Çok yönlü bir tarihi figür olan Benjamin Franklin, dünyanın en ünlü filozof, mucit ve yazarları arasında yer alıyor. Kendisine atfedilen uçurtma deneyine dair maalesef bugün çok az şey biliniyor. Bu enteresan deneye dair bilinenleri sizler için derledik. 👇
Ancak bugün kendisinin mucit yönüne değineceğiz.
10 Haziran 1752 yılında Benjamin Franklin ilginç bir deneye imza attı.
Ya da anlatılanlar bu şekilde... Tarihçilerin çoğu Franklin'in bu ilginç deneyinin ne zaman gerçekleştiği konusunda emin değil. Hatta bazıları böyle bir deneyin gerçek olup olmadığını dahi sorguluyor.
Popüler kanının aksine, Franklin bu deneyi elektriğin varlığını kanıtlamak için yapmadı.
Bu deneye dair tüm bildiklerimiz iki kaynaktan geliyor: İlki Franklin'in 1752 yılında arkadaşı Peter Collinson'a yazdığı ve gazetede yayımlanan mektup.
Franklin mektupta uçurtma ve anahtar kullanarak ve tekrarlanabileceğini söyleyerek 'Deney Philadelphia'da başarılı oldu' şeklinde yazdı.
Deneyi ne zaman yaptığını ya da gerçekten yapıp yapmadığını belirtmedi.
Bilim insanları, tarihin 10 Haziran 1752 olduğunu tahmin ediyor. Bazıları 1752 yılında daha geç gerçekleştiğini düşünürken, diğerleri hiç gerçekleşmediğine inanıyor!
1750 yılının Mart ayında Franklin, arkadaşı Collinson'a 'paratoner' hakkındaki fikrini yazdı.
Franklin'in bu fikri tüm Avrupa'da konuşuldu ve 1752 yılının Mayıs ayında iki Fransız bilim insanı (Thomas Dalibard ve M. Delor), ayrı olarak Franklin'in deneyinin başarılı bir versiyonunu gerçekleştirdiler.
İddialara göre fırtınanın yaklaştığını hisseden Franklin, kule ucunu beklemek yerine anahtarla deneyi gerçekleştirmeye karar verdi.
Bu sayede bugün insanlar bir yapıyı veya yükseltiyi olası yıldırım hasarlarından koruma olanağına sahip oldu.
İcat mı? Keşif desek şuna. Keşfedilen şey doğada kendiliğinden bulunur elektrik de bunlardan biridir. Fakat icat edilen şey, eldeki veriler ışığında, teknik bir süreç sonunda üretilir. Basit bir örnek elektrik keşfedildi, ampul icat edildi.