Afrika haritasına hiç dikkatli baktınız mı? Sınırlar sanki cetvelle çizilmiş gibi dümdüz gidiyor. Bu durumu gören çoğu kişi, Avrupalıların kafalarına göre çizdiğini düşünüyor. Aslında işin içinde biraz cetvel, biraz da çıkar var. Ama olay tahmin ettiğinizden daha karmaşık. Gelin derinlerine inelim...
Afrika Ülkelerinin Sınırları Neden Dümdüz Çizilmiş?
3
Birçoğumuz okulda, Afrika sınırlarının Avrupalılar tarafından cetvelle çizildiğini öğrendik.
Zihinlerde genellikle, bir masanın etrafına toplanmış Avrupalı liderlerin harita üzerine cetvel koyarak toprak paylaştıkları bir sahne canlanır. Ancak bu görüntü gerçeklerin yalnızca bir karikatürü. Emory, Washington ve Loyola üniversitelerinden siyaset bilimciler, Afrika sınırlarının oluşumunu detaylı bir şekilde inceledi.
Araştırmalar, 1884-85 Berlin Konferansı’nda belirlenen sınırların aslında yerel koşulları ve tarihi unsurları bir ölçüde dikkate aldığını gösteriyor. Elbette bu dikkatin amacı Afrikalıların refahı değil, Avrupalı devletlerin çıkarlarını en verimli şekilde güvence altına almak içindi.
Araştırmada iki temel yöntem kullanıldı: ilki, haritalar üzerinden yapılan istatistiksel analizlerdi.
Uzmanlar, sınırların ne ölçüde nehirler, göller ve pre-kolonyal devlet sınırlarıyla örtüştüğünü inceledi. Sonuçlar, düz çizgilerin genellikle belirgin doğal veya tarihsel sınırlamaların olmadığı bölgelerde yoğunlaştığını ortaya koydu. İkinci yöntem ise diplomatik belgeler, antlaşmalar ve sınır oluşum süreçlerinin nitel analizi oldu.
Avrupa güçleri, bazı yerel sınırları gözeterek hareket etmişti ve bu süreç tahmin edilenden daha fazla yerel etkiler içeriyordu. Çizilen sınırların %62’si tarihi veya coğrafi referanslara dayanıyordu.
Sınırlar her ne kadar tamamen keyfi olmasa da sonuçları birçok açıdan yıkıcı oldu.
Yeni devlet sınırları, farklı etnik grupları parçalayarak birbirinden ayırdı. Bu durum, kültürel kopuşlara ve iç çatışmalara neden oldu. Araştırmacılar, etnik grupların parçalanmasının bile sistematik bir süreçle yapıldığını ve belli düzene bağlı olduğunu savunuyor.
Ayrıca o dönemdeki pre-kolonyal yapılar çok küçük ve parçalı olduğu için daha duyarlı çizimler yapılsa bile bugünkü sorunlar tam anlamıyla çözülemezdi. Haritada gördüğümüz o düz çizgiler; sadece cetvelin değil, çıkar hesaplarının ve tarihi sınırların ürünü.
İlginizi çekebilir:
Dünyanın İlk Siyahi Pilotu Osmanlı’dan Çıktı: Arap Ahmet Ali’nin Unutulan Hikayesi
Yeni Papa'nın İlk Durağı Olan İznik Hakkında Öğrenmeniz Gereken Çok Şey Var!
Osmanlı Dönemi Padişahlarının Suikasta Karşı Kullandığı Seladon Porselenlerinin Arkasındaki İlginç Hikaye
Popüler İçerikler
Tarihçi Murat Bardakçı: “Atatürk’ün ‘Benim Bir Dinim Yok’ Diye Bir Sözü Var”
Tatil İçin Türkiye'ye Gelen Turistler Nasıl Kazıklandıklarını Anlattı
Deprem Korkusu Arttı, İstanbul’da Zemini Sağlam İlçelerde Kira Fırladı: 7 İlçeye Yoğun Talep Var!
çetvelle çizilmiş gibi değil, çünkü zaten cetvelle çizildi
Bi savaşarak çizilmiş girintili çıkıntılı sınırlar vardır. (bkz. Türkiye.) Birde sömürgecilerin cetvelle çizdiği sınırlar vardır. (bkz Afrika nın çoğu bölgesi.)
Göl nehir dağ gibi doğal sınırlar Afrikada fazla olmayınca sınırlar böyle cetvelle çiziliyor