Birçoğumuz dizi ve filmleri belgesellere tercih ediyoruz. Ama en az onlar kadar izlemesi keyifli, bir yandan da bilgi birikiminizi yukarı taşıyacak, size belgesel sevdirecek birçok yapım var. Bu listeyi saklayın ve zaman ayırabildikçe izleyin deriz.
At Bu Listeyi Kenara! Genel Kültür Seviyeni Zirveye Çıkaracak 44 Muhteşem Yapımla Size Belgesel Sevdiriyoruz
21
1. İnsanlık tarihini 'Tüfek, Çelik ve Mikrop' üzerinden ele alan belgesel, belki de hep düşündüğünüz soruları yanıtlayabilir. Neden dünyadaki kaynak dağılımı bu kadar adaletsiz, neden bir ülkede uzaya otomobil gönderilirken diğerinde hiç telefon görmemiş insanlar var, neden Mezopotamya medeniyetin beşiği iken şimdi Avrupa ve Amerika en iyi noktada?
1998’ de Pulitzer Ödülü ve En İyi Bilim Kitabı Ödülü ile onurlandırılılan 'Gun, Germs and Steel' kitabının aynı isimli belgeselini Youtube'ta bile dublajlı olarak izlemeniz mümkün. Zamanın nasıl geçtiğini anlamayacaksınız ama bu bilgileri de hiç unutmayacaksınız.
2. Mehmet Ali Birand'ın bize bıraktığı en güzel işlerden biri: 32. Gün Yakın Tarih belgeselleri. Türk siyasetinin en önemli noktalarını röportajlarla, objektif bilgilerle izliyorsunuz. Demirkırat, 12 Eylül, Özallı Yıllar, 28 Şubat derken; özellikle bu yıllara tanıklık etmemiş genç nesil epey bilgi öğrenebilir.
Nasıl zamanlar geçirdiğimizi görmek gerçekten muhteşem. O zamanın önemli siyasetçilerinin şimdi isminin anılmaması, bugünün en önemli kişilerinin o zamanlardaki durumlarını gördüğünüzde bir sonraki belgesel için resmen heyecanlanıyorsunuz. YouTube'tan izlemeniz mümkün.
3. 2007 yılı yapımı, din, para ve banka ile 9/11 olayını anlatan Zeitgest The Movie belgeselini izlediğinizde önce bir yerinize yapışacak, sonrasında ise herkese izletme ihtiyacı duyacaksınız. Bazılarınız komplo teorilerini gerçekçi bulmayabilir ama kesinlikle izlemeye değer.
Devamı Zeitgeist: Addendum'u da hemen ardından izleyebilirsiniz. YouTube'ta bulabilirsiniz.
4. İnsanlığın en büyük gizemlerinden biri olan Mısır Piramitleri'ni National Geographic'ten izlemek muhteşem bir şey. Hiçbir zaman tam olarak çözülmeyeceğine inandığımız bu gizemlerin yanında, bir bakın şu piramitlerin ne hikmetleri varmış...
YouTube'ta kolayca izleyebileceğiniz bir belgesel daha.
5. Evren hakkında ne kadar bilgi sahibisin? 'Cosmos: Bir Uzay Serüveni"nde doğal seleksiyon, bilim adamları arasında bağlantılar, kara delik, dünyanın yaşı, keşifler, ölümsüz canlılar, iklim değişikliği gibi birçok konu işleniyor. Daha ne?
6. Biraz da seni beni anlatan bir şey izleyelim: The Corporation. Biraz fazla uzun olabilir ama kapitalizm ve şirket denen kavramın ilk ortaya çıkışı, geçmişten günümüze geldiği nokta, sömürü karşınıza geliyor. Reklam yazarından madenciye, işletme okuyanından fast food kasiyerine herkesin izlemesi lazım.
7. İzledikten sonra gidip organik market kapısı yalayacağınız bir belgesel: Food, Inc. Tabağımıza koyduğumuz yemek nerden geliyor, paketlenmek ve o paketin içinde kalabilmek için neler yaşıyor, 'doğal' dediğimiz birçok ürün aslında nasıl bir çöpten ibaret, hayvanlar insanlıktan neler geçiyor ve gıda işçileri ne gibi şartlarda yaşıyor... Hatta belki biraz fazla panikleyebilirsiniz.
8. Sevdiysen 'Gıda Suçları' ile de devam edebilirsin. Yediğimiz şeylere neler yaptıklarını az çok tahmin edebiliyoruz ama aynı zamanda 'ne' yiyeceğimizi de belirliyorlar. Kaynaklar kıtlaştığı için yapılan düzenbazlıklar, tavuk çiftliklerinde yaşananlar, doğanın insanlık için nasıl yok edildiği bu belgeselde. İzleyince hem kendinize hem doğaya çok üzüleceksiniz.
9. Hiçbir şey söylemiyoruz, sadece izledikten sonra şekeri tamamen hayatınızdan çıkarma olasılığınızın çok yüksek olduğunu iddia ediyoruz: 'What The Health'. Vejeteryan olma ihtimaliniz de bir o kadar yüksek.
10. Hoşgörüde bir inci, birinciyim diyenler 'Taboo' izlesin. Dünyanın büyük bir çoğunluğu için tabu sayılacak çok çok ilginç şeylerin bazı kabileler, toplumlarca nasıl ritüelleştirildiğini gördükçe saç baş yolacaksınız. Özellikle Afrika ve Asya'nın bizden ne kadar farklı olduğunu bir kez daha anlamak için muazzam belgesel.
11. Karl Marx, Nietzsche ve Sigmund Freud hakkında standartların dışına çıkan bilgiler için 'Modern Dünyanın Dahisi' ortamlarda satmalık tonla bilgi dolu. Tüm dünyayı etkileyen bu adamların bu bakış açılarına ve birikime nasıl sahip olduğuna dair süper bir belgesel.
12. Extreme Cheapskates orjinal ismi ile 'Aşırı Pintiler' hem artık uç noktalara gitmiş cimri yaşam hikayelerine şaşırtıyor, hem de bu abartı ile yer yer güldürüyor. Beyaz yakalı bir kadının evine misafir çağırıp sırf pintilikten artık yemekleri toplayıp arkadaşlarına servis etmesinden bahsediyoruz. Enteresan.
YouTube yine iyi bir kurtarıcı.
13. Tüketim bizi mutlu ediyor mu, yoksa sadelik çok daha huzur verici mi? 'Minimalizm: Önemli Şeylere Dair Bir Belgesel' sadece bilgilendirici değil, hemen hayatınızı değiştirmeniz için de oldukça yüreklendirici.
14. Bir de sadelikten nasibini almamış ya da tüm standartların dışına çıkmış, dünyanın birçok yerindeki çok farklı evler için bir belgeselimiz var: 'Dünyanın En Sıradışı Evleri'.
15. Porno sektörünü hiç merak ettin mi? Castlar nasıl oluşuyor, ne gibi sağlık ve güvenlik tehditleri yaşıyorlar, ne kadar kazanıyorlar, gördüklerimizin ne kadarı gerçek? 'Seksi Kızlar Aranıyor' belgeseli sana göre olabilir.
16. Eveeeet bir de bu porno yıldızlarının kariyer noktalamaları dönemi var. Bazıları kendi bırakıyor, bazıları ise yerini gençlere bırakıyor. 'Pornodan Sonra Hayat' belgeselinde evlenmiş barklanmış, çoluk çocuğa karışmış bu eski yıldızları izleyeceksiniz. Tabii onlar için hayat hiçbir zaman sil baştan yaşanmıyor.
17. Amerikalı dört arkadaşın Guatemala taşrasına gidip günde bir dolarla iki ay geçirerek yaşanan sefalete 'gerçekten' tanıklık ettiği 'Bir Dolara Yaşamak' belgeseli ile devam ediyoruz. Öyle gidip görüp çekmekle olmuyor deyip gerçekten deneyimlemişler. Şükretmek için iyi bir yapım.
18. Dünyada ne kadar çok gerizekalı olduğunun kanıtı bir belgesel: 'Wild Wild Country'. Spiritüel Guru Osho'nun Oregon'da bir tarikat yönettiğini, ele geçirdiğini, hatta bir eyaleti ele geçirmek üzere oluşunu anlatıyor.
19. Bryan Fogel’in doping skandalını anlatan belgeseli 'Icarus' için Netflix büyük harcama yapmıştı. Spor dünyasında ne çakallıklar var, izlemeye değer.
20. The Keepers. Hiç spoiler vermeyelim, bir dizi tadında izleyeceğiniz belgeselde yıllarca hasır altı edilmiş bir cinayet hikayesi izleyeceksiniz.
21. Bütün dünyada yaygınlaşmaya başlayan evrensel devrimin kalbinde doğru bir yolculuğa çıkaran 'Occupy Love', milyonlarca insan tek çarenin tüm canlıları içine alacak yeni bir dünya yaratmaktan geçtiğini düşündürtüyor.
22. Ekolojik ekonomiler inşaa etmeyi merkezine alan 'Mutluluğun Ekonomisi' yerel ekonomileri ele alıp insanın insana olan inancını da tazeliyor.
23. Gelecek nesiller 21. yüzyılda yaşayan bizleri tüm imkanlara rağmen kendilerini felakete sürükleyen aptallar ordusu olarak mı görecek? Aptallık Çağı'nı izlemek sizi geleceğiniz hakkında korkutabilir.
24. Felaket demişken... Yenilenebilir kaynaklar hakkında süper bir belgesel: 'Origins'i de izlemeyi unutmayın!
25. Madem yenilenebilir kaynak dedik, ' A Crude Awakening: The Oil Crash' belgeselini izleyerek medeniyetimizin petrole olan bağımlılığının jeolojide nasıl bir kargaşaya yol açtığını hem bilgilendirici hem eğlenceli bir şekilde izleyebilirsiniz.
26. “Demokrasi nedir?” sorusuna yanıt arayan 'Beyond Elections:Redefining Democracy in the Americas'i bizi Brezilya’dan Venezuela’ya kadar birçok farklı toplumda yanıtlarını arıyor.
27. Sean Penn'in sesinden dinleyeceğiniz belgesel 'War Made Easy' ise Amerika Birleşik Devletleri’nin 1960’lardaki başkanı Lydon B. Johnson’dan George Bush dönemine kadar geçen sürede gerçeklikten saptırılarak medyaya sunulan kamera görüntülerini irdeliyor.
28. Michael Moore'un, mizah yönü kuvvetli düşünceleri ve ısrarcı tutumu ile Bush hükümetinin dış politikası hakkında korkusuz bir araştırmaya girdiği 'Fahrenheit 9/11' da gerçek sandığınız birçok şeyi sorgulatacak.
29. Oscarlı belgesel '100 Yılın İtirafları'nda Kennedy ve Johnson'ın başkanlık döneminde Amerika Savunma Bakanı olarak görev yapan Robert McNamara'nın gözünden, son 60 yıldaki Amerikan politikasını ele almasını izliyoruz. Art arda bu kadar belgeselle Amerika politikasının tüm gizli kapaklı işlerini çözeceğiz galiba.
30. Tüm haberlerini ünlü kişiler üzerinden yürüten medyayı ve insanların şöhret olma yollarını, kazandıklarını ve kaybettiklerini düşünün. 'Starsuckers' da bunu derinlemesine inceliyor.
31. Liranın önlenemez değer kaybını yaşarken enteresan bir belgesel önerisi gelsin: 'Money and Life'. Acaba ekonomik krizi bir felaket yerine fırsat olarak görebilir miyiz?
32. Ekonomik kriz ve gelir eşitsizliği dünyanın ana problemlerinden. 'Inaquality of All' da Amerika'dan yola çıkarak bu eşitsizliğin ekonomiyi ve toplumu nasıl etkilediğini, bizi ayrıştırdığını anlatıyor.
33. Avusturalya’yı ve Yeni Zelanda’da bulunan Güney Kore konsolosluğunu ve Katolik kilisesini içeren hâlâ devam eden uluslararası bir krizi gözler önüne seren 'Propaganda' belgeselinin yapımcılarının Kuzey Kore ajanı olma ihtimalini düşünerek izleyin. Çok enteresan.
34. Dünyanın hiç değişmeyen gerçeği savaşların Birinci Dünya Savaşı'ndan tutun da Hiroşima'ya, Vietnam işgaline, Körfez Savaşları'na kadar uzandığı bir belgesel 'The War you Don't See'. Günümüze kadar gelen belgeselde medyanın savaşlardaki gücü, yönlendirmelerini izlemek kendinizi aptal gibi hissetmenize sebep olabilir.
Birinci Dünya Savaşı’ndaki katliamlardan Hiroşima yıkımına, Vietnam işgalinden hâlâ devam etmekte olan Afganistan ve Irak facialarına kadar tarihin sakladığı bağımsız haberciliğe dair medyanın savaşlardaki rolünü inceleyen oldukça güçlü aynı zamanda da güncel bir belgesel.
35. Eğer vicdanınız el verirse 'Dünyalılar' isimli belgeselin gizli kameralarla hayvanların ne şartlarda kesildiğini size izleterek hem vicdanınıza dokunuyor, hem de sağlığımızdan endişelenmemiz gerektiğini gösteriyor.
36. Bu liste içindeki en etkileyici belgeselerden biri de 'Human'. İnsanoğlunun derinliklerine inen, iyi ve kötü yanlarımızı ele alan ve karanlık yanlarımızı bize gösteren, dünyanın çeşitli yerlerden masalsı hayatları göstermeyi de ihmal etmeyen bir yapım.
37. Küresel ısınmanın felaketlerinden bahseden bu belgesel 10 yıl sonra dünyanın yok olacağını söylüyor ama üzerinden 12 yıl geçmiş. Salgın hastalıklar, iklim değişiklikleri, kuraklık, ekstrem iklim koşulları düşünülünce bir bombanın üstünde oturuyoruz gibi geliyor.
38. Amatör bir bozayı uzmanı kız arkadaşı ile birlikte 13 yaz boyunca ulusal park ve ayılar arasında bir alanda yaşıyorlar. Sonunda da ayılar tarafından parçalanmış cesetleri bulunuyor. Bu ölümün hikayesi ve doğa ile insan arasındaki ilişkiyi izlemek isterseniz 'Ayı Adam' size göre.
39. Bir canına susamışlık da vahşi yaşam belgeselleri ile ün yapan Luc Jacquet'tan. 'İmparatorun Yolculuğu'nda Antarktika'nın buz çöllerinde, dünyanın barınılması en güç bölgesinde İmparator Penguenler'in peşine düştüğünü görüyoruz.
40. 45 yıl boyunca milyonlarca insanın askeri rejime boyun eğip bastırılmışlık ve yoksullukla yaşadığını düşünün. İşte 'Burma VJ - Kapalı Bir Ülkeden Haberler', bir avuç habercinin tüm dünyanın yaşadıklarını bilmelerini istemesiyle ortaya çıkmış. 2007'deki isyanı kısa da olsa canları pahasına kaydederek yayınlamış. Darısı kapalı kutu Kuzey Kore'nin başına.
41. Doğanın sonsuz döngüsü anlamına gelen 'Samsara' isimli yapım da doğum, ölüm, yaşam ve reenkarnasyonu konu ediniyor. 5 yılda ve 25 ülkede çekilmiş. Bu bile izletmeye yeter.
42. Posterinden ödül yağmuruna tutulmuş olduğunu görebileceğiniz 'Koy', yunus trajedisi yaratan Japonların suçluluk duygusu duymadan olayları nasıl örtbas ettiklerini ve dünyanın bu konuya nasıl sessiz kaldığını anlatanbir belgesel.
43. 3 kez Formula 1 şampiyonluğu elde etmiş ve 34 yaşında hayatını kaybetmiş Brezilyalı efsanevi yarışçı Ayrton Senna üzerine kurulu bu belgesel 'Senna'. Rakipler, düşmanlar, zorluklar ve siyasetin sporu nasıl etkilediğinin enteresan hikayesini izleyeceksiniz.
44. Eveeeeet 'İki Dil Bir Bavul' harika bir belgesel. Türk öğretmenin, uzak bir Kürt köyündeki bir yılını izliyoruz. Öğretmen Kürtçe bilmiyor, çocuklar ise Türkçe. Sizce bir yılda birbirlerine dillerini öğretebilmişler midir?
BONUS: Sarı Zeybek'ten bahsetmeye gerek var mı bilemedik. Yine de izlememek gibi bir hata yaptıysanız Can Dündar'ın eseri Sarı Zeybek'i hemen şimdi izleyin.
Popüler İçerikler
Meltem Miraloğlu ABD’de Darp Edildi: Yine Kendinden 40 Yaş Büyük Biriyle Evlenmek Üzereydi!
CHP’nin Boykot Ettiği Markalardan Espressolab, Boykot Çağrısı Yaptığını İddia Ettiği Kişilere Dava Açıyor
Ekrem İmamoğlu Profil Fotoğrafı Nasıl Yapılır? Neden X'te Profil Fotoğraflarını Ekrem İmamoğlu Yapıyorlar?
Binlerce kitap film dizi belgesel alternatifiniz var ama ben dunyaya, olaylara, sistemlere, siyasete her şeye bakisinizi tamamen degistirecek sorgulatacak olan Zeitgeist Belgesel serisini tavsiye ederim. Hepimizin sistemin kölesi oldugunu anlatan mukemmel bir belgesel. Sadece 4-5 saat ayirarak bir universite bitirmis kadar bilgiye sahip oluyorsunuz. iyi seyirler
Cosmos izlediklerimin arasında en iyisiydi, hatta anlayabilene evrim sürecinin nasıl işlediğini de anlatan enfes bir yapıt...
#35 Earthlings; Shaun Monson'ın yönetmenliğini yaptığı gelmiş geçmiş en çarpıcı belgesellerden biri."Gerçek"lerle yüzleşebilecek olan izlesin.Hayatınıza kaldığınız yerden aynı şekilde devam etme imkanınız yok, yaşamınızda köklü değişikliklere gidebilirsiniz.İnsanı kendi ırkından tiksindiren, William Inge'nin "Şüphesiz eğer ki hayvanların dini olsaydı, şeytanı insan şeklinde hayal ederlerdi." cümlesini akla getiren bir yapım.Belgesel "evcil hayvanlar, yemek, giysi, eğlence, bilimsel araştırma" başlıkları altında gerçekleşen uygulamaları, gizlenen endüstriyel gerçekleri açığa çıkarması bağlamında sistematik bir ifşa başarısı.