Özellikle Covid-19 döneminden beri gelişimi hızla sergileyen bir dünyayla karşı karşıyayız. Ancak bu kadar ani değişimlere tanıklık ederken aslında ne kadar büyüme kaydettiğimizi bazen tam olarak anlayamayabiliyoruz. Bunu anlamak için iyi bir fikrimiz var!
Gelin son 50 yılda ekonomik ve toplumsal olarak hayatımızda neler değişmiş yakından bakalım!
1973'ten bu yana dünya ekonomileri arasındaki bağlantı ve ticaret hacmi çok daha büyük hale geldi. Küreselleşme süreci ile birlikte uluslararası ticaret arttı, finansal entegrasyon derinleşti ve teknoloji gelişimiyle birlikte global ilişkiler daha karmaşık oldu. Bugün giderek globalleşen dünyada herhangi bir ülke ekonomisini bir diğerinden bağımsız düşünmek imkansız hale gelmiş durumda.
1973'ten beri global ekonomi pazar payında ciddi büyüme yaşandı ve ülke ekonomileri arasındaki dengeler değişti. Önceleri Amerika'nın liderlik ettiği global pazar payına özellikle Çin başta gelmek üzere Singapur, Güney Kore ve Hindistan gibi Asya ülkeleri eşlik etmeye başladı. Bugün ise Amerika'dan sonra en güçlü ekonomi Çin haline gelmiş durumda.
Teknoloji o kadar hızlı gelişiyor ki son 50 yılda nelerin hayatımıza girdiğini anlatmaya başlasak sayfalarca yazı yazmamız gerekir. Bilgisayar, internet, akıllı telefon, yapay zeka derken bugün teknolojinin geldiği nokta, bir zamanlar hayal edilenden çok daha öte. Üstelik bu gelişim giderek ivmelenerek devam ediyor. Dijital dönüşüm, toplumun işleyişini ve iş yapma biçimlerini de yakından etkiliyor. Ayrıca üretim süreçlerindeki verimliliği artırıyor.
1973 yılında yaklaşık 3.9 milyar olan dünya nüfusu, 2023 verilerine göre 8 milyarı geçerek 2 katından fazlasına çıktı. Kontrolsüz doğum nedeniyle dünya popülasyonu her geçen gün artmaya devam ediyor ve bu durum kentleşme yaklaşımlarını değiştiriyor. Daha fazla insan büyük şehirlere göç ettiğinden altyapı, konut ve sosyal hizmet gibi konular bugün en büyük sorunların başında geliyor.
Dünya nüfusunun hızlı artışı, kaynak tüketimini çok daha hızlı şekilde artırdı ve sürdürülebilirlik ile iklim değişikliği çağın terimlerinden oldu. Ormanlık alanların iklim krizleri nedeniyle yok olması ve kentleşme süreçlerinin neden olduğu zararlar, yeşil alanları büyük ölçüde azalttı. Dünya genelinde her yıl artan çevre felaketleri nedeniyle artık daha fazla ülke sürdürülebilir iklim politikaları geliştirmeye çalışıyor.
Bugün 50 yıl öncesine göre ciddi anlamda değişen konulardan bir diğeri de cinsiyetlere bakış açımız. Özellikle Y ve Z kuşağı bireylerin kendilerini akışkan cinsiyetli olarak adlandırmasıyla birlikte sosyal hayata cinsiyet eşitliği, LGBT+ ve ırkçılıkla mücadele gibi konular girmeye başladı. Ayrıca kadınların iş gücüne katılımı ve toplumdaki aktif roller de daha fazla sorgulanır oldu.
Son 50 yıldaki toplumsal değişimlerin bir parçası olarak eşitlik ve insan hakları gibi konularda büyük ilerleme kaydedildi. Toplumsal farklılığın arttığı bu senaryoda kadın hakları, ırkçılıkla mücadele ve cinsiyet eşitliği uluslararası ilişkilerde çok daha fazla dikkat çekmeye başladı. Başkasının yaşam alanına, diline, kökenine, ten rengine ve tercihlerine saygı göstererek yaşamanın önemi ülke politikalarında da vurgulanır hale geldi.
İnternet ve mobil iletişim 50 yılda ciddi gelişi gösterdi. Bunun bir parçası olarak dünya genelindeki iletişim kolaylaştı ve insanlar arası mesafeler kısaldı. Ulaşım ve lojistik gibi kavramlar süratle hızlandığından e-ticaret gibi sektörlerin dünya pazarındaki payı artış gösterdi.
Eğitimin dünya genelinde her geçen yıl daha da iyileştirilmesi yine son 50 yılın gelişmelerinden. Ancak özellikle son 3 yıldır eğitim daha çok online eğitimlere ve yapay zeka destekli öğrenime odaklanmış durumda. Okuryazarlık seviyesinin arttığı ve internet sayesinde eğitim eşitliğinin sağlandığı günümüz dünyasında, artık çok daha fazla kişi çevrimiçi eğitim kanallarına yöneliyor. Bu da yepyeni bir eğitim sisteminin başlangıcı gibi görünüyor.
Son 50 yılda her alanda yaşanan gelişmeler şüphesiz sağlık hizmetlerini de etkiledi. Tıp alanındaki araştırmalar teknoloji ile birleşince hastalıkların tanılanma süresi kısaldı ve tedavisi kolaylaştı. Covid-19 sonrası ise bulaşıcı hastalık kontrolü ve aşı yaygınlaştırıcı uygulamalar devreye girmeye başladı. Genel olarak bütün dünyada sağlık hizmetlerine erişimde büyük iyileşme kaydedildi.