Afrika Kültürünün İçten Gelen İnsani Duyguları Dans İle Yansıtış Şekli: Gule Wamkulu

01.05.2020 - 07:15

Bazı şeyleri dışa vurmanın en güzel şekli olabilir!

"Gule Wamkulu" Malavi, Zambiya, Mozambik gibi Afrika ülkelerindeki topluluklara ait bir gelenek.

Nyau isimli gizli bir tarikattan gelen bu gelenek, bölgedeki kültürün anlaşılması için harika bir örnek.

Tıpkı çoğu Afrika topluluğu gibi, bu insanlar da atalarının hayatlarında önemli bir rol oynadığına ve Yüce Varlık'a, her şeyi yaratan ve insanları önemseyen bir tanrının varlığına inanıyorlar.

Bu toplumlarda ayrıca ciddi bir hiyerarşi bulunuyor. Tıpkı sıradan vatandaşların kabile lideriyle direkt olarak konuşmaya hakkı olmadığı gibi, insanların da tanrı ile direkt konuşmaya hakkı olmadığı düşüncesi yaygın. Bu yüzden tanrı ile aralarında duran ruhlar aracılığıyla iletişim kurmaya çalışıyorlar. Bu inanışa göre tanrı atalarının ruhlarına onlara hediye ya da ceza verme yetisi veriyor. Böylece kimi zaman doğurganlıkla ve zenginlikle ödüllendirilirken, kimi zaman da talihsizlikler ve hastalıkla cezalandırıldıklarını düşünüyorlar. Bunlara karar veren güç ise geleneğe uyup uymadıklarına bağlı olarak işliyor.

Gule Wamkulu ise şarkılar ve danslardan oluşan bir ritüel.

Ritüel maskeli, insan derilerinden oluşan kıyafetler giyerek dansla yaşayan insanlar tarafından gerçekleştiriliyor. Bu insanların kim olduğunu ise köylerin şefleri dışında kimse bilmiyor, zaten şefler tarafından seçiliyorlar. Bu insanlar köyleri koruyor, kötü ruhları uzaklaştırıyor; ergenliğe geçiş, cenaze, düğün gibi törenlerde dans ediyorlar.

Kimi insanlar onlardan korksa da, kimileri onları zararsız görüyor.

Tabii beyaz insanlar korkan tarafta kalıyorlar.

Danslarıysa atalarının ruhlarıyla gündelik hayat arasında sembolik bir araç olma özelliği taşıyor.

Çünkü Gule Wamkulu, hayatın duyguları ve olaylarının göz kamaştıran görüntüsünü sembolize ediyor.

Her maskenin ve hayvan figürününse bir anlamı var.

Örneğin sarı maskeler dürüst ve herkes tarafından sevilen iyi insanı temsil ederken, kırmızı maske cadılık yapan ve herkesin uzak durması gereken insanı temsil ediyor. Siyah ve çekici görünmeyen bir maske ise bu insanlara, insanların görünüşlerine rağmen başkalarını sevmesi gerektiğini, çünkü herkesin içinde iyi bir şeyler olduğunu hatırlatıyor.

Bu maskeler sayesinde kabile Chiuta'ya (Tanrı) yakın kalmaya cesaretlendiriliyor.

Geleneklere bağlılık ise tanrının nimetini ve korunmasını garantilemek demek.

Bu gelenekler eski halleriyle de sürdürülmüyorlar.

Aksine sürekli olarak karşılaşılan yeniliklere göre değişime uğruyorlar. Düşmanı, kötüyü ve doğru ile iyiyi net bir şekilde yansıtan bu maskeler ve dans figürlerine Hristiyanlık ve beyaz ırkın gelişiyle onları sembolize edecek şeyler de eklenmiş. Bunun yanı sıra, helikopter gibi araçlar için bile maskeler bulunabiliyor.