Hani hep deriz ya 'Bu müzikleri, bu şarkıları nasıl yapıyor bunlar? Ne yaşadılar da bu kadar güzel işler yapıyorlar' diye. İşte tüm bu ve benzeri sorulara cevap bulabileceğimiz, birbirinden harika 54 belgeseli sizler için derledik. Hem belgesel hem de müzik sever bir insansanız bu içeriğimiz tam size göre. Sevmiyorsanız bile bu içerikten sonra mutlaka ilginizi çekecektir.
Bernie Worrell kimdir? Neden onun hakkında bir belgesel çekildi? Ve neden bir müziksever bu müzik kişiliğiyle tanışmalı – tabii eğer tanımıyorsa? Çok küçük yaşta başlayan ve ardından orkestralarla devam eden bir kariyeri bırakarak Parliament, Funkadelic ile müziğin gidişatını değiştiren bir isim Bernie Worrell. Bugün hip-hop müzisyenlerince en çok sample’lanan isimlerin başında. Worrell’in garip kariyeri ve muhteşem tınılarıyla tanışacağınız etkileyici bir belgesel.
Norveç metal müzik sahnesini tüm yönleriyle anlatan ve bir alt kültür olarak inceleyen film, bu türün öne çıkan müzisyenleri ve metal müzik takipçileriyle yapılmış röportajları bir araya getiriyor. İki yıla yayılan çekimler için film ekibi Norveç’e taşınmış ve metal müzik gündemini tüm aşamalarıyla takip etmiş...
Tüm müzik türleri içinde belki de hitap ettiği zümre en net olan tür rap’tir. Diğer her türden bir şarkıyı bir şekilde bir ortamda dinleyip, eşlik edebilirsiniz fakat eğer bir rap sever değilseniz size oldukça rahatsız edici gelebilir bu müzik. Amerikalı rap sanatçısı Ice-T’nin yapımcılığını ve anlatıcılığını üstlendiği, yönetmenliğini de Andy Baybutt ile beraber gerçekleştirdiği ‘Something from Nothing: Art of Rap’, rap dünyasının iç yüzünü, türün önde gelen isimleriyle yapılan röportajlarla anlatmaya çalışan bir belgesel. Yeni bir şey icat etmeyip, var olan her şeye yeniden şekil veren rap sanatının inceliklerini, mc ve rapçi arasındaki farkı, enstrümanlarla insanları etkileyebilme olayını kelimeler aracılığı ile gerçekleştirme çabasını, usta çırak ilişkilerini, yeni neslin şiiri tanımasını, rap’in toplum tarafından neden saygı görmeyip ötekileştirildiğini, şarkıların oluşum süreçlerini ve genel olark bu müzik türünün insanlar üzerinde nasıl etkiler yarattığını gösteren bir yapım Art of Rap. Dr.Dre, Eminem, Snoop Dogg, Melle Mel, Ice Cube, Big Daddy Kane ve daha pek çok ünlü ismin yer aldığı yapım, insanları eğlendirmek veya dünyayı değiştirmek amacıyla yapılan rap müzik ve hip hop kültürü üzerine yapılmış oldukça önemli bir çalışma.
Shine a Light 2008 yapımı belgesel film. Filmin yönetmeni Martin Scorsese'dir ve film İngiliz rock grubu The Rolling Stones'u konu almaktadır. 58. Uluslararası Berlin Film Festivali'nin açılış filmi olarak seçilmiştir. Festival tarihinde ilk kez bir müzikal belgeselle açılmaktadır
Michael Jackson'ın Temmuz ayında Londra'da, 'This Is It' adı altında başlayacak olan konserlerinin Staples Center'da yapılan provalarının görüntüleri
Müzik yazarı Michael Azzerad’ın Kurt Cobain’in ölümünden bir yıl kadar önce ‘Come As You Are: The Story of Nirvana’ adlı kitap için onunla yaptığı, bugüne kadar hiçbir yerde yayınlanmamış söyleşileri temel alan Bir Oğul Hakkında, Cobain efsanesine dair sürükleyici bir meditasyon niteliğindeki etkileyici bir belgesel. Film süresince, Kurt Cobain çocukluğundan ve ilk gençlik yıllarından müziği keşfettiği günlere ve onu yiyip bitiren şöhretle ilişkisine kadar tüm yaşamını anlatıyor. Bugüne kadar hiçbir yerde duyulmayan bu konuşmalar, Cobain’in başarılarının ve yenilgilerinin, düşüncelerinin ve deneyimlerinin samimi ve hülyalı bir anlatımı olarak karşımıza çıkıyor. AJ Schnack, Cobain’in konuşmalarını, hayatında önemli bir rol oynamış üç kentin yeni çekilmiş görüntüleriyle birleştiriyor. Aberdeen, Olympia ve Seattle’da yapılmış çekimler, Cobain’in sesi ve onu hayatı boyunca etkileyen yirmiyi aşkın sanatçının müziğiyle birleştiğinde anlıyorsunuz ki, bu film bir yıldan az bir zaman içinde dünya çapında ün kazanan bir rock yıldızı üzerine değil. Aksine, Bir Oğul Hakkında 70’lerde ve 80’lerde, insanın içini acıtan sosyal ve kültürel karmaşanın içinde büyümüş bir Amerikan erkeğinin öyküsü; kızgın, düşünceli, içine dönük ve yetenekli bir çocuğun.
1947, Brixton, İngiltere doğumlu olan ve Glam Rock’ın Kralı olarak tanınan David Bowie kendisi kadar yaratmış olduğu Ziggy Stardust personasıyla da oldukça meşhurdur. Belgesel; The Spiders from Mars isimli üç kişilik grubuyla konserlere çıkan ve Ziggy olarak performanslara imza atan Bowie’nin, hayali karakterini emekliye ayırdığı ve arkasındaki grupla çıktığı son konser olan Leper Messiah görüntülerinden oluşmaktadır. Kendinizi 70’lerin sihirli ezgileriyle dolu konserlerinden birindeymiş gibi hissettiren belgesel, David Bowie hayranlarını mest ederken, genel olarak müziğe karşı ilgili olan herkes tarafından beğenilmektedir. Birkaç festivalde gösterildikten sonra geçtiğimiz yıllarda DVD olarak tekrar satışa sunulan belgeselin yönetmen koltuğunda oturan isim ise pek çok müzik belgeselinin arkasındaki isim olan D.A. Pennebaker.
Kültürel bir sanatçı olan Ozzy Osbourne dört kıtada eşi benzeri yoktur. Paul McCartney, Tommy Lee ve diğerleri ile ortak görüşmeler sonucu elde edilen görüntülerle oluşturulan God Bless Ozzy Osbourne, ilk rock belgeselidir. İngiltere savaştan yenik çıkmıştır ve Ozzy Osbourne bir işçi sınıfı ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Ozzy Osbourne ve mahalle arkadaşları “Black Sabbath”ı kurdu ve heavy metali icat etti. Osbourne tek başına 40 yıl süren bir süperstarlık yaşadı. God Bless Ozzy Osbourne onun zaferlerini gösterdiği gibi en büyük başarısı olarak gördüğü itidal yolculuğunu da yaşatacaktır.
1970’lerin sonlarında New York, müziğin hangi yönde ilerleyeceğinin bilinmediği bir dönem. Bu şehirde ve zamanda ortaya çıkan müzikal bir deha... 1992 yılında AIDS’ten hayata veda eden besteci, çellocu, şarkıcı ve dans müziği sanatçısı Arthur Russell, hayatta olduğu süre içerisinde müzik çevrelerince fazla tanınan bir isim değildi. Ancak modern dans müziğinin temellerini atan deneysel çalışmaları, üzerinden 20 yıl geçse de dün yaratılmış gibi duran akıl almaz parçaları şimdi gün yüzüne çıkarken, hayran kitlesi de katlanarak artıyor. Film, Amerikalı yönetmen Matt Wolf’un enfes anlatımıyla zamanında anlaşılamamış bir müzik dehasının hikâyesini anlatıyor.
1940’lı yıllar Küba’sında popüler bir dans klübü olan Buena Vista Social Club, 50 yıl sonrasında kapatılır. Juan Marcos ve Ry Cooder ise klüp döneminin önemli müzisyenleriyle birlikte çalışmaya karar verir ve böylece başlangıçta “Havana Derneği” olarak anılıp ardından klüple aynı ismi alacak Buena Vista Social Club ortaya çıkar. Hiç kuşkusuz 2000’li yılların en akılda kalıcı belgesellerinden biri olan Buena Vista Social Club, Türkiye de dahil olmak üzere dünyada Latin müziğinin yayılmasını sağlamıştır. İbrahim Ferrer, Compay Segundo, Ruben Gonzales ve arkadaşlarını isim olarak tanımayanlar bile, bu renkli topluluğun müziklerine günümüzde aşina hale gelmiştir. Küba ve müziğiyle tanışmamızı sağlayan Wim Wenders ise bu belgeseliyle, Akademi Ödülü ve Avrupa Film Ödülleri’nde En İyi Belgesel ödüllerine layık görülmüştü.
Punk üstadı Don Letts’in yönetmenliğinde, punk tarihine şaşırtıcı ve derin bir bakış. 60′ların garage-rock’ından başlayarak zaman içerisinde punk’ın her tür evresine ve formuna değinmeyi başaran, içerdiği röportajlar ve tozlu arşivlerden kesilmiş özel görüntülerle de ayrı bir ilgiyi hak eden, punk üzerine çekilmiş en ‘hakiki’ belgesel.
Ünlü İngiliz punk rock grubu The Clash’in lideri Joe Strummer’ı anlatan 123 dakikalık filmle, sıradan bir müzisyen biyografisi bekleyenleri güçlü bir belgeselle karşılıyor.
It Might Get Loud, ABD yapımı, Davis Guggenheim imzalı bir belgeseldir. Her biri kendi döneminin ünlü gitaristlerinden olan Jimmy Page, The Edge ve Jack White’ı buluşturan film, bu gitaristlerin kariyerlerine ve stillerine odaklanmakta, elektrogitar geçmişlerini konu almaktadır. Film 29. İstanbul Uluslararası Film Festivali 2010 kapsamında Gürültü Ustaları adıyla gösterilmişti
Bir filmin rock efsanelerinin pırıltılı görüntüsünü aşıp içerilere girmesi pek ender görülür. Gürültü Ustaları'nda, üç neslin gitar virtüözleri, yani U2'dan The Edge, Led Zeppelin'den Jimmy Page ve The White Stripes'dan Jack White, kendi hikâyelerini kendi ağızlarından aktarıyor ve gitarla kendilerine has ses ve tarzlarını nasıl geliştirdiklerini anlatıyorlar. Bu filmde Jimmy Page, Jack White ve The Edge'in özel anlarına, tanışmalarına, sohbetlerine şahit olacak, her bir virtüözden yepyeni melodiler dinleyeceksiniz.
İsmini Aldous Huxley’in The Doors of Perception, yani Algının Kapıları adlı eserinden alan The Doors grubu, kuşkusuz ki 1960’lar itibariyle uluslararası bir kültür fenomeni haline geldi. Jim Morrison’un müziğine de yansıttığı paganizmle olan ilişkisi ve dolayısıyla ortaya çıkardığı mistik tınıları, The Doors’u birçok gruptan farklı kılan etmenlerdi. Tom Dicillo’nun yönetmenliğini üstlendiği When You’re Strange, The Doors’u oldukça şeffaf bir şekilde yansıtıyor. 2009 yapımı belgesel, 60’lı yıllara damgasını vuran Kennedy suikastı ve Vietnam Savaşı gibi konulara da kurgusunda yer vererek, grubun içinde bulunduğu dönemle olan politik bağını da ortaya koyuyor. Oliver Stone’un yönetmenliğini yaptığı ve birçok eleştiri alan 1991 yapımı The Doors filminin aksine When You’re Strange, Jim Morrison’ın yaşadığı zihinsel bulmacaları anlamak için doğru bir kaynak. Zira grubun gitaristi Robby Krieger da, 1991 yapımı filme nazaran When You’re Strange’in Morrison’ın zihnini anlamak için daha derin bir bakış sunduğunu belirtmişti.
Chuck Berry'nin hayatını anlatan belgesel
Fatih Akın’ın yazıp yönettiği “Köprüyü Geçmek: İstanbul Hatırası”; içinde yaşadığımız İstanbul’u, her gün dolaştığımız fakat fark etmediğimiz sokakları, mekânları çarpıcı bir anlatımla gösteriyor, duymadığımız sesleri dinletiyor. İstanbul’un gerçek ruhunu, sesini ortaya çıkarıyor. ”Köprüyü Geçmek: İstanbul Hatırası”, her şeyden önce bir tutkunun filmi. Fatih Akın, aynı zamanda yakın arkadaşı olan Alman müzisyen Alexander Hacke'nin İstanbul'daki müzisyenlerle yaptığı kayıtlardan yola çıkarak İstanbul'u yeniden keşfediyor. Belgesel, ‘Duvara Karşı’ filmi için yaptığı müzik çalışması sırasında ilk kez İstanbul’la ve müziğiyle tanışan Alexander Hacke’nin oteline gelişiyle başlıyor. 20 yıldır ‘Einstürzende Neubauten’ (Çöken Yeniyapılar) müzik grubunun üyesi olan Hacke, basçılarını kaybeden Baba Zula grubunun üyelerinin isteği üzerine onlara katılıyor. Hacke seslerine aşık olduğu İstanbul’da sadece bas gitarıyla değil, mobil kayıt stüdyosunu ve dünyanın dört bir yanından insan sesi ve diğer sesleri kaydetmiş olduğu 'mucizevi mikrofonu'nu da getirmiş. Amacı, 'sokak kaydı' adını verdiği ve akla gelebilecek her yerde profesyonel müzik kaydı yapılmasını sağlayacak bir yöntemle, İstanbul’un müzik çeşitliğini kaydetmek. Böylece Batılı kulaklara modern elektronik müzikten, rocka, hip-hopa ve arabeske varana kadar çok çeşitli müzikler sunma olanağı bulmaktı.
“Köprüyü Geçmek: İstanbul Hatırası” de, Fatih Akın'ın bu yolculuğunda Alexander Hacke’ye kamerasıyla eşlik etmesinin sonucunda ortayan çıkan bir belgesel. Belgesel, otelinde bir müzik üssü kuran Hacke’nin İstanbul'un tuhaf, aykırı, çalkantılı ve baştan çıkarıcı dünyasında dolaşmasına tanıklık ediyor. O, izlenimlerini ve sesleri kaydettikçe, biz izleyiciler de kendimizi İstanbul'un büyüsüne kaptırmadan edemiyoruz. Her ne kadar Hacke, şehrin tüm seslerini kaydetme gibi ütopik bir amaçla yola çıksa da, binbir çehreye sahip bu dev kent karşısında, teknolojinin son ürünü aletlerinin yetersiz kalacağının farkında. Bu yüzden sıkça kendini kaydettiği müziğin akışına bırakıyor, kaydettiği sesleri yeniden dinlediğinde hiçbir zaman yakalamayacağı deneyimi, kayıt sırasında yaşıyor, kendini zamanın büyülü akışına bırakıyor. Sonuç olarak, hem bu müthiş deneyim, hem paha biçilemez kayıtlar, hem de izleyecilerin keyifli dakikalar yaşadığı müthiş bir belgeselle ülkesine dönüyor. Tabii bu kentin büyüsünü ve çeşitliliğini her yönüyle kavrayabilmenin, insanın algısını çok aşan bir şey olduğunu kabullenerek
İşte gerçek rock’n’roll ruhu! İki grup, sıradışı müzik adamları ve efsaneleşecek olan çarpık bir kariyer... Bir tarafta şöhreti bir türlü yakalayamayan, grup içi kavgalarla boğuşan Brian Jonestown Massacre, diğer tarafta şöhret basamaklarını bir bir tırmanan Dandy Warhols ve bu iki grup arasındaki şaşırtıcı bağlar. Herhangi bir Hollywood filmine taş çıkartacak komiklik ve heyecanla dolu bir yapım...
Motörhead grubunun kurucusu Lemmy Kilmister'in hayatı ve kariyerini anlatan belgesel.
Brett Morgen'ın hem senaryosunu yazdığı hem de yönettiği belgesel, efsane müzisyen Kurt Cobain'in kariyerinin ilk dönemlerini ön plana alıyor. Müzisyenin Aberdeen günlerine odaklanan yapım, kendisinin Nirvana grubunun temellerini atışını ve zaman içerisinde girdiği psikolojik hüsrana da parmak basıyor. Morgen, belgeseli oluştururken büyük ölçüde grubun ve Cobain'in mevcut arşiv görüntülerinden yararlanmış.
The Flaming Lips adlı grubun zaman içindeki büyümesi anlatılıyor. Oklahoma City'de kurulan grubun nasıl yerel bir gruptan dünya çapında ünlü bir saykodelik punk grubuna dönüşmesine tanık oluyoruz. Grubun önemli özelliği, performanslarında ünlülere yer vermesi. Başarılı bir kariyere imza atarken bir yandan da uyuşturucu ile yaşadıkları deneyimin de kendinlerini, grupla olan ilişkilerini ve ailelerini nasıl etkilediğini görüyoruz.
Let it be, bir şarkı olmanın ötesinde aynı zamanda The Beatles’ın 1970 yılında yayınladıkları son albümlerinin de ismidir. Televizyona yaptığı çalışmalar ve belgeselleriyle tanınan Michael Lindsay-Hogg’un yönetmenliğini yaptığı belgesel, işte bu son albümün oluşum sürecini yüzlerce saatlik prova görüntülerinden derleyerek oluşturulmuş bir yapım. The Beatles’ın müzik üretimleri üzerine yapılmış en iyi çalışma olarak nitelendirilen belgesel, grup üyelerinin vurgular, tonlar, ritimler üzerine yaptıkları konuşmalarla daha da anlamlı bir hale geliyor. Bu albümden sonra yollarını ayıran grup üyelerinin aralarındaki küçük tartışmaların da yer aldığı belgeselin en önemli bölümü ise, 30 Ocak 1969’da Apple binasının çatısına çıkıp izinsiz ve habersiz verdikleri konser. İzinsiz olduğu için polis tarafından bitirilen konseri özel kılan ise The Beatles’ın verdiği son konser olmasıdır. O güne ve o anlara tanık olmak oldukça sıra dışı bir deneyim.
Yapım ve yönetmenliğini Bruce Weber’in üstlendiği Let’s Get Lost, jazz tarihinin en önemli trompet sanatçılarından Chet Baker’ın hayatına ışık tutuyor. Baker’ın müziğinde tanık olduğumuz o melankolik, kederli ve romantik tınılar belgesel eşliğinde sanatçının kişiliğine odaklanmamızı sağlarken somut bir anlam kazanıyor. İlk işini Charlie Parker, bir sonrakini Stan Getz, üçüncüsünü ise Gerry Mulligan ile yapan sanatçı hakkındaki bu belgesel; ismini ise Baker’ın 1943 yılında kaydettiği Let’s Get Lost adlı parçadan alıyor. Belgesel, Chet Baker’in müzikal hayatıyla birlikte özel hayatına da fazlasıyla yer veriyor. Nitekim gençlik dönemindeki karizmatik yüz hatları sebebiyle edindiği ünden olsa gerek, belgesel çoğunlukla Baker’ın hayatına giren kadınlar üzerinden ilerliyor; ancak bu kadınlar sanatçının hayatında az ya da çok etkiye sahip olduğundan, böylece müziğin ortaya çıkış sürecine de bir nevi ışık tutulmuş oluyor. Weber’in, olumlu olduğu kadar olumsuz Baker özelliklerine de yer verdiği belgesel, sanatçının aynı zamanda alkol ve uyuşturucu ile yaşadığı problemlere ve ailesine olan vurdumduymaz tavırlarına da dikkat çekiyor. Müzik ile kadın olgusunu en fazla bir araya getiren yapımlardan olan Let’s Get Lost’un, jazz’ın önde gelen trompetçilerinden Chet Baker’ı anlayabilmek adına mutlaka izlenmesi gerektiği söylenebilir.
Rolling Stone dergisi tarafından 2003 yılında yapılan bir listede tüm zamanların en büyük gitaristi seçilen Jimi Hendrix, 60’lı yılların tartışmasız en önemli müzik ikonlarından biridir. 1970 yılındaki trajik ve beklenmedik ölümünün ardından varisleri tarafından hayata geçirilen bu belgesel projesi, usta sanatçının hayatında olan insanların ve canlı performanslarının görüntülerinden oluşmaktadır. Headliner olarak çıktığı ve tüm zamanların en efsanevi müzik organizasyonlarından olan Woodstock dahil önemli sahne performanslarından bölümlerin yanında Eric Clapton, Mick Jagger, Lou Redd gibi isimlerin sanatçı hakkındaki yorumları da görülmeye değer. Joe Boyd, John Head ve Gary Weis’ın yönetmenliğini üstlendiği belgesel, “Jimi Plays Berkeley”, “Experience Hendrix” gibi usta sanatçıyla ilgili diğer belgesellerden bir tık önde bulunmakta.
The Pink Floyd and Syd Barrett Story 2001'de BBC için Syd Barrett: Crazy Diamond adıyla çekilen ve 2003'te DVD olarak yayınlanan John Edginton'ın yönettiği bir belgeseldir. Belgesel Pink Floyd'un kuruluş dönemlerine ve Syd Barrett'in müzikal yaşantısına odaklanmıştır.
Başarılı müzisyen fabrikası olarak nitelendirebileceğimiz İngiltere’den çıkıp da dünyayı kasıp kavuran gruplardan bir diğeri de The Rolling Stones. Tüm zamanların en başarılı müzisyenlerinden kabul edilen grubun, genel olarak değil de daha spesifik bir turne ve konser sırasında başlarına gelen talihsiz olayların anlatıldığı, gerçek görüntülerden oluşmuş Gimme Shelter belgeseli rahatsız ediciliği ile dikkat çekiyor. 1969 yılında California, Altamont’ta gerçekleştirilen Santana, Jeferson Airplane, The Rolling Stones gibi meşhur grupların performans sergileyeceği bir ücretsiz konser orgnizasyonunda, güvenlik zaafiyeti sebebiyle konser alanında meydana gelen ölümleri anlatmaktadır belgesel. Konser öncesinde müzisyenler ile organizatörler arasındaki konuşmalar ve konsere giden yolun gösterilmesi sizi olayın içine daha çok çekerken, dönemi kafanızda daha net şekilde canlandırabiliyorsunuz. Woodstock ruhunun yakalanmaya çalışıldığı ve 300.000 kişinin katıldığı organizasyonda Hell’s Angels denilen bir grup özel güvenliğin sahneye çıkmaya çalışan insanlara uyguladığı kaba kuvvet ve cinayete varan şiddetinin gerçek görüntülerine yer veren belgesel, medya tarafından gruba yöneltilen suçlamalar için de bir aklanma belgesi niteliğinde.
2011 yılının Temmuz ayında henüz 27 yaşındayken hayata veda eden, müzik alanında yüzyılın gördüğü en önemli yeteneklerden biri olarak kabul edilen Amy Winehouse'un hayatını beyazperdeye yansıtan film, ünlü müzisyenin kendi anlatımı eşliğinde, daha önce görülmemiş arşiv görüntülerini izleyiciyle buluşturacak. Aynı zamanda Winehouse'un daha önce duyulmamış şarkılarını da gün yüzüne çıkaran belgeselin yönetmenliğini 2010 Asif Kapadia üstleniyor.
Global Metal Kanadalı antropolog Sam Dunn ve Scot McFadyen tarafından yönetilmiş, 2008 yapımı belgesel film. 2005 tarihliMetal: A Headbanger's Journey'in devam filmi niteliğindedir. Filmin uluslararası galası Bergen Uluslararası Film Festivali 17 Ekim2007 tarihinde yapılmıştır. Global Metal yeraltı kültürünün yanı sıra, farklı kültürlerden farklı insanların, heavy metal üzerindeki küreselleşme etkisini göstermeyi için hedefler.
Müziği ve sevgi mesajlarıyla ikonlaşan Bob Marley’in yaşamı, Kevin MacDonald tarafından sonunda beyazperdeye aktarıldı. Filmde Bob Marley’in dünya müziğinin yanısıra, tüm dünyaya vermek istediği sosyal ve politik mesajlarla nasıl bir dünya ikonu haline geldiğini ve bugüne kadar çok az sayıda müzisyenin bu başarıyı elde ettiği görülebiliyor.
Bob Dylan’ın İngiltere turu kapsamında yaşadıklarını anlatan Don’t Look Back, gelmiş geçmiş en iyi müzik belgesellerinden biri olarak nitelendiriliyor, hatta birçok listede birinciliği elinde tutuyor. D. A. Pennebaker’in yönetmenliğini üstlendiği 1967 yapımı Don’t Look Back, Dylan’ın müzikleri ve İngiltere'nin sinematografik sokak görüntülerinin zaman zaman birleşmesi ile, ortaya yüksek kalitede bir yapım olarak çıkıyor. Belgesel, hem dönemin sosyal yaşantısını yansıtması, hem de Dylan’ın bir “star” olma duygusunu sindirmeye çalıştığı o günlerde sahip olduğu ikili karakter yapısını gözler önüne sermesi bakımından önem taşıyor. Zira belgeselde tanıklık ettiğimiz, müzisyen kişiliğiyle kendine hayran bırakan, ancak müzik yapmadığı anlarda nasıl davranacağını bilemeyen ve böylelikle çocuksu davranışlar ile sanatçı kişiliği arasında bocalayan bir Bob Dylan’dır. Bu bocalama kimilerince kompleks, kimilerince ise kibrin yansıması olarak görülebilir; ancak tüm bunlar bir yana, Don’t Look Back hem Dylan’ın şairane besteleri hem de Joan Baez’in katılımıyla bir müzikal şölen vadediyor.
Amerika’nın küçük bir kasabasında başlayarak kısa sürede parlayan ve ardından şeytan korkusu, paranoyalar ve akıl hastalığı yüzünden paramparça olan bir hayat. Daniel Johnston ve Şeytan, Kurt Cobain ve daha nice müzisyenin en büyük ilham kaynaklarından biri olan Daniel Johnston’ın trajik-komik hayatını anlatan, kalbinizi fethedecek, renkli ve hüzünlü bir film.
1969 Şubat ayı ile 1970 yılları arasında Elvis Presley’in Vegas’ta sahnelediği 50 gösteriyi ekrana taşıyan That’s the Way It Is belgeseli, “kral” olarak olarak anılan sanatçının bu hitabeti ne derece hak ettiğini gösteren bir kanıt niteliğinde. O güne kadar çeşitli filmlerde de yer almış olan Presley’in bu kez dramatik ögeler içermeyen bir eseri olma özelliği taşıyan belgesel, Presley’in beyazperdenin sahnelere yeniden dönüşünün de simgesi niteleği taşıyor. Elvis Presley’in yepyeni bir tür olarak görülen müziği, çoğu aileler tarafından tasvip edilmeyen ama genç kızlar tarafından taklit edilen davranışları, kuşkusuz ki onu efsane yapan özellikleri arasında yer alıyor. That’s the Way It Is belgeselinde ise, gerek sahnedeki Presley tavırlarına, gerekse hayranlarının hal ve tepkilerine tanıklık etmek mümkün. 2001 ve 2014 yıllarında özel versiyonlarıyla yeniden piyasaya sunulan eser, günümüzde halen daha satışta bulunuyor ve “Elvis dönemi” için kaç kalan müzikseverlerin başucu kaynağını oluşturuyor.
Rap dünyasına adını altın harflerle yazdırmış bu gün bile ölüp ölmediği konusunda tartışmaları süregelen bir adamın belgeselini izleyeceksiniz. Bu belgeselde Snoop Dog, Puff D. gibi diğer önemli Rap sanatçılarının o koşullarda birbiri ile rekabetlerini ve ABD'nin siyahi insanlara nasıl virüs muamelesi yaptıklarına şahit olacaksınız.
Ramones grubunu anlatan belgesel
Can Dündar'ın hazırladığı ve yönetmenliğini yaptığı, 'Bir Ayrılık', 'Bir Yoksuzluk', 'Bir Ölüm' adlı üç bölümden oluşan 'Garip' adlı belgeselde, Neşet Ertaş'ın müzikal yolculuğu geniş bir dökümanla sunuluyor. Ertaş'ın yaşadığı yerlerde yapılan çekimlere eklenen, büyük usta Muharrem Ertaş'ın görüntüleri, Neşet Ertaş'ın köyünde yapılmış çekimler ve zengin bir görsel malzeme, belgeselin değerini oldukça yükseltiyor. Halk müziği alanında önemli bir çalışma sayılabilecek belgesel, kültürel tarihimizin yaşayan en büyük ozanının görüntüleriyle eksiksiz bir arşivsel çalışma.
Yönetmenliğini Aram Avakian ve Bert Stern’in üstlendiği Jazz on a Summer’s Day, günümüzde de hala devam eden Newport Jazz Festivali’nin, 1958 yılı ayağına davetiye sunuyor. Gerry Mulligan, Chuck Berry, Louis Armstrong, Dinah Washington, Jack Teagarden, Jimmy Giuffre, Thelonious Monk, Sonny Stitt gibi isimlerin sahne aldığı festival, sadece bir müzik şenliği olmakla kalmıyor, aynı zamanda müzik tarihi alanında kendini geliştirmek isteyenlere de bir fırsat sunuyor. Belgeselin olumsuz olarak nitelendirilebilecek tek bir yönü var; o da sinematografik anlamda başarılı bir duruş sergilememesi. Fakat bu durum, Jazz on a Summer’s Day’in en iyi müzik belgeselleri arasında yer almasını engellemiyor. Zira başarılı sanatçılara ulaşabilmemizi sağlayan bu belge, birçok müziksever için bir altın değerinde.
Metal: A Headbanger's Journey 2005 tarihli Sam Dunn, Scot McFadyen ve Jessica Wise tarafından yönetilmiş belgesel. Film 31 yaşındaki, bir Kanadalı antropolog olan, 12 yaşından bu yana heavy metal hayranı olan Sam Dunn'ın yolculuğunu konu alır. Dünya çapında kökeni, kültür, tartışmalara sebep olan, birçok insan tarafından sevilen nedenlerini heavy metal müziği hakkında çeşitli görüşler ortaya çıkarmak için bir heavy metal gezisine çıkar. Film, ilk kez 2005 Toronto Uluslararası Film Festivali'nde, ve iki disk özel baskı olarak ABD'de 19 Eylül 2006 tarihinde DVD olarak yayımlanmıştır.
1969 yılında “3 Days of Peace Music” sloganıyla gerçekleştirilen Woodstock Festivali, bir daha benzeri gerçekleşmesi beklenmeyen bir müzikal şenlikti. Jimi Hendrix, Joe Cocker, Santana, Janis Joplin, Joan Baez, The Who, Jefferson Airplane ve daha birçok sanatçının sahne aldığı festival, yolları kapanma noktasına getirecek kadar çok kişiye ulaştı.
Başlangıçta diğer her organizasyon gibi ücretli olan festival, organizatörlerin de maddiyattan öte festivaldeki barış ve sevgi atmosferine önem vermesi sebebiyle ücretsiz ilan edildi. Woodstock, kimi zaman şiddetli yağan yağmurla zor durumlar yaşanmasına sebep oldu, ancak bunu fırsat bilen bilen katılımcıların çoğu yağmurun altında dans etmeyi tercih etti. Tabii tüm bunlarda uyuşturucunun etkisi de yok değildi.
Evi festivalin yapıldığı bölgeye yakın olan ve tüm bunlardan hoşnut olmayan bir vatandaş, gençlerin hepsinin uyuşturucu etkisinde olmasından yakınıyordu; ancak kendisine verilen yanıtta ise gecikilmiyordu: “Peki ya bu onları mutlu ediyorsa neden olmasın? Kendisiyle röportaj yapılan bir polis şefi ise düşüncelerini şöyle ifade ediyordu: “Bu ülkenin insanları bu çocuklarla gurur duymalılar”. Zira çiçek çocuklar, kimi muhafazar kesimde nefret uyandırmış olsa da, toplumun geri kalan kesiminde barış ve sevgiyi temsil ediyor, bu nedenle de gurur duyulması gereken bir nesil olarak adlandırılıyorlardı.
Michael Lang tarafından organize edilen Woodstock, Michael Wadleigh tarafından filme alındı ve vizyona girdiği 1970 yılından bir sene sonra Akademi Ödülleri’nde “En İyi Belgesel” Oscar’ı kazandı. 1996 yılında ABD Ulusal Film Arşivi’ne de alınan yapıt, çiçek çocukların hayatlarına yakından tanık olmamızı sağlayan gerçek bir başyapıt.
70'li yılların başlarında farkında olmadan bir müzik efsanesine dönülen Detroit'li bir yerel müzisyenin hikayesini ele alan belgesel, Sixto Rodriguez'in efsaneleşme ve ortadan kaybolma sürecini işliyor.
The Band grubunun Winterland, San Fransisco’da verdikleri son konserlerinin usta yönetmen Martin Scorsese tarafından belgeselleştirilmiş hali olan The Last Waltz, önemli müzik belgesellerinden bir diğeri. Grup elemanlarının şarkı aralarında verdikleri röportajlarda, kuruldukları ilk zamanlarda yaşadıkları sıkıntıları eğlenceli bir dille anlatmaları belgeselin seyir zevkini yükseltirken, hayatını müzik yaparak kazanan insanların yola ilk çıktıklarında karşılaştıkları sorunların da hoş bir göstergesi. The Band’in müzikal yolculukları boyunca kendilerinden desteği esirgemeyen dostlarıyla sahnede olduğu bölümler ise kesinlikle görülmeye değer. Bob Dylan, Neil Young, Ringo Star, Eric Clapton, Van Morrison bu sanatçılardan bazıları. Scorsese’nin film yapmadaki becerilerinin tamamını kullandığı film, yönetmenin belki de bugüne kadar yaptığı en doğal ve gerçekçi iş. Grup üyelerinin konser sonrasındaki psikolojileri, sizi de etkilemeyi başarıyor.
Yine bir D. A Pennebaker belgeseli üzerinden gidip bu kez zamanı biraz ileri sararsak, karşımıza bu kez Türkiye’de de oldukça geniş bir dinleyici kitlesi olan Depeche Mode çıkıyor. Grubun “Music For the Masses” albümü için çıktığı dünya turnesinin 101’inci ayağını oluşturan Rose Bowl konseri, Depeche Mode’a müzik dünyasında bir stadyumu dolduran ilk elektronik müzik grubu olma ünvanı da sağlamıştı. Konseri sadece sahneden değil, sahne arkasından da takip eden Pennebaker, bu görüntüleri çeşitli söyleşiler ve Music For the Masses turunun genel görüntüleriyle birleştirince ortaya mütevazi adımlarla ilerleme gösteren bir grubun başarıya ulaşmasının haklı gerçekliği çıkıyor. Yönetmenlik koltuğunda oturan ve daha önceden Jimi Hendrix, David Bowie ve Bob Dylan belgesellerinde de ismine rastladığınız Pennebaker, böylece bir kez daha efsanevi bir müzik belgeseline imza atmış oluyor.
Sanatsal ve ticari başarılarıyla 60’lı yılların en büyük ikonlarından biri olan The Beatles, sevilir veya sevilmez fakat 50 yılın ardından bile kendilerinden bahsettirip, kişiler üzerinde önemli etkiler yaratabiliyorlarsa saygıyı hak ediyorlar demektir. Her biri ayrı bir fenomen olan grup üyelerinden belki de en farklı kişiliğe sahip olanları ise George Harrison’dır. İç huzura ulaşmış ve bilge bir duruşu olan Harrison; yaptıkları, söylemleri ve duruşuyla her zaman farkını hissettirmiştir. Kurgusal sinemadaki başarısını belgeselde de ispatlamış olan Martin Scorsese’nin 2011 yılında oluşturduğu George Harrison: Living in the Material World belgeseli bu önemli sanatçının çocukluğuna, ailesine, gençlik yıllarına, müzik yaşamına, The Beatles içindeki konumuna ve daha pek çok noktaya gerek arşiv görüntüleri gerekse de yapılan röportajlarla yer veren oldukça önemli bir yapım. Uğruna şarkılar bestelediği eşinin kendisini Eric Clapton ile aldatmasını bile gayet olgunlukla karşılayabilecek bir mental yapıya sahip olan, meditasyon ile hayatında önemli dönüşümler gerçekleştirebilmiş Harrison’ın doğu kültürü ile ilişkilerini görmek de belgeseli güzel kılan başka bir özellik. 208 dakikalık belgesel, tek seferde izlemek için biraz yorucu olsa da Ringo Starr, Paul McCartney, Eric Clapton, Yoko Ono gibi isimlerin birebir anlatımları seyir zevkini arttırıyor. The Beatles hayranlığınız olmasa bile bu belgesele hayran kalacaksınız.
Muhteşem bir belgesel var karşımızda... Bir film düşünün, düşler içerisinde bir serüvene doğru yol alıyorsunuz. Bu seyahatte uygarlığın beşiği olduğu halde dünyanın unutmuş olduğu yerlere gidiyor, daha önce hiç duymadığınız tınılar keşfediyorsunuz. Bugüne kadar duymadığınız ezgilerle adeta kendinizden geçiyorsunuz. Anadolu'nun manası: 'Güneşin yükseldiği yer'dir ve işte; buranın türkülerini dinliyorsunuz. Yabancı değil bu insanlar, bizleriz. Peki ya birbirimizi dinlemeye hazır mıyız? Antik kültürleri, imparatorlukları, mitolojileri ve yaşanmış görkemiyle dünyada eşi benzeri olmayan Anadolu'nun 10 bin yılı aşan bir geçmişten kalma egzotik mekanları ve insanları arasında yaşanan bir müzikal yolculuk. Anadolu'nun Kayıp Şarkıları, bir müzikal-belgesel olarak belki de türünün ilk örneği: Anadolu halkının kendi mekanında ve provasız kaydedilen otantik performansları, 20 benzersiz şarkı halinde yeniden düzenlenirken bazıları ise orijinal halinde bırakıldı. Bu yolculuk, müzik ve kültürün nasıl olup da hayat, coğrafya ve çalışma ortamından türediğini gözler önüne sererken, Anadolu'nun zengin kültürleri de müzik, dans ve ritüeller temelinde keşfediliyor. Bu insanları saran ve yaşam biçimlerini etkileyen büyüleyici çevre de filmin şiirsel anlatımına katkıda bulunuyor.
İngiliz avangard caz müzisyeni Fred Frith’in Amerika’dan Japonya’ya uzanan yolculukları ve bu ülkelerde gerçekleştirdiği müzikal birliktelikleri beyaz perdeye taşıyan bir müzik ziyafeti. Herhangi bir anlatıma başvurmaksızın sadece müziğin ve coğrafi geçişlerin rehberliğinde ilerleyen Sınırdan Ötesi, gerçek bir müzisyenin hayatına ayna tutarken, müzik belgeselleri tarihinde yayınlandığı tarihten itibaren ‘kült’ bir statü kazandı.
“Rock Müziğin Yedi Hali” belgeseli popüler kültürün arka planında çalan müziğe ışık tutuyor. Bu müzik, 60’lı yıllardan beri her jenerasyonu şekillendiriyor ve etkisi altına alıyor. Rock müziğin bu hikayesi banliyölerden stadyumlara, 45’liklerden MP3’lere kadar ana çizgilerle işleniyor.
Öldüğüne dair sayısız kehanetlerde bulunulmasına rağmen Rock müzik hala hayatta. Rock müzik hayranları eskisinden çok daha fazla festivale katılıyor ve böylece gitar yeniden eski gücüne kavuşuyor.
Müzik tarihinin en büyük isimlerinin katkılarıyla “Rock Müziğin Yedi Hali”, Elektrik Blues’dan Saykedelik Rock’a, Punk patlamasından Grunge’a ve Indie Rock’a müziğin gelişmini anlatıyor.
Heavy Metal tarihinin en büyük gruplarından Iron Maiden'ın, 2008'de çıktığı turnenin perde arkası Flight 666'de.Vokalist Bruce Dickinson'ın kullandığı Boeing 757 ile 45 günde dört farklı kıtayı gezen ve 23 konser veren Iron Maiden, Flight 666 belgeseliyle, bu büyük turnenin perdesini aralıyor.“Metal; A Headbanger’s Journey” ve “Global Metal” belgeselleriyle tanınan Sam Dunn'ın imza attığı Flight 666, yaş ortalaması 50 olan bir grubun, medyanın desteği olmadan yüzbinlerce hayrana nasıl ulaştığını eğlenceli bir dille anlatıyor
Foo Fighters'ın müzikal serüvenini Wasting Light albümünün kayıt aşamasını da gözler önüne sererek bizlere anlatan belgesel.
'Samsara' Sankrit kelimesinden gelir ve hayatın sürekli dönen, sonsuz çemberi anlamında kullanılır. Bu kelime, yönetmenlerin hayatlarımızı belirleyen sıradışı ve güçlü bağlantılar zincirini belirtme konusunda ilham kaynağı olmuştur. Samsara filmi, dört yıllık bir süreç boyunca dünya üzerindeki 25 farklı ülkede ve 100 farklı yerleşim yerinde çekildi. Dünyanın en uzak köşelerinde kameraya alınan görüntüler, insanlığın sonsuzlukla kurulu ilişkisini gözler önüne seriyor. Filmin yönetmeni Ron Fricke, kutsal mekanlar, endüstriyel bölgeler, doğa harikaları ve felakete uğramış yerleşim yerlerini ziyaret edip bu farklı yerlerden olağandışı görüntüler elde ediyor; bu manzaraları kişisel yorumlarını eklemeksizin doğanın kendi yorumuna bırakıyor. Ortaya çıkan iş ise görüntü ve modern müziğin birleştiği, eşsiz bir doğa ve insanlık belgeseli oluyor.
“I’m not going to be a rock star… I’m going to be a legend' Gerçek adı Farrokh Bulsara olan Zanzibarlı Freddie Mercury, bu cümleyi kurarken hiç de şaka yapmıyordu. Zira Mercury’nin solistliğini yaptığı efsanevi grup Queen, 300 milyonun üzerinde bir satış başarısı elde etti. Opera ve rock müziği birbiriyle harmanlayan grup, yürüdüğü bambaşka çizgi ve sunduğu sahne şovlarıyla birçok alanda ilki gerçekleştiren gruplardan oldu. Bu başarısı sayesindedir ki Queen, ulaştığı geniş kitleleri stadyumlara doldurdu ve böylece “stadyum konseri” kavramını ortaya çıkardı. Sahne şovlarının pek de revaçta olmadığı bir dönemde konser alanını Broadway’e çeviren Mercury’nin, en büyük amaçlarından biri de baleyi daha geniş kitlelere ulaştırmak istemesiydi. Rock, opera ve bale? Tüm bunların bir araya gelebileceğini Queen kanıtlamış olacak ki, günümüzde Freddie Mercury anısına baleler sahneleniyor. Days of Our Lives, işte böyle bir grubun öyküsünü başarılı bir şekilde ekrana yansıttığından ötürüdür ki izlenmeyi hak ediyor. Dünyanın en başarılı parçalarından olan “We’re The Champions” için grubun gitaristi şöyle diyor: “Futbol veya benzeri sporlarda rakip iki takım vardır ve iki taraf da bu şarkıyı söyleyebilir; ancak bir rock konserinde sadece tek bir ekip vardır.” Queen, o tek ekip olarak sahnede yer aldı ve stadyumları dolduran ilk grup oldu. Freddie Mercury ise, AIDS ölümüne sebep olana kadar üretmeyi hiç bırakmadı.
Scorsese'nin gözünden bir efsane: Bob Dylan. Amerikalı efsane yönetmen Martin Scorsese'nin elinden çıkan belgesel 'No Direction Home: Bob Dylan' müziğin yaşayan efsanesi Bob Dylan'ı konu alıyor ve sanatçının kariyerinin ilk dönemine eğiliyor. Minnesota'da başlayıp, New York'un Greenwich Village kulüplerinde devam eden, 1966 yılında İngiltere turnesinde tepe noktasına ulaşan bir kariyerin, efsane sanatçı Bob Dylan'ın hikayesi anlatılıyor. Robert Allen Zimmerman'dan Bob Dylan olmaya doğru giden yolda Bob Dylan'ın başına gelenler belgeselde sunuluyor. Scorsese basın toplantıları, konserler ve nadir bulunan stüdyo kayıtlarının kamera arkası görüntülerine yer vermiş. Bob Dylan'ın yakın arkadaşlarının ve kendisiyle yapılan uzun röportajlarında yer aldığı belgesel, ünlü müzisyenin hayranlarının yanı sıra sadece dinleyici kategorisinde olsa da müzikle az çok ilişkisi bulunan bütün seyirciler için birebir.
Cliff 'em All, Metallica'nın eski basçısı Cliff Burton'a adanmış bir belgeseldir. Burton, 27 Eylül 1986'da Avrupa turnesinin İsveçayağında Ljunby yakınlarında otobüslerinin geçirdiği kazada hayatını kaybetti. Tur otobüsü buzlu yolda kayıp takla atmış, Burton da otobüsün camından fırlayıp altında kalmıştı. Otobüs kaldırılmaya çalışılırken çekme halatının kopması sonucu tekrar Burton'un üzerine düştü. Burton'un ikinci düşüş sırasında hayatta olup olmadığı bilinmemektedir.
Sözlük anlamı ‘evde’ anlamına gelen Heima, alanlarında öncü olan İzlandalı post-rock grubu Sigur Rós’un kendi topraklarında çıktıkları bir konser turnesinin belgeselidir. Dünyanın pek çok noktasında konserler veren, büyük kitlelerin hayranlığını kazanan grup, elde ettikleri popülerlikten rahatsız olup, kendi ülkelerine dönüp, koptukları kendi toplumlarıya tekrar bütünleşmek isterler. Bu amaçla düzenledikleri reklamsız, habersiz ve ücretsiz konserlerin görüntülerinden oluşan belgesel, İzlanda’nın doğal güzellikleriyle de süslenmiştir. Dean DeBlois yönetmenliğinde oluşturulan belgesel, minimalist ve melodik Sigur Rós şarkılarının yanında, eşsiz görsellerle desteklenerek hem göze hem de kulağa hitap eden bir yapım. Grup üyelerinin öze, içe dönüş anlamıyla çıktıkları bu yolculuk aslında bir anlamda da İzlanda’da kaybolmaya başlayan güzelliklerin tekrar gündeme getirilmesi için bir vesile olmuş. Hakkında çok fazla bilgi sahibi olunmayan güzel bir ülke ve güzel bir grup için kesinlikle izlenmesi gereken bir belgesel Heima.
1971’de Pompeii’de çekilen konsere, 1972 yılında Paris’te kaydedilen parçaların da eklenmesiyle derlenen Live at Pompeii, kuşkusuz ki müzik tarihinin başyapıtları arasında yer alıyor. İzleyicisiz çekilen konser; herhangi bir dış etken bulundurulmaması ile müziğe tam olarak odaklanmanızı sağlıyor ve zamanla sizi daha da içine çekerek adeta hareketsiz kılıyor. Dolayısıyla sessizlik, bu belgeseli izlerken sahip olmanız gereken tek şey. David Gilmour, Roger Waters ve Richard Wright’ın vokalleriyle gerçekliğin biraz soyut bir boyut halini aldığı bu belgesel konser, Nick Mason’ın davuldaki yeri ve Waters’un ara ara başına geçtiği gong ile ise mistik bir hale bürünüyor. Pink Floyd, bu konser öncesinde de kimi açıkhava konserleri vermiş olsa da, Pompeii’de verilen konser kendileri için de bir ilk niteliği taşıyor. Bu fikri ortaya atan kişi ise, grubun müziğini sanatla birleştirmek isteyen Adrien Maben. Pompeii’de gittiği amfi tiyatroda cüzdanını unutan ve bunu fark ettiği anda geri dönen Maben, izleyicilerin çoktan terk ettiği bu tarihi yerdeki kendi ayak seslerini dinleyerek, ekonun ne kadar kuvvetli bir şekilde yayıldığını fark eder ve böylece Pink Floyd’a konser kaydı yapma teklifiyle gider. Sonuç ortada, efsanevi gruptan müzikal bir hazine doğar. Yalnız belirtelim, Live at Pompeii’nin biraz hipnotize edici bir etkisi de bulunuyor, zamanlamasını ona göre yapmanızı tavsiye ederiz.
Şarkılarla Geçtim Aranızdan, içerisinde konser görüntüleri, röportajlar vs. barındıran, yönetmenliğini Ümit Kıvanç'ın yaptığı Kâzım Koyuncu belgeseli.
Belgesel üçbuçuk saatlik üç DVD'den oluşuyor ve satışından elde edilen gelir Umut Çocukları Derneği'ne gidecek.
Beatles' ın 1958-1970 yılları arasındaki çalışmalarına ve grubun gelişimine tanık olacağımız dizi, sekiz bölümden oluşmaktadır. Temmuz 1940 ve mart 1963 tarihleri arasını kapsayan birinci bölümde grup elemanlarının çocukluk yılları, Beatles'ın temelleri ve Almanya günleri anlatılmış, 1995' te tv kanallarında yayınlanmıştır. Her Beatles hayranının mutlaka izlemesi gereken bir belgesel...