Antik Yunan filozofu Sokrates kimdi? Sokrates'in hayatı neden bu kadar önemli? Sokrates hangi sebeplerle idam edildi? İdam edilmeyi aslında kendi mi istedi? Sokrates'in karısı ile son konuşması nedir? Yunan felsefesinin öncülerinden olan Sokrates ve öğrencisi Platon hakkında bilmedikleriniz...
Antik Yunanlılara bu kadar saygı duyulmasının sebebi nedir?
Hepimiz biliyoruz ki, onların astronomiye, matematiğe, mimariye ve siyasete önemli katkıları oldu. Ama en önemli katkıları şüphesiz felsefe konusundaydı.
Peloponnesos Savaşı'nda savaşmış olan Sokrates, görünüşe asla önem vermezdi, zenginlik para pul onun için önemsizdi, öyle ki etrafta yalın ayak gezerdi.
Onu ilgilendiren tek şey, bilgelik ve erdem arayışıydı. Onlara ulaşma yöntemi de her şeyi ama her şeyi sorgulamaktı.
Öğrencisi Platon, Socrates'in yargılandığı dönemde de jürideydi.
Sokrates'in yargılandığı duruşmaya, Platon da dahil olmak üzere 501 kişilik bir jüri katıldı.
Bu süreç, Atina için çalkantılı bir zamandı. Peloponnesos Savaşı'nı henüz kaybetmişlerdi.
Demokrasi geri dönmüştü ama her an sistemde çatlaklar oluşacakmış hissiyatı veriyordu. Ve birçokları için Sokrates, şehrin istikrarı için bir tehdit gibi görünüyordu.
Sokrates, duruşması sırasında bu kadar çok insanın ondan nefret etmesinin ve cezalandırılmasını istemesinin nedeni olarak insanlara soru sormasını görüyordu.
Çünkü insanlar, Socrates'in soruları karşısında her şeyi sorgulamaya başlamıştı. Ve bu da aslında kendi cehaletlerini ortaya çıkarmış, ve Sokrates'e karşı kinlenmelerine sebep olmuştu.
Ne derse desin, jüri onu her iki konuda da suçlu buldu.
Sokrates ölüme mahkum edildi. Ölümü bir bardak zehirli baldıran içerek olacaktı.
Bu öğrencisi aynı zamanda, Sokrates'in idamdan daha hafif bir ceza istemeyi nasıl ve neden reddettiğini ve arkadaşlarının kaçmasına yardım etmesine neden izin vermediğini de yazdı.
Xenophon, duruşma boyunca Sokrates'in nasıl neşeli olduğunu hatta arkadaşlarını bile rahatlattığını anlatıyor.
Ve sonunda da, baldıran zehrini korkusuzca şarap gibi içişini...
Platon'un duruşma açıklamasından edindiğimiz bilgiler bunlar.
Ancak sanmayın ki Platon'un tüm açıklamaları taraflıydı.
Sokrates'in tanrılar hakkında çoğu Atinalı insandan farklı düşündüğünü belirten açıklamaları da vardı.
Ancak onu öldürerek aslında ölümsüz yaptılar. Bu sayede Sokrates, akılcılığın ve modern, bilimsel dünya görüşünün simgesi haline geldi.
'Sorgulanmayan hayat, yaşanmaya değmez.'
Tek bir cümlenin, günümüzde modern yaşamı şekillendiren bir düşünme biçimine dönüştüğünü görebiliyoruz.
İdam edilmeden önce karısı Xanthippe Sokrates'e şöyle der: 'Ama sen suçsuzsun; suçsuz yere idam ediliyorsun.'
Sokrates de buna karşılık şöyle bir cevap verir: 'Be kadın, suçlu olarak idam edilmemi mi yeğlerdin?'
Sokratesin öğrencilerine başkalarının sizin hakkında ne düşündüğünü önemsemeyin diyip de Atinalıların arkasından ne konuşacağını önemseyip sürgün yerine ölümü tercih etmesi çok ilginç