kurulamamış olsa da canlı hayvan ölümleri ve bölgeye has bazı rahatsızlıklar üzerine bu konu tartışılmaya devam edecek gibi görünüyor.
Esasen uzayın hakimi olmak için dünyada oynattığımız taşlara bakınca, bazı şeyleri yanlış yapıp yapmadığımızı sorgulamamız gerekiyor.
Sağlam hurda çıkar da yanılıp yenilip bir yerleşim yerine düşmesi sakat. Belki de düştü ve örtbas edildi. Bu da bir ihtimal.
Sovyet birliginin dibinde ne kadar Turk devleti varsa hepsini asimile ederek ana dillerini ve alfabelerini kirilce yapmis serefsizler. Kiril alfabesindne kurtulmanin ilk adimini gecen sene Kazakistan atti bile umarim Mogolistan da boyle bir adim atarda su tas devrinde kalan kiril alfabesinden kurtulurlar (Latinceye gecmeleri daha uygun olur). Burda eski Mogolca ve simdi kullandiklari latince ve kirilce karisik olan alfabe karsimiza cikiyor http://www.alfabesi.com/wp-content/uploads/2017/02/kiril-alfabesi.jpg ,,2011 yılında eski Moğol Alfabesi ile Moğol Kiril Alfabesi resmi statüde eşit ve bir arada kullanılan alfabeler olarak Moğolcanın yazılı hale getirilmesi için faydalanılan alfabeler durumuna gelmişlerdir." http://edabarannn.blogspot.com/2015/04/sovyetler-birligi-doneminde-dil.html
Elon musk reiss sağ olsun gelecekte böyle problemler olmayacak. Artık uzaya çıkan uzay mekiği roketlerini dünyaya atmıyor, roketleri kontrollü olarak indiriyorlar. O roketler birkaç kez kullanılabiliyor böylece.