Afganistan Merkez Bankası'nın yaklaşık 10 milyar dolarlık rezervinin büyük kısmını elinde tutan ABD, dondurma kararı aldı. Ülkede az da olsa altın ve nakit dolar bulunuyordu. Baktriya Hazinesi de kasadaydı. IMF kaynaklarının akıbeti de belirsiz.
Afganistan Merkez Bankası'nın yaklaşık 10 milyar dolarlık rezervinin büyük kısmını elinde tutan ABD, dondurma kararı aldı. Ülkede az da olsa altın ve nakit dolar bulunuyordu. Baktriya Hazinesi de kasadaydı. IMF kaynaklarının akıbeti de belirsiz.
ABD'nin çekilmesiyle birlikte tekrar Taliban'ın kontrolüne geçen Afganistan'da Merkez Bankası (DAB) rezerv ve varlıklarının akıbeti merak konusu oldu. Sözcü'de yer alan habere göre, ABD yönetimi, Afganistan Merkez Bankası'na ait olan ve ABD'de bulunan 9,5 milyar dolarlık varlığı dondurma kararı aldığı ve Taliban'ın parasal kaynaklara erişiminin engellenmeye çalışıldığı belirtildi.
Afganistan Merkez Bankası Başkanı Ajmal Ahmady, Taliban'ın başkent Kabil'de kontrolü ele geçirmesi üzerine 15 Ağustos Pazar gecesi ABD ordusuna ait bir askeri uçakla ülkeden kaçtığını duyurmuştu. Afganistan Merkez Bankası'nın 9,5 milyar dolarlık varlığının büyük kısmı ABD Merkez Bankası'nın (Fed) New York'taki binasında bulunuyordu.
Konuya yakın iki kaynak, DAB'a ait varlıkların büyük kısmının Afganistan'da olmadığını belirtti.
Reuters, 21 Haziran 2021 tarihi itibarıyla DAB'ın 1,3 milyar dolar değerinde altın ve 362 milyon dolar değerinde nakit döviz varlığı olduğunu, toplamda yaklaşık 10 milyar dolarlık varlığının çok büyük kısmının ülke dışında olduğunu yazdı.
Ajansa göre, DAB'a ait 1,3 milyar dolar değerindeki altın, New York Fed bünyesinde saklanıyordu. DAB'ın ayrıca, çoğunluğu ABD Hazine tahvillerinde tutulan 6,1 milyar dolarlık varlığı olduğu belirtildi.
DAB yatırımlarının küçük bir kısmının da İsviçre merkezli Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) ve Türkiye'deki Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret ve Kalkınma Bankası bünyesinde olduğu belirtildi. Tahran merkezli olan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, 1985 yılında İran, Pakistan ve Türkiye tarafından kurulmuştu. Daha sonra Afganistan da teşkilatın üyesi olmuştu.
362 milyon dolarlık nakit Afganistan'da
Reuters, DAB'ait ve büyük kısmı dolar cinsi olan 362 milyon dolarlık nakit varlığın Afganistan'da bulunduğunu yazdı. Bu paranın bir kısmının DAB'ın merkez binasında, bir kısmının şubelerde, bir kısmının da başkanlık sarayında bulunduğu belirtildi. 160 milyon dolar değerinde altın ve gümüşünde Afganistan başkanlık sarayındaki kasalarda bulunduğu belirtildi.
Afganistan Merkez Bankası kasaları ayrıca, 1978 yılında keşfedilen 2 bin yıllık Baktriya Hazinesi'ne de ev sahipliği yapıyordu. Arkeolojik kazılarda bulunan altın mücevher, sikke ve süs eşyaları, DAB'ın kasasında saklanıyordu.
IMF kotasını kullanabilecek mi?
Taliban'ın tekrar iktidara gelmesi sonrasında, Afganistan'ın üyesi olduğu Uluslararası Para Fonu (IMF) kaynaklarına erişimi de gündemde.
ABD'de Temsilciler Meclisi'nin 18 Cumhuriyetçi üyesi, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen'a çağrı yaptı ve Taliban liderliğindeki Afgan yönetiminin IMF kaynaklarına erişiminin engellenmesini istedi. IMF, 23 Ağustos 2021 tarihinde üye ülkelerin merkez bankalarına toplamda 650 milyar dolarlık rekor hacimde SDR (özel çekme hakları) aktarımı yapacak.
Bu kapsamda Afganistan'ın IMF'de 455 milyon dolarlık kotası bulunuyor. ABD daha önce Venezuela’nın IMF kaynaklarına erişimini engellemişti.