Türk sinemasının en önemli yönetmenleri arasında yer alan Ceylan, 'Kış Uykusu' ile Cannes Film Festivali'nde en büyük ödül olan Altın Palmiye'yi kazanma başarısını gösterdi.
Adı Cannes Film Festivali ile birlikte en sık anılan Türk yönetmen Nuri Bilge Ceylan, 1959 yılında İstanbul’da dünyaya geldi.
1985'te Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü'nü tamamlamasının ardından, Mimar Sinan Üniversitesi’nde iki yıl sinema eğitimi aldı.
Ceylan’ın lise yıllarında başlayan objektif sevgisi, Boğaziçi Üniversitesi’nde Fotoğrafçılık Kulübü’ne üye olması ile birlikte profesyonel boyuta taşındı. O dönemde cep harçlığını çıkarmak için vesikalık fotoğraflar çeken Ceylan, ayrıca lisans öğrenimi sırasında seçmeli sinema derslerine girdi.
80’li yıllarda çeşitli karikatür ve sanat dergilerine dosyalar hazırladı.
Üniversiteden mezun olduktan sonra Londra ve Katmandu’ya giderek dünyayı tanımaya çalışan Ceylan, Türkiye’ye döndükten sonra 18 ay boyunca askerlik yaptığı Ankara Mamak’ta, hayatının geri kalanında ne yapmak istediğine karar vermişti: Sinema.
Askerliğini tamamladıktan sonra Mimar Sinan Üniversitesi’nde bu kez sinema okumaya başladı. Bir yandan da para kazanmak için fotoğrafçılık yapıyordu. Ancak bir süre sonra okulu bırakmak zorunda kaldı.
1995 yılında çektiği ‘Koza’ adlı kısa filmiyle sinema dünyasına adım attı. Bir kısmını Rusya'dan kendi valizinde getirdiği, bir kısmını TRT'nin verdiği son kullanma tarihi geçmiş filmlerle çektiği 'Koza', Cannes Film Festivali’nin kısalar yarışmasına katılmaya hak kazanan ilk Türk filmi oldu.
Taşra üçlemesi
Ceylan ilk uzun metrajlı filmini olan 'Kasaba'yı, 1997'de çekti. Yönetmenin ‘taşra üçlemesi' adıyla bilinen serisinin ilk filmi olan ‘Kasaba’, başta Berlin Film Festivali olmak üzere birçok uluslararası platformda izleyici ile buluştu.
1999 yılında çektiği, üçlemenin ikinci filmi ‘Mayıs Sıkıntısı’ da Berlin Film Festivali’nin Yarışma Bölümü’nde gösterildi.
Ceylan'ın Cannes Film Festivali’nden ilk ödülü, üçlemenin son filmi olan 2002 yapımı ‘Uzak’ ile geldi. Film, Cannes'da Büyük Jüri Ödülü’nü (Grand Prix) aldı.
Böylelikle Ceylan, uluslararası sinema dünyasında adını duyurmaya başladı. Cannes’ın ardından, 23’ü uluslararası olmak üzere toplam 47 ödül alan ‘Uzak’, Türk sinemasının en çok ödül alan filmi olarak tarihe geçti.
Ceylan, 2003 yılında bir sonraki filmi ‘İklimler’in mekan araştırmaları sırasında, askerlikten sonra ara verdiği fotoğrafa geri döndü.
Eşiyle kamera karşısında
Ceylan’ın, dördüncü uzun metrajlı filmi ‘İklimler’ ise, 2006 Cannes Film Festivali’nde FIPRESCI (Uluslararası Sinema Yazarları Örgütü) Ödülü'nü almaya hak kazandı. Ceylan bu filmde ilk kez kamera karşısına geçerek, eşi Ebru Ceylan ile birlikte başrolü paylaştı.
Cannes’dan bir başka önemli ödül 2008 yılında geldi. Ceylan, ‘Üç Maymun’ ile En İyi Yönetmen Ödülü'ne uzandı.
Ödülü aldıktan sonra yaptığı konuşmada sarf ettiği, 'Bu ödülü birisine adamak istiyorum: Tutkuyla sevdiğim, yalnız ve güzel ülkeme.' cümlesi zaman içerisinde Ceylan ile anılan sözlerden biri haline geldi.
‘Üç Maymun’ aynı zamanda 81. Oscar Ödülleri’nde yabancı film dalında aday adayı olmayı başararak, son dokuz film arasına kalan ilk Türk filmi oldu.
2011 yapımı, ‘Bir Zamanlar Anadolu’da’ ile Ceylan, Cannes Film Festivali’nden bir kez daha Büyük Jüri Ödülü (Grand Prix) ile döndü.
Ceylan son filmi 'Kış Uykusu' ile Cannes Film Festivali'nde en büyük ödül olan Altın Palmiye'yi kazanma başarısını gösterdi.
Başlıca ödülleri
Kasaba
17- Uluslararası İstanbul Film Festivali, 1998, FIPRESCI Ödülü
48- Berlin Film Festivali, 1998, Caligari Ödülü
Köln Film Festivali, 1999, En İyi Film, En İyi Görüntü Yönetmeni
21- SİYAD Türk Sineması Ödülleri, 1999, En İyi Yönetmen, En İyi Film
36- Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1999, En İyi Yönetmen, Dr. Avni Tolunay Jüri Özel Ödülü, En İyi 2. Film
19- Uluslararası İstanbul Film Festivali, 2000, Altın Lale, En İyi Türk Filmi, FIPRESCI Ödülü, Halk Jürisi Ödülü
Buenos Aires Uluslararası Film Festivali, 2001, En İyi Yönetmen
12- Ankara Uluslararası Film Festivali, 2000, En İyi Film
İskenderiye Film Festivali, 2000, Jüri Özel Ödülü, En İyi Kurgu
Uzak
56- Cannes Film Festivali, 2003, Büyük Jüri Ödülü
39- Antalya Altın Portakal Film Festivali, 2002, En İyi Yönetmen, En İyi Film, En İyi Senaryo
14- Ankara Uluslararası Film Festivali, 2002, En İyi Yönetmen, En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kurgu
24- SİYAD Türk Sineması Ödülleri, 2002, En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Görüntü Yönetmeni
22- Uluslararası İstanbul Film Festivali, 2003, En İyi Film, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yılın En İyi Türk Yönetmeni, FIPRESCI Ödülü
Cinemaya Film Festivali, Hindistan, 2003, En İyi Film, Büyük Ödül
13- Orhan Arıburnu Ödülleri, 2002, En İyi Film, En İyi Yönetmen
39- Chicago Uluslararası Film Festivali, 2003, En İyi 2. Film
25- Montpellier Film Festivali, 2003, Altın Antigone, Eleştirmenler Birliği Ödülü
Beyrut Film Festivali, 2003, En İyi Film, En İyi Senaryo
16- Trieste Film Festivali, 2004, En İyi Film
Mexico City Film Festivali, 2004, En İyi Yönetmen, En İyi Görüntü Yönetmeni
İklimler
43- Antalya Altın Portakal Film Festivali, 2006, En İyi Yönetmen
59- Cannes Film Festivali, 2006, FIPRESCI Ödülü
26- Uluslararası İstanbul Film Festivali, 2007, En İyi Film
Skip City Uluslararası Dijital Sinema Festivali, Japonya, 2007, En İyi Dijital Film
Üç Maymun
61- Cannes Film Festivali, 2008, En İyi Yönetmen
2- Yeşilçam Ödülleri, 2009, En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Senaryo
41- SİYAD Ödülleri, 2009, En İyi Kurgu, En İyi Yönetmen
Osian's Cinefan Film Festivali, Hindistan, 2008, En İyi Yönetmen
Haifa Film Festivali, İsrail, 2008, En İyi Film
Asia Pasific Screen Awards, Avusturalya, 2008, En İyi Yönetmen, En İyi Film
Bir Zamanlar Anadolu'da
64- Cannes Film Festivali, 2011, Jüri Büyük Ödülü
Asia Pasific Screen Awards, Avusturalya, 2011, En İyi Yönetmen, Büyük Jüri Ödülü