Kölelik tartışması sosyal medyayı karıştırdı! Astrofizikçi Peter Hague'ün 'Osmanlı köle ticareti daha uzun sürdü.' yorumuna Ünlü tarih profesörü Emrah Safa Gürkan'ın verdiği cevaplarla konu tartışmaya dönerken, Elon Musk da altta kalmadı. Tabii Musk tarafını hemen seçti.
İşte, X'te başlayan tarihi tartışmanın detayları...
Astrofizikçi Peter Hague'in 'Osmanlı köle ticareti daha uzun sürdü.' iddialarına hem tarihçi Emrah Safa Gürkan hem de X'in sahibi Elon Musk'tan yanıt gecikmedi. Kölelik tartışması adeta ülkeler arası boyuta taşındı. 👇
Hague, attığı tweet'te,
'Osmanlı köle ticareti daha uzun sürdü, daha fazla insanı kapsadı ve Atlantik köle ticaretinden çok daha vahşiydi, ancak kimse tazminat talebiyle Türkiye'ye gelmiyor. Neden? Çünkü tüm kusurlarına rağmen, Türkiye’nin liderleri ülkelerini gerçekten seviyor ve çıkarları için savaşıyorlar. Halklarının zor kazanılmış parasını bariz dolandırıcılara teslim etmeyecekler.' ifadelerine yer verdi.
'Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bir köle, Sadrazam veya Kaptan-ı Derya olabilirdi.' Diyen Gürkan, Amerika'daki Afrikalı-Amerikalıların kökeliğin üzerinden 100 yıl geçse de yaşadıklarının altını çizdi ve tartışma başladı. Gürkan,
'ABD'de, kölelikten kurtuluşunun üzerinden 100 yıl geçmiş olmasına rağmen, bir Afrikalı-Amerikalı, beyazlarla aynı otobüse binemezdi.
Amerikan köleliği, farklı bir kölelik türüdür. Diğer batılı olmayan, pre-modern kölelik biçimlerinden ayrı tutulmalıdır.' dedi.
'Bu benim köleliğim değildi. Bahsettiğim Amerikan köleliği de senin değil. İkimiz de kimseyi köleleştirmedik.' diyen Gürkan, tartışmaya girdiği kişiden ortaya attığı iddia için daha fazlasını bekliyordu belli ki! Bu yüzden,
'Sen bir astrofizikçi ya da buna benzer bir şeysin ve bana verdiğin yanıt bu mu? Hadi ama dostum, ciddi misin?
Tarih gibi konulara gelince herkes böyle oluyor. Kendi alanını bu düzeyde metodolojik titizlikle çalışabiliyor musun?' yorumunda da bulundu.
'Bunu daha önce birkaç kez açıkladım, ancak basit benzetmeler baskın geliyor (bir tür Gresham Yasası gibi)
Bununla birlikte, tarihin insanları utandırmak veya onlarda suçluluk duygusu aşılamak için kullanılmaması gerektiği kısmına katılıyorum.
Yani, gereksiz bir politik meselede taraf tutmaya çalışmıyorum. Bu tür bir yaklaşım sadece yanlıştır. Bu, kötü bir tarih anlayışıdır.'
'Batıya saldırmak için savunduğun şey köleliktir. Ve titizlik, üst düzey mevkilere yükselen birkaç köleyi öne çıkarıp geri kalanları görmezden gelmek değildir.'
'Ben Batı’ya saldırmıyorum. Şunu ya da bunu savunmuyorum çünkü 15 yaşında değilim.
Söylediklerin yanlış. Ve argümanını savunacak bilgiye sahip değilsin.
Olan şey şu: Bir konu hakkında birkaç paragraf okuyup büyük bir sonuca vardın, ancak karşı çıkılınca kişisel saldırılara başvurmaktan başka çaren kalmadı.'
'Ve eğer eklediğim orijinal tweet’i okursan, sadece birkaç paşadan bahsetmediğimi görürsün.
Ben, kölelere bakış açısından farklı bir zihniyetten ve farklı entegrasyon seviyelerinden bahsediyorum.
Bunu o tweetlerde detaylı bir şekilde açıkladım.'
Peter Hague okur mu bilmiyoruz ama gelin biz Emrah Safa Gürkan'ın 2022 yılında yazar Matt Walsh'a anlattıklarına birlikte göz atalım. 👇
'16. ve 19. yüzyıllar arasında Kuzey Afrika'da bir milyondan fazla beyaz insan köleleştirildi, bunların çoğu Müslüman korsanlar tarafından kaçırılıp satıldı. Afrikalılar yüzlerce yıl boyunca Avrupa'ya köle baskınları düzenledi. Okul sistemi bu gerçeği tarihten tamamen sildi.'
'Bu, birçok nedenden dolayı saçmalıktır.
1. Bu Hristiyanlar, Sahra Altı Afrika'dan gelen Afrikalılar tarafından değil, şu gruplar tarafından köleleştirildi:
a. Doğu Akdeniz'den gelen Müslüman denizciler
b. Önce İtalyan, İspanyol ve Fransız, daha sonra İngiliz, İskoç ve Hollanda kökenli hainler.'
'2. önemli olan sayı değil, kölelerin nasıl muamele gördüğüdür.
Amerika örneğinde, Afrikalıların geri dönme şansı yoktu, çok kötü muamele görüyorlardı, akrabalarıyla iletişim kuramıyorlardı ve kendilerini köleleştiren topluma entegre olma şansları yoktu.'
'Akdeniz örneğinde durum kesinlikle böyle değildi.
Hristiyan köleler, plantasyonlarda değil, ev işlerinde ve kadırgalarda kullanılırdı (taş kadırgalarda kürek çekmek oldukça zor olsa da).
Aileleriyle iletişim kurmaları teşvik ediliyor ve fidye istemeleri için cesaretlendiriliyorlardı.'
'Aileleri tarafından ziyaret ediliyorlardı, onlara para istemek için mektuplar yazıyorlardı ve para bulduklarında özgürlüklerine kavuşuyorlardı.
Özgürlük kazanmanın başka yolları da vardı.1. Kendi özgürlüklerini satın alabiliyorlardı (para kazanabiliyorlardı, hatta kazanmak zorundaydılar çünkü yiyecek ve barınma masraflarını efendilerine ödüyorlardı).'
'2. İslam’a geçebilirlerdi. Bu otomatik olarak özgürlük getirmese de yardımcı oluyordu.
Bazıları paşa oluyordu ve feodal Avrupa'da asla ulaşamayacakları bir sosyal sınıfa erişiyorlardı.
Örneğin Uludj Ali Paşa'yı Wikipedia’da inceleyebilirsiniz.'
'3. Müslüman efendileri tarafından dini bir jest olarak özgür bırakılabiliyorlardı (gerçi çoğu zaman bırakılmadıklarını düşünüyorum çünkü köleler pahalıydı).'
'Son olarak, kötü muamele meselesi. Avrupa kaynakları, kölelerin nasıl kötü muamele gördüğüne dair korkunç, abartılı hikâyelerle doludur.
Ancak bunlar, bu köleleri fidye karşılığında serbest bırakmak için bağış toplamak zorunda olan aynı ajanlar (Üçlü Birlikçiler ve Mercederciler) tarafından yazılmış propaganda eserleriydi.'
'Bu propagandalar kitaplarda canlı tasvirlerle de destekleniyordu.
Aynı Üçlü Birlikçiler, fidye karşılığı serbest bıraktıkları Hristiyan köleleri, potansiyel bağışçıların kalplerini yumuşatmak için Fransa'da kirli ve eski kıyafetlerle dolaşmaya zorladı.'
'Amerika’daki kölelik istisnai bir vakadır. Antik dünyada (küçük istisnalar dışında) her yerde kölelik vardı.
Ancak hiçbir yerde Amerika'daki kadar ileri gitmedi ve hiçbir yerde bilimsel bir seviyeye taşınmadı.'
'Müslümanlar Hristiyanları, Hristiyanlar da Müslümanları köleleştirdi, ancak hiçbir zaman diğer tarafı doğuştan aşağı görmediler. Dine geçiş yaparak taraf değiştirebilir, belirli bir zaman ve koşullara bağlı olarak daha insancıl bir muamele görebilirdiniz.'
'Aynı Akdeniz tek tanrılı kültürünün bir parçasıydınız, büyük bir kültürel fark yoktu (İtalyanca, İspanyolca ve Türkçedeki jest ve ifadeleri karşılaştırın, örneğin).
Bu yüzden hiçbir İtalyan, bir Türk’ü aşağı bir insan olarak görmedi, onu insanlıktan çıkarmaya çalışmadı.'
'Ayrıca Kuzey Afrika, Afrika değildir, Akdeniz’in bir parçasıdır. Onu geri kalan Afrika’dan izole eden koca bir çöl vardır.
İklimi, faunası ve florası, gelenekleri ve kültürü Afrika’ya benzemez.
Bu yüzden, Afrikalıların Avrupalıları köleleştirdiği iddiası tamamen saçmalıktır.'
gürkan başkan gerekeni yapmış
Elon musk da nasi bi gerizekali ya. Bilmeden anlamadan okumadan atlamis. Bunu paylasan da fizikci dangalak, tarih okumus biri bile degil. Gurkan muhatap bile olmamaliydi bu gerzeklerle. Of nefret ediyorum sosyal medyadan. Ergenler saldirip duruyor
Amerikan cahilliği aslında normal bir cehaletten daha kötüdür. Bunlardaki megalomani cahil cesareti ile birleşince sonuçlar katastrofik olabiliyor. Her ne kadar astrofizik doktorası yapmış biri de olsa. Avrupa'da A alanında doktora yapmış bir bilimadamı, B doktorası yapmış bir başka bilim adamına B alanında asla iddia etmez. Sadece soru sorar. Verdiği cevapları birleştirerek gene başka soru sorar. Ama asla bu budur demez. Cahil ise "sen yannış biliyon, diplomayı manavdan mı aldın lağ" der. Dipnot, Emrah Safa hocam profesör bu arada.