CoronaVac aşısına ve etkinlik ölçüm formülüne dair akılda tutmamız gereken önemli bilgiler var.
CoronaVac aşısına ve etkinlik ölçüm formülüne dair akılda tutmamız gereken önemli bilgiler var.
Acil Kullanım Onayı verildikten sonra Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Billim Kurulu üyeleri aşılarını oldu ancak Türkiye'nin de satın aldığı CoronaVac aşısının etkinliğine dair soru işaretleri ortaya çıktı. Gittikçe büyüyen soru işaretinin kaynağı Brezilya'da açıklanan veriler.
Sonradan yüzde 78 oranına tedavi gerektirmeyen ancak aşı olan hafif durumdaki vakaların hesaba katılmadığı açıklandı. Onlar da katıldığında yüzde 50,4'e ulaşılmıştı. Bir ekleme daha geldi, aşının orta ve ağır vakalarda etkisinin yüzde 100 olduğu not edildi.
Kafalar iyice karıştı.
Öncelikle, bir aşının kullanım onayı alması için yüzde 50 etkinlik oranı yeterli sayılıyor. Fakat bu oran nasıl ölçülüyor, bunu netleştirebilmiş değiliz. Burada ilk olarak Türkiye'de uygulanan aşılara dair bilgiyi TTB'nin sunduğu bilgiler ışığında anlatalım.
Türkiye’de ithal edilen aşılar, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yürüttüğü ruhsatlandırma sürecinden geçiyor ve yan etkilerinin takibi için özel bir form kullanılıyor.
Bunun yanında genel olarak aşının etkinliği, aşının topluma uygulanmasıyla toplumda o bulaşıcı hastalığın yüzde kaç azalacağının hesaplanmasıyla bulunuyor. Koronavirüs salgını bir kriz ortamını tetiklediği için bu hesaplama esnetilmiş durumda. Normalde bir aşının etkinliğinin yüzde 90'ın altında olması istenmiyor.
Bu da CoronaVac aşısının uygulama esnasında etkinliğinin değişmesine yol açıyor. Şöyle ki, aşının sahada etkinliğinin düşmesi, soğuk zincirdeki aksaklıklara, yanlış uygulanmasına bağlı olabiliyor. Soğuk zincirdeki aksaklık şu an gelişmiş devletler dışındaki tüm devletlerin ana problemi.
Aşı etkiliğini hesap ederken yapılan çalışmalarda enfeksiyon görülen kişilerin rölatif riski (RR) hesaplanıp 1'den çıkarılıyor. Buna göre veriler hesaplanıyor. Çift kör yapılan çalışmalarda, her iki kolda enfeksiyon görülenlerin rölatif riski hesaplanır ve 1 den çıkarılır.
Dr. Sevgi Salman Ünver'in hazırladığı tabloya bu gözle bir bakalım. 👆
Her iki tabloya bakıldığında aşı ağır hastalık halini yüzde 100, orta şiddeti ise yüzde 78 ve hafif enfeksiyonları yüzde 49,7 önlüyor. Yani açıklanan yüzde 50,3 de tam anlamıyla doğruyu yansıtmıyor.
Bu noktada CoronaVac aşısına dair akılda tutmamız gerekenler var. İlk olarak, aşı olanların yarısı halen enfekte olma riski ve bununla beraber virüsü yayma riskini taşıyor.
CoronaVac'in etkisiz olduğunu söylemiyoruz, aksine yapılan hesaplamalara bakılacak olursa ağır ve orta ağır hastalarda çok yüksek etkiye sahip. Bu sebeple hızlıca aşılamaların sürmesi gerekiyor, hafif derecede hastalığı geçirmekte olan kişiler için gelecekte alternatif bir aşının ortaya çıkması da ihtimal dahilinde olabilir.
Faydalandığımız kaynaklara bu bağlantıdan ve şu Twitter zincirinden ulaşabilirsiniz.
Halka gelmesi çok zaman alacak. Ayrıca yanlış anlamadıysam bu aşı henüz onay almış değil. Yani bu aşıyı olsanız bile olurda yurtdışına çıkarsanız muhtemelen problem yaşayacaksınız. Seviye yerlerde fakat bununla gurur duyan ve bunu bir maharetmiş gibi gözümüze sokanlar var.
aşı oldum bugün. korona olup da uzun vadede etkilerinin daha kötü olduğunu gördüğüm için az da olsa şans varsa denemek istedim. olursam da en azından ağır geçirmem diye umuyorum :)