Arşimet, antik Yunan'da önemli bilimsel katkılarda bulunan bir matematikçi ve mühendisti. Arşimet'in aynası efsanesi, düşman gemilerini yakabileceği iddia edilen bir aynayı anlatır. Buyurun, bu efsaneyi tarih ve bilim açısından beraber inceleyelim! 👇
On beşinci yüzyılda, Leonardo da Vinci, Arşimet'e atfedilen bir buharlı topun taslağını çizmiştir. Ayrıca hekim Galen, Roma gemilerine karşı kullanılan bir cihazdan bahsetmiştir. Peki, bunun Arşimet ile bağlantısı ne?
Bu mekanizmalardan biri de, Arşimet'in ölümünden sonra belirli bilim insanlarının yazılarında bahsettiği 'Arşimet Aynası'dır. Efsanelere göre Arşimet, ayna veya cilalı metal yüzey olduğu tahmin edilen nesneleri kullanarak güneş ışığını yoğunlaştırmış ve Roma gemilerini yakmıştır.
Ancak bu hikayeyi destekleyen tarihsel kanıtlar azdır. Bu anlatılar, olaylardan yüzyıllar sonra yazılmış olup güvenilirlikleri konusunda tartıma yaratmaktadır. Romalı yazar Samosata'lı Lucian ve Bizanslı bilgin Tralles'li Anthemius bu anlatının kaynaklarıdır.
Aynalar ve cilalı yüzeyler, güneş ışığını yansıtarak daha yoğun bir ışık demetine neden olabilir. Yanma cam etkisi, yüksek sıcaklıklar oluşturur. Bu uygulama tarih boyunca çeşitli uygarlıklar tarafından bilinmiştir. Kavisli aynaların veya merceklerin kullanılması Arşimet'e özgü olmasa da bu olay genellikle onunla ilişkilendirilir.
Buna rağmen tarihi kaynaklarda Yunan ateşi, antik savaş gemileri için büyük bir tehdit olarak anlatılır. Bu bilinmeyen kimyasal karışım su altında yanar. Bu kimyasal karışım, M.S. 330'dan sonra Bizans İmparatorluğu tarafından sıklıkla kullanılmıştır.
Bu deney, 2005'te MIT araştırmacıları tarafından da tekrarlandı. Ancak aynaların hareket eden gemilerde yanma odak noktasını koruyup koruyamayacağı konusundaki belirsizlikler halen sürmektedir.
Gerçek dünyada bu yöntemi etkili bir şekilde uygulamak zor olabilir. Yani atmosfer koşulları ve gemi hareketleri gibi faktörler, Arşimet'in aynasının bir silah olarak kullanılabilirliğini zorlaştırır.
Siraküza kuşatması sırasında bu aletin gerçekten kullanıldığını destekleyen tarihi kanıtlar sınırlıdır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, hikaye zaman içerisinde süslenerek popüler mitolojinin bir parçası haline gelmiş olabilir.
Hidrostatik, kaldıraçlar ve pi sayısının hesaplanması üzerine yaptığı çalışmalar, ayna efsanesinden çok daha önemlidir. Sonuç olarak, Arşimet'in ayna efsanesi tarih boyunca devam etmiş olsa da, gerçek tarihsel doğruluğu belirsizliğini korumaktadır. Bu tür hikayelere eleştirel bir zihniyetle yaklaşmak ve doğrulanmış tarihsel anlatılara güvenmek önemlidir.
Arşimet'in aynası efsanesi, antik Yunan matematikçi ve mühendisin yaratıcılığını ve dehasını vurgulayan büyüleyici bir hikayedir. Böyle bir cihazın gerçek kullanımı belirsizliğini korurken, Arşimet ile ilişkilendirilmesi onun öncü bir düşünür olarak ününün bir kanıtıdır. Gerçeği kurgudan ayırarak, Arşimet'in bilim ve matematiğe yaptığı ve bugün dünyayı kavrayışımızı şekillendirmeye devam eden önemli katkıları takdir edebiliriz.
teorik olarak mantıklı gelse de pratiğe dökünce mümkün olacağını düşünmüyorum, muhtemelen birileri bunu g*tten uydurmuş kaynakların az olması da bu yüzdendir. Aynanın onu yakmasi için öncelikle zaman gerekli ve gemilerin sabit olması gerekiyor e düşman gemileri durup da kendilerini yaksinlar diye beklemeyecegine göre. Bir TV programında bu deneyi test etmek istemiş ancak başarılı olamamışlardi. Her neyse Arşimet bunu Adana'da denemiş olsa belki şansı olabilirdi :D
arşidük ferdinand değil miydi o?