Stratejist Charlie Bilello tarafından hazırlanan 3 yılda ABD'de TÜFE üzerinden fiyat değişimleri ilgimizi çekti. Türkiye'de fiyat algımızın, matematik olgumuzun, ödeme güdümüzün değiştiği bu 3 yılda durum ne olmuş birlikte inceledik.
Stratejist Charlie Bilello tarafından hazırlanan 3 yılda ABD'de TÜFE üzerinden fiyat değişimleri ilgimizi çekti. Türkiye'de fiyat algımızın, matematik olgumuzun, ödeme güdümüzün değiştiği bu 3 yılda durum ne olmuş birlikte inceledik.
Son 3 yılda ABD'deki fiyat artışları şu şekilde görülüyor:
TÜFE Sağlık: +%4,6
TÜFE Giyim: +%11,8
TÜFE Konut Harcaması: +%17,9
TÜFE Evde Yemek: +%20,4
TÜFE Dışarıda Yemek: +%21,0
TÜFE Yeni Araba: +%22,3
TÜFE İkinci El Arabalar: +%29,1
Kiralar: +%22,9
TÜFE Elektrik: +%25,8
TÜFE Taşımacılık: +%29,3
TÜFE Gaz: +%31,9
Ev Fiyatları: +%40,0
TÜFE Fuel Oil: +%76,2
TÜFE Benzin: +%76,9
ABD Ücretleri: +%14,9
Buna tekrar 'gaz' kısmında değineceğiz ancak doğal gazın 2023 Mayıs ayında ücretsiz ve ertesi aydan bu yana indirimli olması nedeniyle endeksin bu harcamayı hesaba katmaması düşüşte etken oluyor.
ABD'de 3 yılda evde yemek yüzde 20,4, dışarda yemek yüzde 21 oranında artarken, TÜİK TÜFE 'gıda' ve 'lokanta ve oteller' ana harcama kalemlerine baktık. 2020 başından bu yana sırasıyla yüzde 357,36 ve 367,23 oranında artarken, 2020 Eylül ayından bu yana yüzde 337,69 ve 330,25 oranında artmış görünüyor. Son 1 yılda ise yüzde 75,72 ile 92,48 oranında arttığı gerçeği bizi sarsıyor.
Biz de TÜİK ana harcama kalemlerinde 'Karayolu ile yolcu taşımacılığı' ve 'Diğer satın alınan ulaştırma hizmetleri' endekslerine baktık.
Karayolu yolcu taşımacılığı 2020 başından bu yana yüzde 259,93, diğer satın alınan ulaştırma hizmetleri de yüzde 531,58 oranında artmış.
Ulaştırma ana kalemindeki yükseliş 2020 başında yüzde 405,38, 2020 Eylül'den yüzde 360,66 ve 1 yılda yüzde 76,06 olmuş.
ABD'de 3 yılda yüzde 31,9 oranında artan gaz fiyatlarına karşın, Türkiye'de 2020 başından bu yana yüzde 7,27, 2020 Eylül'den bu yana yüzde 9,28, son 1 yılda da yüzde 69,30 azalış olmuş görünüyor. Buna Nisan 2023 itibarıyla bakarsak 2020 başından 2023 Nisan'a yüzde 202,57, 2020 Eylül'den yüzde 196 artış görülüyor. Nisan 2023'te 1 yıllık artış ise yüzde 39,99 oranında olmuş.
ABD'de 3 yılda yüzde 22,9 artan kiralar, TÜİK TÜFE'ye göre, 2020 başından bu yana yüzde 210,66, 2020 Eylül'den bu yana yüzde 194,42, son 1 yılda da yüzde 95,03 artmış görünüyor.
Sahibinden emlak endeksine göre İstanbul'da 3 yılda yüzde 726,08, Endeksa'ya göre Türkiye'de 2020 Eylül'den bu yana yüzde 686,06 oranında arttı.
TCMB Konut Fiyat Endeksi verilerine göre, 2020 başından Türkiye'de ev birim fiyatları yüzde 828, 2020 Ağustos (en son veri 2023 Ağustos olduğundan) yüzde 689 ve 1 yılda da yüzde 49 oranında artmış görünüyor.
Sahibinden'de İstanbul'da ev fiyatları 3 yılda (2020 başından) yüzde 696,63, Endeksa'da da Türkiye'de yüzde 877,65 oranında artmış görünüyor.
2020 başından bu yana benzin fiyatları yüzde 382, 2020 Eylül'den bu yana yüzde 405 ve son 1 yılda yüzde 67 oranında artmış.
Aynı şekilde fuel oil de 2020 başından bu yana yüzde 384, 2020 Eylül'den bu yana yüzde 500 ve son 1 yılda yüzde 43 oranında artmış.
Petrol mü? Brent petrol varili 2020 başlarken 66 dolar olurken, 2020 Eylül'de 45 dolardan, geçen yıl bugünlerde de 90 dolardan işlem görmüş.
Ben de naçizane bir ekonomisiktim.. üzerine yönetim ve organizasyon masterı yaptım. İktisat politikası ve makro iktisat doktoramı da tez aşamasına iki dersim kalmışken bıraktım halen dönebilirim.. Ama kahvede sırf merhaba ettik diye yakayı kaptırdığım dayılarla otururken etrafımda dönen ekonomi yorumlarını dinlerken ölü taklidi yapıyorum. Nutkum müteessir.. Dediklerine mugayir laf edeni s.kecek gibiler.. Ondan mütevellit siktir edin yahu bu tahlilleri filan!
Ama amerigada ezanlar susdu