Homo cinsi özelinde bugün Sapien'ler olarak yalnızız. Oysaki bir zamanlar çok sayıda kuzenimiz vardı: Neandertaller, Denisovalılar, Homo heidelbergensis, Homo erectus ve daha birçoğu. Peki bu kuzenlerimizin ataları kimdi? Sizler için bu konuyu irdeledik.
Rudolph Zalliger'in kötü şöhretli eseri The Road to Homo Sapiens, Zalliger'in amaçladığı her ne kadar bu olmasa da, halkın zihninde bu algıyı yaratmakla suçlanıyor.
Açık bir örnek olarak, en yakın akrabalarımız olan Neandertaller ve Denisovalıların atalarının kim olduğunu öğrenme arayışımız verilebilir.
Onlar, yaklaşık 40 bin yıl önce gizemli bir şekilde soyu tükenmiş kısa boylu, tıknaz insanlar. Daha az bilinen ama eşit derecede alakalı olan Denisovalılar da kuzenlerimiz arasında. 2008 yılında Rusya'da Denisova Mağarası'nda (Aju-Tasch olarak da bilinir) Denisovalılar'ın kalıntıları keşfedildi ve genetik analizler bunların Neandertallerin çok yakın akrabaları olduğunu ortaya çıkardı. Böylelikle bir değil, iki en yakın akrabamız olduğu ortaya çıktı.
Popülasyon genetiği ve evrimsel ekoloji konusunda uzmanlaşmış Utah Üniversitesi antropologu Alan Rogers, on yılı aşkın bir süredir bu soru üzerinde çalışıyor. Ancak Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda (PNAS) 2017'de yayınladığı bir makale, onu yeni ve beklenmedik bir yola soktu.
Bu süreçte araştırmacılar, Neandertallerin ve Denisovalıların atalarının popülasyonunda bir darboğaz belirlediler. Bazı araştırmacılar ise, makalenin önemli verileri dışarıda bıraktığını savunarak bu bulgulara katılmadı.
Modeller, 'süper arkaikler' olarak bilinen eski homininlerden gelen gen akışı gibi çeşitli tamamlayıcı faktörlerin eklenmesinden sonra biraz gelişti. Ayrıca, yaklaşık 2 milyon yıl önce Afrika'da ortaya çıkan ve daha sonra Avrasya'ya yayılan Aşölyen el baltalarına ilişkin kanıtlar, başka bir olası açıklama önermekte. Ya eski homininler 2 milyon yıl önce Avrasya'yı kolonize etmişlerse? Sonra da Neandertallerin ve Denisovalıların ataları, Rogers'ın onları adlandırdığı ismi ile “Neandersovalılar” yaklaşık 750 bin yıl önce bu homininlerle birleşip üremişlerse? Rogers ve ortak yazarları bu durum hakkında 'taşlar yerine tam oturuyor' şeklinde bahsetmekte.
Gruplar, kıtaya dağılmadan önce iç içe geçmiş, Neandertaller sonra Batı'da ve Denisovalılar Doğu'da ortaya çıkmış. Rogers bu konu hakkında, 'Tam olarak 50 bin yıl önce olduğu gibi, modern insanlar genişlediğinde, iç içe geçtiğinde ve doğu ve batı popülasyonlarına ayrıldığında olduğu gibi olmuş.' diyor.
Şimdiye kadar elde edilen en eski hominin DNA'sı 450 bin yaşındaydı. Bazı araştırmalar, sıralanmış DNA'yı almak için üst sınırın 400 bin yıl ile 1.5 milyon yıl arasında bir yerde olduğunu öne sürüyor. Ve 2 milyon yıl önce Avrasya'nın süper arkaik popülasyonunun tamamını olmasa da bir kısmını oluşturan H. Erectus hakkında biraz bilgimiz olsa da, bu homininlerin Neandersovanlarla birleşip üremeleri için bir milyon yıldan fazla evrimleşmiş olması gerekir. Ve bu arayışta cevaplanması gereken başka temel sorular da var. Örneğin, Neandersovan soyu ilk etapta diğer homininlerden nerede ayrıldı? Afrika'da mı? Yoksa Avrasya mı?
Rogers, 'Bunu kanıtlamak için Afrika ve Avrasya'ya gidip gelmeme çok gerek yok' şeklinde devam ediyor. Genetik kanıtlar da bunu destekliyor çünkü Neandertallerin ve Denisovalıların atalarının, modern insanların soyundan ayrıldığı ve modern insanların Afrika'da evrimleştiğine inanılıyor.
Bazı antropologlar, yaygın olarak H. sapien'ler olarak adlandırılan şeyin aslında bir dizi farklı türden oluştuğunu iddia ediyor. Bizi insan yapan şey, özellikle 400 bin ila 700 bin yıl önceki zaman dilimi için, felsefi olduğu kadar taksonomik bir problem. Rogers, bu ayrımın Neandersovalıların süper arkaiklerle iç içe geçtiği ve ardından Neandertaller ve Denisovalılara ayrıldığı zaman civarında olduğuna inanıyor. Rogers “O zamanın taksonomisi bence oldukça karışık” diyor. Sözlerine, 'Tarihin bu belirli bölümünün sınıflandırması konusunda rahat değilim' şeklinde devam ediyor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...
ilginç bilgi
E peki Neandarteller ve Denisovalılar karşılaştıkları Homo Sapiensler ile savaşmışsa (Harari'nin tezi bu) neden Homininlerle savaşmayıp çiftleştiler?
sanki kayıp kıta mu kitabının önsözünü okudum