9 Gün Boyunca Dünyayı Salladı: 200 Metrelik Mega Tsunami Bilim Dünyasını Şaşkına Çevirdi

29.12.2025 - 14:18

Eylül 2023’te, Grönland’ın doğusundaki Dickson Fjord’da, dünya genelindeki sismograf istasyonlarını alarma geçiren ilginç bir olay yaşandı. Alışılagelmiş depremlerden farklı olarak, yaklaşık dokuz gün süresince her 92 saniyede bir tekrarlanan düşük frekanslı bir sarsıntı kaydedildi. Kimse tarafından hissedilmeyen ancak yer kabuğunun derinliklerinden yankılanan bu 'kalp atışı', Alaska’dan Avustralya’ya kadar tüm gezegeni titretti. Bilim dünyasını şaşkına çeviren bu ritmik sarsıntıların kaynağı, modern tarihin en dramatik mega-tsunami olaylarından biriydi.

Detaylar 👇

Kaynak

Tüm dünyayı etkileyen bu sarsıntının arkasında, iklim değişikliğinin tetiklediği devasa bir kütle hareketi yatıyor.

16 Eylül'de, yaklaşık 10.000 Olimpik havuzu dolduracak büyüklükteki 25 milyon metreküp kaya ve buz kütlesi, yaklaşık 1 kilometre yükseklikten Dickson Fjord’un sularına gömüldü. Çarpmanın etkisiyle oluşan yaklaşık 200 metre yüksekliğindeki mega-tsunami, üç kilometre genişliğindeki dar kanalda hapsoldu. Dalga, bir uçtan diğerine savrulurken Ella Adası'ndaki insansız bir araştırma istasyonunu yerle bir etti ve arkasında derin bir hasar bıraktı.

Tsunaminin açık denize dağılmak yerine dar bir fiyortta meydana gelmesi, "seiche" adı verilen nadir bir olayı başlattı.

www.nasa.gov

Dev dalgalar fiyordun duvarlarına çarparak geri döndü ve su kütlesi tıpkı dev bir piston gibi deniz tabanına basınç uygulamaya başladı. Bilgisayar modelleri, su yüzeyinin metrelerce yükselip alçalarak yerkabuğuna düzenli bir darbe vurduğunu kanıtladı. 41 farklı kurumdan 70'i aşkın bilim insanının katıldığı bu disiplinler arası çalışma, bu benzersiz ritmin nasıl dokuz gün boyunca devam ettiğini ataştırdı.

Araştırmada SWOT ve Sentinel-2 gibi ileri teknoloji uydu sistemleri kritik bir rol oynadı.

earthsky.org

Bu uydular, geleneksel yöntemlerin aksine geniş alanları yüksek çözünürlükle tarayarak ulaşılması güç kutup bölgelerindeki su hareketlerini santimetre hassasiyetiyle ölçmeyi başardı. Bilim insanları şimdi, geçmişteki sismik kayıtları tarayarak benzer gizli olayları aramaya ve daha etkili erken uyarı sistemleri geliştirmeye odaklanıyor. Yerkürenin en sessiz köşeleri, artık bize iklim krizinin etkilerini çok daha gürültülü bir şekilde anlatıyor.

Bu olay ısınan kutup bölgeleri için ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.

www.ucl.ac.uk

Eskiden yamaçları destekleyen bu buzullar eridikçe, dağ yapılarının doğal dayanağı ortadan kalkıyor ve bu durum yıkıcı heyelanlara zemin hazırlıyor. Ayrıca Dickson Fjord, popüler bir turistik rota üzerinde yer alıyor. Olay sırasında bölgede yolcu gemisi bulunmaması olası bir facianın önüne geçse de, kutup turizminin artmasıyla birlikte riskler her geçen gün büyüyor.