Antarktika'nın Çam Adası ve Thwaites buzulları, bulunan birtakım antik penguen kemikleri ve deniz yosunu kabuklarına göre, son birkaç bin yılda hiç olmadığı kadar hızlı buz kaybediyor. Peki bilim insanları sadece bazı antik kemikler ve deniz yosunları kullanarak bu çıkarımı nasıl yapabiliyor? Detayları aşağıda.
Araştırmacılar, eski kemikleri ve kabukları kullanarak buzulların tarihini yeniden yapılandırarak, bu buzulların geçmişte bugün olduğundan daha küçük olup olmadığını öğrenmek istediler. Maine Üniversitesi'nden buzul jeologu Brenda Hall, 'Geçmişte buz kütleleri daha küçülmüşse ve tekrar büyümüşse, bu şu anda çok da büyük bir sıkıntının olmadığını gösterir' diyor. Hall, 9 Haziran'da Nature Geoscience'da açıklanan yeni sonuç hakkında 'bize hiç rahatlık vermiyor. Geri dönüşü olmayan bir geri çekilme hipotezini bir kenara atamayız.' diyor.
Bu da buzu okyanus tabanını saran yoğun, tuzlu su akıntılarına karşı savunmasız hale getirir. Bilim insanları, buzulların iç kesimlere doğru çekildikçe geri dönüşü olmayan bir çöküşe yol açabileceklerini tahmin ediyorlar. Bu çöküş yüzyıllar boyunca devam edebilir ve deniz seviyesini kabaca bir metre yükseltebilir. Buzulların binlerce yılda nasıl değiştiğini yeniden inşa etmek için araştırmacılar, Hall'un laboratuvarında bir buzul jeologu olan Scott Braddock tarafından 2019'da ABD'li buzkıran Nathaniel B. Palmer gemisi üzerinde bir araştırma gezisi sırasında toplanan eski penguen kemiklerine ve kabuklarına yöneldiler.
Yokuşu tırmanırken çizmeleri, penguen gübresiyle kaplı ve kirli beyaz tüylerle bezenmiş kayaların üzerinden kaymıştı. Braddock daha sonra, binlerce yıl önce fırtınalar sırasında dalgalar tarafından yığılmış kayalar ve çakıl taşları tarafından oluşan bir dizi sırta rastladı. On iki bin yıl önce, son buzul çağı sona ererken, bu ada tamamen okyanusun altında kalmış olmalıydı. Ancak yakındaki buzulların milyarlarca metrik ton buzu eridiği için, ağırlık ortadan kalkınca Dünya'nın kabuğu bir yatak şiltesi gibi yükseldi; böylece Lindsey 1 gibi çıkıntılar sudan yükseldi ve adacık oldular.
Araştırmacılar, karaya oturmuş bu kıyı şeritlerinin yaşlarını ve yüksekliklerini ölçerek adanın ne kadar hızlı yükseldiğini anlayabildiler. Yükselme hızı, yakındaki buzullardan kaybedilen buz miktarına göre belirlendiğinden, bu, Çam Adası ve Thwaites buzullarının ne kadar hızlı geri çekildiğini ve bugünkünden daha küçük olup olmadıklarını ortaya çıkaracak. Braddock çakıllı sırtları kazdı ve eski koni şeklindeki deniz denizi kabuklarıyla birlikte, kıyı şeridi oluştuğunda biriken mermer boyutunda penguen kemiği parçalarını topladı. Maine'e döndüğünde o ve meslektaşları, kıyı şeritlerinin yaşlarını tahmin etmek için bu nesneleri radyokarbonla tarihlendirdiler. Sonuç olarak, araştırmacılar bölgedeki birkaç adaya yayılmış yaklaşık iki düzine kıyı şeridini tarihlendirdiler.
Bu sonuçlara göre o zamanlardan beri, son birkaç on yıla kadar, adalar yılda yaklaşık 3,5 milimetre sabit bir oranda yükseldi. Bu, Çam Adası ve Thwaites çevresindeki arazinin şu anda yükselmekte olduğu yılda 20 ila 40 milimetreden çok daha yavaş bir seviye. Binlerce yıllık nispi istikrardan sonra, insan kaynaklı hızlı ısınmanın başlaması nedeniyle yakındaki buzullardan kaynaklanan buz kaybı oranının fırladığını bizlere gösteriyor. Braddock, “Bilinmeyen bir bölgeye gidiyoruz. Bugün olanları geçmişte olanlarla karşılaştıracak bir analogumuz yok, çünkü geçmişte böyle şeyler yaşanmadı.' diyor.
Ancak sonuçları aşırı yorumlamaya karşı uyarıyor. Bu adalar, Çam Adası ve Thwaites'e 100 kilometre uzaklıktayken, birkaç küçük buzuldan sadece 50 kilometre uzaktalar; bu daha yakın buzullardaki değişiklikler, uzun zaman önce Çam Adası ve Thwaites'te neler olup bittiğini gizlemiş olabilir. Tulaczyk, Çam Adası ve Thwaites'in hâlâ geri çekilip birkaç düzine kilometre ilerlemiş olabileceğinden şüpheleniyor ve 'Bu çalışmanın sorunu kökünden çözeceğini sanmıyorum.' diyor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!