32 Madde ile 2015'te Ülkenin Kültür ve Sanat Hayatında Neler Oldu?

Geçirdiğimiz koca bir senede politika, siyaset, ekonomi ve gündelik yaşantımızdan arta kalan zamanda, kültür-sanat hayatımız 2015 yılı içerisinde bolca yanlış restorasyona, saldırı haberine, etkinlik iptallerine, kitap toplatmalara bulandı. Ama tüm bu üzücü gelişmelerin yanı sıra filmlerimiz festivallerde ülkeyi temsil etmekten, sanatçılarımız yurtdışından ödüller almaktan, tarih bastığımız mermerlerin arasından sızmaktan ve tiyatro sokağa taşmaktan asla vazgeçmedi. 

İşte ülkenin kültür-sanat yaşantısında geçen koca bir seneden akılda kalan olaylar...

Diyarbakır surları ve Hevsel Bahçeleri'nin ardından Türkiye'den bir yer daha Unesco Dünya Mirası Listesi'ne girdi. Almanya'nın Bonn kentinde düzenlenen Dünya Miras Komitesi 39. Dönem Toplantısı’nda Türkiye'nin “Efes” dosyası, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedildi.

Senenin en büyük restorasyon haberlerinden olan, Şile Kalesi restorasyonu, Sünger Bob benzetmesiyle son buldu. 2000 yıllık tarihi kalenin restorasyonunun tamamlanmasıyla beraber gelen eleştirilerin çoğu, kalenin ne kadar da ünlü çizgi film karakteri 'Sünger Bob'a benzediğiydi...

Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, tarihi Emek Sineması'nda devam eden restorasyon çalışmalarında sona gelindiğini ve sinemanın yeni haliyle 2016 yılında tekrar izleyicisiyle buluşacağını açıkladı.

Restorasyon çalışmalarında son aşamaya gelinmesiyle birlikte, tarihi Cercle d’Orient’ın dününü ve bugününü anlatan ilk fotoğraflar, binanın İstiklal Caddesi’ne bakan cephesinde sergilenmeye başladı. 

Bize de şairin dediği gibi 'hüzünlü şarkılar gibi güzel'  eski fotoğraflara bakmak kaldı...

Kültür Bakanlığı'nın kapısına kimliği belirsiz bir şahıs tarafından kargo ile teslim edilen paketten, 52 yıl önce Türkiye’den kaçırılan ve MÖ. 3000 yıl öncesine tarihlenen bir eser çıktı. 

Eseri çalarak ülkesine kaçıran şahıs, 53 yıl sonra pişmanlık duyarak eseri 'kargoyla' iade etti. 

Açılan paketten de fotoğraftaki 5000 yıllık boğa figürü çıktı.

Olay yılın ilginç gelişmelerinden bir olarak kayıtlara geçti...

Basına verdiği demeçler ve konuşmaları sebebiyle, şehir tiyatrolarından ihraç ve memuriyetinin feshi istemiyle disiplin kuruluna sevk edilen Levent Üzümcü, değerlendirme sonucunda İstanbul Şehir Tiyatroları'ndan ihraç edildi. 

2013 Sosyalist Enternasyonal İstanbul Toplantısında yaptığı konuşma gereççe gösterilen Üzümcü, 1996 yılında adımını attığı sahneden üzücü bir şekilde uzaklaştırılmış oldu.

Türkiye-Fransa ortak yapımı ve senenin en çok konuşulan filmlerinden Mustang Filmi, Fransa'nın Oscar adayı olmasının ardından şöhreti tüm dünyaya yayılmıştı. Filmden en son sevindirici haber de Altın Küre'den geldi. 10 Ocak’ta Ricky Gervais’in sunacağı törenle bu yıl 73. kez sahiplerini bulacak ödüllere, İnebolu’da geçen bir hikayeyi ele alan Deniz Gamze Ergüven filmi Mustang de, En İyi Yabancı Film dalında aday gösterildi.

Fransa Laiklik Komitesi tarafından her yıl belirli kriterlerle seçilen sınırlı sayıda isme verilen '2015 Uluslararası Laiklik Ödülü', bu yıl piyanist Fazıl Say'a verildi.

TÜBİTAK, ‘yerlilik ve kültürel uyum’ kriterlerine göre incelediği, 50 bin kitap için toplatma kararı verdi. Yapılacak değerlendirmeler sonucu 'sakıncalı' bulunan kitapların da 'imha' edileceği açıklandı. Bahsi geçen  50 bin kitabın akıbeti henüz belli değil.

Hakan Günday’ın göçmen ticareti yapan bir kaçakçılık şebekesinin hikayesi üzerinden göçmen ve insanlık dramını anlattığı, Fransızca’ya “Encore” adıyla çevrilen “Daha” adlı romanı, Fransa'nın saygın roman ödülü Prix Medicis'e layık görüldü ve 2015 En İyi Yabancı Roman ödülünün sahibi oldu.

Emin Alper‘in Tepenin Ardı'ndan sonraki ikinci uzun metraj filmi, Abluka, Venedik Film Festivali‘nden ARCA Cinemagiovani En İyi Film ödülünü aldı. Yoğun bir politik şiddet ortamında ayakta kalmaya çalışan iki kardeşin hikayesini anlattığı siyasi filmi, vizyonda da büyük ilgi gördü.

Bursa’nın İznik ilçesinde bulunan 1300'lü yıllarda Camiye çevrilen Ayasofya’nın minare girişi, bir süredir ardiye olarak kullanılmaya başlandı. Temizlik malzemeleri ve kullanılmayan bir takım eşyaların bulundurulduğu eski minare, şimdiki ardiyeyi görenler tepki gösteriyor. Durumla ilgili halen bir düzenleme yapılmış değil...

Kayseri'de sahnelenen bir çocuk oyunu sırasında, nadir görülecek bir sahne yaşandı. Çocuk oyununun kötü karakterini canlandıran oyuncuya, ön sıralarda oturan bir kişiden, 'baston'lu müdahale geldi. Oyuna kendini fazla kaptıran seyirciyi sakinleştiren yakınları, hem kahkaha hem de alkışlarla oyunun devam etmesini sağladı.

İznik'te bulunan 19 asırlık Lefke Kapı’nın kemeri, restorasyonu yürüten firmanın 'kemerin tehlike arz ettiği' gerekçesiyle, firma tarafından yıkıldı. Firma tarafından, yapısal olarak orijinal olmadığı, moloz yığınından ibaret olduğu ve tehlikeli görüldüğü iddia edilen kemere ilişkin emekli müze müdürü açıklama yaptı: 'O kemer orijinaldi...'

2004’te başlatılan Marmaray kazılarında çıkarılan eserler ve batıkların sergilenmesi için planlanan ve Yenikapı’da inşa edilmesi teklif edilen müze için onay çıktı. Yenikapı müzesi, yaklaşık 45.000 eserin sergilenmesine olanak sağlayacak.

Bayburt'ta 'tesadüfen', duvar figürleri ve üzerindeki mezarlardan dolayı geç Roma, erken Bizans dönemine işaret ettiği tespit edilen bir yeraltı şehri keşfedildi. Aydıntepe Yeraltı Şehri'nin 3 bin yıllık geçmişi olduğu tahmin ediliyor. Şehir, ziyaretçilere kapılarını açtı.

İznik Belediyesi tarafından yürütülen kanalizasyon çalışması sırasında, asfalt üzerinde insan yüzü figürünün bulunduğu taban mozaiği bulundu. Roma sarayı kalıntısı olma ihtimali barındıran mozaik koruma altına alındı. Fakat koruma uzun sürmedi. Bölge, çalışmalar sırasında belediye ekipleri tarafından asfaltlandı. Uzmanlar olayın peşini bırakmıyor, 'gerekirse arkeolojik kazı için izin çıkarırız' diyor...

Gezi belgeseli 'Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek' nedeniyle geçen yıl yaşanan sansür tartışmalarının ardından bu yıl Antalya Film Festivali'nde ulusal belgesel yarışmasının kaldırılmasına sinemacılardan tepki geldi. 150'den fazla sinemacının imza attığı 'Bu toplu bir sansürdür' başlıklı ortak açıklamada 'Festivalin hiçbir etkinliğine katılmayacağız' denildi.

İstanbul Film Festivali'nde de 'Bakur' isimli belgesel filmin, 'bakanlık belgelerinin eksik olması' sebebiyle gösterilememesinin ardından, bazı filmler yarışmadan ve programdan çekilmiş, kapanış töreni ile yarışmaların da iptal edildiği duyurulmuştu.

Geçtiğimiz senenin en çok konuşulan olaylarından olan, 'Ucube heykel' davasında karar açıklandı. Mahkeme, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın heykeltıraş Mehmet Aksoy'a 10 bin TL manevi tazminat ödemesine karar verdi.

Hatay’da gerçekleştirilen ve 3 ay süren arkeolojik kazılar sırasında, Geç Roma dönemine ait 1500 yıllık Kutsal Havariler Kilisesi bulundu. Kilisenin ismi, bulunаn Lаtincе yаzılаr sayesinde çözümlenebildi. Kilisenin toplam büyüklük bilgisine henüz ulaşılamadı, çalışmalar halen devam ediyor.

Tokat İl Emniyet Müdürlüğü'ne gelen ihbar üzerine, bir araçta yapılan aramada, 21x16 santimetre ebadında 51 yaprak, yaklaşık bin yıllık ve eski Süryanice yazıldığı belirtilen, iç ve dış kısımları tahrif olmuş, içerisinde altın varakla yapılmış dini motifli resimler bulunan İncil ele geçirildi.

Çanakkale Truva Antik Kenti'nin ortasına, restorasyon ve yenileme çalışmaları bünyesinde, ziyaretçileri yıldırım düşmesi tehlikesine karşı korumak amacıyla paratoner dikildi. Tarihi dokuda görüntü kirliliğine neden olan paratoner, ziyaretçilerden ve sanat tarihçilerinden tepki gördü ve yerinin değiştirilmesi talep edildi.

Ali İsmail Korkmaz adına kurulan vakıf, 1 yaşına bastı ve ilk faaliyet raporunu yayınladı. Gönüllüler, ziyaretçiler ve maddi-manevi destekçiler sayesinde ayakta kalan vakıf, 2015 yılı içerisinde sosyal, kültür ve sanat alanında pek çok verimli faaliyete imza attı.

Çolpan İlhan & Sadri Alışık Tiyatrosu, bu yıl tiyatro sahnesinin en önemli ve klasikleşmiş oyunlarından birine ev sahipliği yaptı. Kerem Alışık'ın Franksenstein'ı canlandırdığı Frankenstein, göz dolduran oyuncu kadrosuyla, Türkiye'de ilk kez sahnelendi.

Edirne Valiliği, Genco Erkal'ın Can Yücel şiirlerinden uyarlanan ‘Can’ adlı tiyatro oyununa, metinde siyasi ve argo içerik bulunduğu gerekçesiyle salon vermemişti. Valilik kararının ardından tiyatro oyunu, sokakta sahnelendi.

Ogün Sanlısoy'un 'Konserleri Durdur!' diyenlere karşı yazdığı açıklama senenin en çok konuşulanlarından biri oldu.

Sanlısoy özetle şöyle dedi: Son üç ayda sayısız konser iptal ettik ya da erteledik… Zira içinde bulunduğumuz duruma ve kayıplarımıza olan üzüntümüzden, ne çalacak moral kaldı, ne sahneye çıkmaya gücümüz. İşte tam da “terör” tarafından istenen ruh halidir bu…

Devamını aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz...

52′incisi gerçekleştirilen Uluslararası Antalya Film Festivali’nin ödül töreni, A Haber'de canlı yayınlandığı sırada; En İyi Erkek Oyuncu ödülünü almak için sahneye çıkan Nadir Sarıbacak’ın konuşması, ekranının sağ üst köşesinde “YSK ve RTÜK sansürüne hayır” logosu bunan kanal tarafından sansürlendi. Sarıbacak konuşmasında “Kardeşlik ve muhabbetin her şeyi kurtaracağını, bu memlekette kader kardeşliğinin var olduğunu” dile getirmişti. Sözlerine 'ihtiyacımız olan şey, bir demlik çay ya da bir duble rakı, asıl önemli olan muhabbet' şeklinde devam eden Sarıbacak'ın konuşması sırasında, ekranda drone'la çekilmiş Antalya görüntüleri yer aldı.

Okul öncesi eğitim ve liseye dahil yapılan araştırmada; 53 bin devlet okulunun sadece yüzde 34’ünde kütüphane olduğu ortaya çıktı. Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde toplam 18 bin 570 kütüphane var.  Oysa bu kademelerdeki devlet okulu sayısı 53 bin 546. Yani okulların yarısında bile kütüphane yok.

2. Abdülhamid döneminde Osmanlı devletinin idare merkezi olan Yıldız Sarayı'nın kapsamlı bir restorasyonun ardından 'Cumhurbaşkanlığı bünyesinde' yer alacağı açıklandı. 

Yıldız Sarayı'nın halen süren restorasyonunun 2015 yılındaki bütçesel maliyeti, 49,5 milyon olarak açıklandı. Tiyatro, harem, küçük köşkler ve daireler gibi toplam 12 kısımdan oluşacak restorasyon planı şu an yürütme aşamasında.

UNESCO Kültürel Miras listesine, Türkmenistan'ın meşhur Köroğlu destanı geleneği de eklendi. Bu 'Somut olmayan kültürel miras listesi', elle tutulamayan ancak bir ülkenin kültüründe önemli rol oynayan gelenekleri korumayı amaçlıyor.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kulübü, düzenlediği sanat tarihi konulu panelin afişinde 16’ncı yüzyılın önemli sanatçılarından Tiziano Vecellio’nun Amor sacro e Amor profano (Kutsal aşk ve beşeri aşk) adlı resmi kullanmayı tercih etti. Fakat tercih edilen resim, fakülte genel sekreteri tarafından maalesef onaylanmadı. Afişi görür görmez gelen 'Ay bu ne? Şuna sansür mansür bir şey yapın!” tepkisi, sosyal medyada uzun süre alay konusu oldu.