Hükümet, 2010’daki anayasa değişikliği ile yapısı baştan başa değiştirilen ve o tarihte işleyişinin demokratikleştiği yönünde propaganda yaptığı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) yapısını baştan başa değiştiriyor
TBMM’ye dün akşam saatlerinde sevk edilen teklif, özetle şu düzenlemeleri içeriyor:
Teklif kanunlaştığında, HSYK üyeleri dışında, kurulda görevli tüm bürokratlar, Teftiş Kurulu Başkanı ve bağlı yöneticiler ile müfettişlerin görevleri son bulacak.
10 gün içinde hangi HSYK üyesinin hangi dairede görev yapacağı, Teftiş Kurulu Başkanı, genel sekreter yardımcıları Adalet Bakanı tarafından yeniden belirlenecek. Bakan, daire başkanları ile HSYK Başkanvekili’ni de yeniden seçecek.
HSYK’nın bugüne kadar yayımladığı tüm genelge ve kararlar, kanun yürürlüğe girdiğinde iptal edilecek.
Savcıların adli, hâkimlerin idari görevlerini belirleme ve bu konuda genelge çıkartma yetkisi Adalet Bakanı’nda olacak.
Savcı da bakan, hâkim de
HSYK üyeleri hakkındaki disiplin işlemlerini artık HSYK Genel Kurulu yerine Adalet Bakanı tek başına yürütecek ve karara bağlayacak. Böylece Bakan her HYSK üyesini görevden alma yetkisine kavuşmuş olacak. HSYK üyelerinin adli suçlarıyla ilglii soruşturma ve dava açılması izinlerini de yine Adalet Bakanı verecek. Bakan, Genel Kurul’un disiplinle ilgili kararları vereceği toplantılara da bundan sonra katılabilecek.
HSYK Genel Kurulu, daire kararlarına yapılan itirazları karara bağlayamayacak. Dairelerin hangi işlere bakacağına bakan karar verecek. Bakan, gelen dosyayı istediği daireye sevk edebilecek.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği düzenleme yeniden getiriliyor. HSYK’ya üye seçiminde Danıştay, Yargıtay ve ilk derece mahkemelerindeki seçimlerde her yargı mensubu aday sayısı kadar kişiye oy verebiliyordu. Ancak değişiklikle artık sadece bir adaya oy verilecek. Hükümet, HSYK’nın mevcut dengesinin bu hükmün daha önce iptal edilmesinden dolayı bu şekilde oluştuğunu düşünüyordu.
Halen HSYK’nın 3 ayrı dairesinde 7’şer kurul üyesi bulunuyor. Teklife göre, 3 dairenin üye dengesi değişecek. İlk iki daire beşer, 3. dairesi ise 11 üyeden oluşacak. Daire başkanları bakanın önereceği iki isim arasından Genel Kurul tarafından seçilecek. 3. Daire, hâkim ve savcılarla ilgili denetlemelerde karar verme ve şikâyetleri karara bağlama yetkisini 2. daireye devredecek. Hangi üyenin hangi dairede görev yapacağı konusundaki söz hakkı da bakanın.
HSYK’da görev yapacak tetkik hâkimleri de bakan seçecek. Kurula nakden ve açıktan atanacak personel için de Bakan yetkili olacak.
Teftiş Kurulu Başkanlığı doğrudan bakana bağlı olacak.
Genel Kurul’un toplantı günlerini ve gündemini bakan belirleyecek. Dairelerin kararlarına yapılan itirazı Genel Kurul değil, bir sonraki numaralı daire karara bağlayacak. Yönetmelik çıkarma yetkisi de Genel Kurul’dan alınarak Bakan’a verildi.
Hâkim ve savcıların yurtdışına gönderilmelerine de bakanlık karar verecek.
Mahkemelerin görev alanlarını ve üye dengesini belirleyen adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarının başkanları ve bir asıl, bir yedek üyesini belirleme yetkisi de HSYK’dan alınarak bakanlığa verilecek.
Türkiye Adalet Akademisi’nin yapısı değişecek. Eğitimler konusunda hükümetin belirleyiciliği esas olacak.