ABD seçimlerinde oy verme işlemi bugün sona eriyor. Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump ile Demokrat Parti adayı Joe Biden arasındaki başkanlık yarışında, anketler Biden'ı işaret etse de Trump, 4 yıl önceki gibi bir sürpriz yapabilir.
Peki ABD seçimleri nasıl takip edilebilir ve nelere dikkat edilmeli?
BBC Türkçe'nin haberinde, ABD'yi önümüzdeki 4 yıl boyunca yönetecek ismin belirleneceği seçimleri takip ederken bilinmesi gerekenler derlendi.
ABD'deki iki aşamalı seçim sistemi nedeniyle kazanmak için ülke genelinde en yüksek oyu almak yeterli değil. Kazanmak için 538 sandalyeli Seçici Kurul'da en az 270 delege sayısına ulaşmak gerekiyor
Geçmişe kıyasla postayla oy kullanan seçmenlerin sayısında büyük bir artış görülüyor. Bu da, postayla kullanılan oyların toplanması ve sayım süreci nedeniyle bazı yerlerde sonuçların netleşmesinin günler sürebileceği anlamına geliyor
Postayla kullanılan oy sayısındaki artış, kazananın seçim gecesi belli olmayabileceği ihtimalini gündeme getiriyor. Bu nedenle de açıklanacak ilk sonuçlara ihtiyatlı yaklaşmakta fayda var.
Öncü Eyaletler: Tarihsel olarak buralarda kazananın ülke genelinde de ipi önde göğüslediği Ohio ve Missouri gibi eyaletler.
Sandık çıkış anketi: Seçim günü seçmenlere oylarını kullandıktan sonra kime oy verdiğinin sorulmasıyla yapılan araştırma. Sandık seçim anketleri, nihai sonuçlardan farklılık gösterebilir.
Seçici Kurul: Eyaletlerin gönderdiği delegelerden oluşur ve dört yılda bir, seçimlerden birkaç hafta sonra toplanarak başkan ile başkan yardımcısını seçer.
Tahminler ve kazananlar: Seçim akşamı, her eyaletten ve ülke genelinden gelen ilk sonuçlar baz alınarak kimin kazanacağına dair 'tahminler' yapılır. Ancak bir eyalette 'kazanan' adayın kim olduğu ise aradaki gerekli veriler toplanmasının ardından aradaki farkın kapanması istatistiksel açıdan mümkün görülmediğinde ilan edilir.
Çekişmeli ya da kritik eyaletler: Demokrat Parti ya da Cumhuriyetçi Parti'nin kalesi olarak bilinmeyen, tercih ettiği aday seçimlerden seçime farklılık gösteren eyaletlere verilen isim.
Kırmızı eyalet - Mavi eyalet: Belli bir partinin kalesi olarak bilinen eyaletler. Cumhuriyetçi eyaletler kırmızı, Demokrat eyaletler ise mavi renkle gösteriliyor.
Bu yıl posta ile kullanılan oylardaki ciddi artış, seçim sonuçlarının bu gece içinde netleşmeme olasılığını beraberinde getiriyor.
Durumu daha da karmaşık hale getiren bir diğer unsur da her eyaletin postayla kullanılan oyların kabulü için belirlediği son tarihin farklı olması. Georgia gibi eyaletlerde, yalnızca 3 Kasım'dan önce ulaşan pusulalar sayılıyor. Ohio gibi başka yerlerde ise gönderim tarihi 3 Kasım'dan önce olan pusulalar, ulaşma tarihlerine bakılmaksızın sayıma dahil ediliyor. Bu nedenle bazı yerlerde kesin sonuçların alınmasının haftalar sürmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Geçmişte bu durum söz konusu olmamıştı. Normal şartlar altında ABD'nin Batı Yakası'ndaki eyaletlerde sandıkların kapanmasıyla birlikte TSİ 07.00 civarında sonuçlar netleşmeye başlıyordu. 2008 seçimlerinde kesin sonuçlar tam bu saatte, 2012'de ise 15 dakika sonra gelmişti.
2016'daki en son seçimlerde ise Donald Trump, Pennsylvania'yı kazanana kadar sonuçlar netleşmemiş ve ancak bu eyaletten TSİ 09.35'te sonuçlar geldiğinde kazandığı kesin olarak ilan edilmişti.
Cumhuriyetçi ya da Demokrat Parti'nin kalesi olmayan ve seçimin kaderini değiştirebilecek bazı eyaletler, yakından takip edilmeye değer.
Bu eyaletlerden birisi Kuzey Carolina. Seçim günü öncesi sandığa şahsen gidip oyunu kullananların sayısı bu eyalette çok yüksek. Seçim günü sandıklar da TSİ 03.30'da kapanacak. Bu durum bu eyaletten sonuçların hızlı gelebileceğine işaret ediyor.
Donald Trump, 2016'da Seçici Kurul'da 15 delegesi bulunan bu eyaleti kılpayı kazanmıştı. Yapılan anketler, bu yıl Biden'ın kılpayı önde olduğunu gösteriyor. Biden'ın bu eyaleti kazanması, seçimden galip çıkma umutlarını artırabilir.
Buradan yarım saat sonra ise bir diğer kritik eyalet olan Florida'da sandıklar kapanacak. Son yıllarda bu eyalet seçimin kaderi açısından belirleyici rol oynadı. Bu yıl da benzer bir durum ortaya çıkabilir.
Florida ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da burada sayım sırasında şahsen ve postayla kullanılan oylara öncelik verilmesi. Dolayısıyla gelecek olan ilk sonuçlar Biden lehine olabilir.
TSİ 05.00'te bir diğer kritik eyalet olan Arizona'da oy verme işlemi sona erecek. Bu eyalette erken kullanılan oyların sayım işlemi 20 Ekim'de başladı.
2016'daki seçimlerde Trump'ın kazandığı bu eyalette, son dönemde yapılan araştırmalar Biden'ı önde gösteriyor. Aynı Florida'da olduğu gibi, burada da ilk açıklanan sonuçlar Biden lehine çıkabilir.
Kamuoyunun odak noktası Başkanlık seçiminde olsa da, ABD'li seçmenler Kongre için de oy kullanacak.
Bu alanda özellikle Senato yarışı iki parti açısından da büyük önem taşıyor. Şu anda Cumhuriyetçiler, üç koltuk fazlasıyla Senato'da çoğunluğu elinde tutuyor.
Yarışın kızıştığı yerlerden birisi Güney Carolina. Trump'ın en büyük destekçilerinden Senatör Lindsay Graham, Demokrat rakibi Jaime Harrison'a karşı koltuğunu koruma mücadelesi veriyor.
Lindsay, 2003 yılından bu yana eyaletin Senato'daki temsilcilerinden birisi. Ancak Trump politikalarına verdiği tavizsiz destek, Cumhuriyetçi seçmenlerin bazılarının desteğinin azalmasına neden oldu.
Cumhuriyetçilerin koltuğunun tehlikede olduğu bir diğer yer de Maine. Senatör Susan Collins, Cumhuriyetçi Parti'nin ılımlı isimleri arasında gösteriliyor ancak Trump ile kurduğu yakın ilişki, Başkan'ın halk desteğinin düşük olduğu bu eyalette Senato koltuğunu kaybetmesine yol açabilir.
Temsilciler Meclisi'nde ise çoğunluğun Demokrat çoğunluğun devamını sağlayacak bir sonuç çıkması bekleniyor.
Bu kritik yarışlara ek olarak, bazı eyaletlerde de yeni birtakım düzenlemeler için referandum yapılacak.
California'da kefaletlerin nakit olarak ödenmesi uygulamasına son verilip, yerine risk değerlendirmesi yapılarak tutuklama kararı verilip verilmemesine ilişkin düzenleme oylanacak.
Arizona, Montana, New Jersey ve Güney Dakota'da da seçmenler marihuana kullanımının yasallaştırılmasına ilişkin oy kullanacak. Mississippi'de de tıbbi nedenlerle marihuana kullanımının yasallaştırılmasıyla ilgili düzenleme halka götürülecek.
Herkes oyunu kullanmalı.Yok bayram tatiline gittim yok uyanamadım olmasın.Sonra da vay efendim bu iktidar neden değişmiyor...Ben oyumu ohayo imama hatip lisesinde kullandım çok şükür :D
Vürüs olmasa Trump kesin alırdı ekonomiyi ve işşizliği büyük ölçüde çözmüştü.ama virüs süreci berbattı bu yüzden sürpriz olmazsa biden alır.south Carolina da bile biden öndeyse bitmiştir bu seçim.
Ben söylemiş olayım. “Trump boku yedi”