Biber gazı, Biber spreyi veya OC gazı, OC spreyi (OC='Oleoresin Capsicum'), gözlerde kontrolsüz gözyaşı akmasına sebep olan, acı ve hatta geçici körlük nedeniyle gözleri tahriş edebilen kimyasal bileşikler de içerebilen bir göz yaşartıcı gazdır.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Profesör Doktor Murat Tuzcu'nun deyişi ile: 'polisin protestocuların üstüne sıktığı gaz, acı biber usaresinin sıvıyla basınç altında karıştırılmasıyla yapılır. Tahriş edici özelliği, en acı biberlerden bin kat yüksektir. Biberlerin acılığı geçen yüzyılın başında Wilbur Scoville adlı Amerikalı bir ilaç bilimcinin belirlediği bir ölçeğe göre belirlenir. Dolmalık biberin Scoville değeri sıfırdır, ülkemizde çok acı olan cin biberlerine benzeyen, jalapeno biberinin değeri ise 5 bin civarındadır. Polisin kullandığı biber gazının Scoville değeri ise muhtemelen 5 milyon civarındadır.'
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Cevabı yine Profesör Doktor Murat Tuzcu'dan alıyoruz: Biber gazından en çok etkilenen organların başında gözler geliyor. Şiddetli yanma, batma, yangıya bağlı kızarma ve şişme, yaşarma ve istemsiz olarak gözleri yumma sık rastlanan belirtilerden. Gözün ortasındaki renkli bölüm olan korneanın hücrelerinde zedelenmeler oluyor.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Bu hücreler bir kaç hafta içinde iyileşiyorlar. Uzmanlar altta yatan kornea hastalığı varsa ya da tekrar eden hücumlara maruz kalınırsa iyileşmenin o kadar kolay olmayabileceğini belirtiyor. Tıp literatüründe polisin sıktığı gazdaki biberin ve onun dışındaki kimyasal maddelerin korneada kolay iyileşmeyen derin yaralar açtığının örnekleri var.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Biber gazından hemen her zaman etkilenen organımız derimizdir. Karıncalanmayla başlayan giderek artan şiddetli bir yanma hissiyle ve kızarıklıkla seyreden gaz etkisi bazen deride yaralara da yol açar. Tekrar maruz kalındığında deri daha ciddi biçimde etkilenebilir, yanıklar ve yangı sonucu renk değişiklikleri oluşabilir.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Mukoza dediğimiz ağız ve burnun içini döşeyen hücreler biber gazına karşı çok hassastır. Gaza maruz kalan kişilerde burun ve boğazda yanma, salgılarda aşırı artış, hapşırma nöbetleri bulantı, öğürme görülür. Bu ani değişiklikler biber gazının toksik etkisinden ve yol açtığı yoğun yangıdan kaynaklanır. Yangı vücuttaki tüm sistemleri etkiler.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Biber gazı solunacak olursa dudaklardan başlayarak akciğerlerin en uç noktalarına kadar solunum sisteminin her santimini tahriş eder. Biber üretiminde kapalı ortamlarda çalışan işçilerde öksürük ve astım benzeri şikâyetlerin olduğu biliyoruz. Böyle bir ortama göre biber gazındaki kapsaisinin miktarının çok daha fazla olduğu düşünülürse, ciddi solunum sistemi sorunlarının çıkmasına şaşmamak gerekir.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Kronik akciğer hastalığı olmasa bile, kişi solunum sistemi enfeksiyonu geçirmekte ise biber gazıyla temas edecek olursa kılcal damarların geçirgenliğinin 60 kat artabileceğini düşündüren hayvan çalışmaları var. Bu da, gazı içine çeken kişinin akciğerlerinin, kılcal damarlarda sızan sıvıyla dolmasına yol açabilir. Akciğer ödemi denilen bu durumun hayati tehlikesi vardır.
Fotoğraf: Brezilya Polisi
Biber gazının çarpıntı ve yüksek tansiyon yaptığı bu yolla kalbe ek yük bindirdiği biliniyor. 2012 yılında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden bildirilen bir olguda, gaza maruz kaldıktan hemen sonra kalp krizi geçiren bir kişideki tıbbi özellikler anlatılıyor.
Kalp damar sistemini ve akciğerleri kısa süre içinde ve şiddetle etkileyen gazın kalp krizinin tetiğini çekmiş olması muhtemel. Gazın etkisiyle solunum durmasıyla beraber kısa süreli kalp durmaları olduğu da biliniyor. Bazı ani ölümler çok yavaşlayan kalbin toparlanamamasına bağlanıyor.
Fotoğraf: İsrail Polisi
CS (chlorobenzalmalononitrile) gazı olarak da bilinen ve bugün dünyada iç güvenlik alanında yoğun olarak kullanılan gözyaşartıcı gaz tipi, Ben Corson ve Roger Stoughton adlı iki Amerikalı tarafından 1928 yılında üretildi.
Fotoğraf: Amerikan Polisi
İlk olarak Britanya ordusu tarafından 1958 yılında kullanıldı. Çok uzaklarda da sayılmaz. Dünya Halkları biber gazı ile ilk defa Kıbrıs'ta tanıştı.
Fotoğraf: Amerikan Polisi
Vietnam Savaşı sırasında ABD ordusu Vietkong'ların oluşturduğu yeraltı tünellerine ve saklanma yerlerine karşı yoğun olarak CN ve CS tipi gözyaşartıcı gaz kullanmaktaydı. Bu konudaki tartışmalar, 16 Aralık 1969'da BM Genel Kurulu'nun 2603 sayılı kararıyla nihayete erer. ABD ve o dönemde kendi sömürgelerinde benzer bir savaş yürüten Portekiz gibi ülkelerin red oyuna karşın gözyaşartıcı gazların da yasak kapsamında tutulduğu karara bağlanır. Daha sonra, 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Anlaşması da göz yaşartıcı gazın savaş sırasında kullanımını yasaklar.
Fotoğraf: Amerikan Polisi
Çünkü Cenevre Sözleşmesi devletlerin birbirleriyle olan askeri münasebetlerini düzenlemektedir. Savaşlarda dahi kullanımı ahlaki ve yasal kabul edilmeyen bu kimyasalların kendi vatandaşlarına karşı kullanımı her ülkenin kendi iç işi olarak görülüyor.
Fotoğraf: Ukrayna Polisi
Güney Kaliforniya'daki Sivil Özgürlükler Birliği'nin (American Civil Liberties Union of Southern California - ACLU) hazırladığı bir rapora göre Haziran 1993 ve Haziran 1995 arasında, ABD'de biber gazına maruziyet sonucu 26 ölümlü vaka yaşandı.
Fotoğraf: Türk Polisi
1 Mayıs 2007/ İbrahim Sevindik (75) havasız kalarak öldü,
4 Nisan 2009/ Mustafa Dağ, bombanın kafasına çarpmasıyla öldü,
12 Haziran 2009/ Hatice İdin gaz bombası dolayısıyla öldü.
9 Ekim 2009/ Mehmet Uytun (18 aylık) bombanın kafasına çarpmasıyla öldü,
27 Nisan 2011/Kazım Şeker (60) kalp krizi geçirerek öldü,
Mayıs 2011/ Metin Lokumcu (54) kalp krizi geçirerek öldü,
21 Mart 2012/ Hacı Zengin (55) solunum rahatsızlığına bağlı olarak öldü,
31 Mayıs 2012/ Astım hastası Çayan Birben (31) subaraknoid kanama sonucu öldü.
30 Mayıs 2014 / Kent mitinginde gazdan etkilenerek hastaneye kaldırılan ve 159 gündür tedavi gören 64 yaşındaki Elif Çermik hayatını kaybetti.
Fotoğraf: Türk Polisi
Mersin'de Gezi Eylemleri sırasında sıkılan biber gazından Mehmet İstif de etkilendi. Yakın mesafeden yüzüne biber gazı sıkılan İstif, ertesi gün yüzünde, ağzında oluşan kızarıklık ve şişlikler nedeniyle Toros Devlet Hastanesi'ne başvurdu. Burada muayene edilen İstif'e enfeksiyon tanısı konulup, tedavisi için sprey türü ilaçlar verildi. Ancak Mehmet İstif'in ağzındaki yaralar daha da kötüleşti. Birkaç gün sonra Mehmet İstif, Mersin Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'ne gitti. Kulak burun boğaz polikliniğindeki muayenesinde 'alerjik reaksiyon' tanısı konulan Mehmet İstif, geçen 24 Temmuz'da aynı hastanede ameliyat edildi. İstif'in dilinde oluşan mukoza operasyonla temizlendi. Bu ameliyatın ardından İstif, konuşma ve beslenme güçlüğü çekmeye başladı. Kendisine bu kez kanser tanısı konan İstif 13 Mayıs 2014 günü 36 yaşında hayatını kaybetti.
Fotoğraf: Türk Polisi
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı 2002 - 2012 yılları arasında 21 milyon 269 bin dolar (38 milyon lira) karşılığı 628 ton biber gazı ve gözyaşartıcı sprey ithal edildiğini bildirmişti.
2013 Haziranında ise devlet iki yıllık planlama ile aldığı 130 bin gaz kapsülünü 20 gün içinde tüketerek erişilmesi güç bir rekor kırdı.
Fotoğraf: Türk Polisi