60 yıldan fazla zamandır çeşitli markalara ait 250'den fazla otomobilin tasarımına imza atan Giorgetto Giugiaro 20. yüzyılın otomobil tasarımcısı unvanını da elinde bulundurmakta.
Gelin 28 maddede Giorgetto Giugiaro'yu tanıyalım...
60 yıldan fazla zamandır çeşitli markalara ait 250'den fazla otomobilin tasarımına imza atan Giorgetto Giugiaro 20. yüzyılın otomobil tasarımcısı unvanını da elinde bulundurmakta.
Gelin 28 maddede Giorgetto Giugiaro'yu tanıyalım...
Dedesi kiliseler için freskler yapan Giugiaro'nun babası da din içerikli tablolar ve dekorasyon yapmaktaydı. Giorgetto da bu mesleği devam ettirmek istiyordu ve sanat okuluna gitmekteydi. Sanatçılığın büyük fedakarlıklar gerektirdiğinin ve yeteneğini endüstride kullanmasının onun için daha iyi olacağının öğütlenmesi üzerine kendisini yetiştirmek amacıyla akşamları da teknik resim okuluna gitmeye başlar...
Teknik resim okulunun yıl sonu sergisine davet edilen Fiat'ın o dönemki baş tasarımcısı Dante Giacosa, Giugiaro'nun çizimlerinden çok etkilenir ve Giugiaro Fiat'ta çalışmaya başlar. Dört yıl çalıştıktan sonra Fiat'ta ilerleyemeyeceğini düşünen genç Giugiaro tekrar sanata yönelme kararı alır ve sanat akademisine gitmek için çalışmalara başlar.
(Görsel: Giugiaro'nun Fiat 500 için yaptığı ve Dante Giacosa'nın odasında bulunan orijinal tablosundandır)
Bertone'nin baş tasarımcısı Franco Scaglione'nin görevden ayrılmasıyla yetenek avcısı Nuccio Bertone arayışa girmiştir. Bertone o yıllarda da bir çok üreticiye tasarım ve üretim hizmeti veren önemli bir firmadır.
1959 Torino fuarındaki Bertone standında bir arkadaşına rastlayan Giugiaro, Nuccio Bertone'ye çizimlerini gösterme fırsatı yakalar. Fırsat Nuccio'nun ayağına gelmiştir. Giugiaro ise bir şekilde kabul edilirse hayalini kurduğu kayak takımını alabilmenin peşindedir. Çizimleri gören Nuccio, Giugiaro'nun sanatsal yeteneğinden çok etkilenir fakat belli etmez. Ondan daha realistlik ve üretime uygun çizimler yapmasını ister. Giugiaro bir hafta çalıştıktan sonra çizimleri teslim eder.
Nuccio, Giugiaro'dan habersiz çizimleri Alfa Romeo'ya götürür. Pozitif geri dönüş alan Bertone, Giugiaro'ya onun beklentisinin de üstünde maaş vererek ve Giugiaro'yu o yıllarda zorunlu olan askerlik hizmetinden de kurtarma vaadiyle ikna ederek Bertone stil merkezinin başına getirir.
Giugiaro 21 yaşında İtalya ve dünyanın en önemli stüdyolarından birinin baş tasarımcısı olmuştur.
Nuccio Bertone'nin Alfa Romeo'ya gösterdiği çizimler 2000/2600 Sprint'e dönüşmüştür. Bu otomobil 21 yaşındaki Giugiaro'nun tasarladığı ilk otomobildir. Kimileri ilk otomobilin yıl itibariyle 1960 Gordon-Keeble GT prototipi olduğunu öne sürse de Alfa'nın tasarım süreci çok daha önce tamamlanmıştır.
Nuccio Bertone Giugiaro'ya verdiği sözü kısmen tutar ve onu, askerlik hizmetini yapması için Torino yakınlarındaki bir birliğe verilmesini sağlar. Giugiaro bu sayede askerliğini gündüz komutan ve ailelerinin portrelerini yapmakla günün geri kalanını ise Bertone için yeni çizimler yapmak üzere kullanır. Nuccio'da bu işten çok karlı çıkacaktır.
O dönem Bertone, Alfa Romeo Giulietta Sprint modelini de ürettiğinden elindeki müşteriyi kaybetmek istemez ve bu otomobilin yerine çıkacak olan ve daha sonraları Giulia Sprint olarak anılacak otomobilin de gövde üreticisi olmak ister. O yıllarda Bertone, Pininfarina, Zagato gibi İtalyan karoseri üreticileri arasında büyük rekabet yaşanmaktadır. Dolayısıyla Nuccio Bertone işi kapabilmek için Giugiaro'yu askerde dahi sıkıştırmaktadır.
Giugiaro Giulia Sprint'in çizimlerini ve ilk ölçekli modelini kışlasında yapmıştır. Ama sonuç gayet başarılı olmuştur ve Alfa Romeo Bertone'nin sunumunu kabul ederek yeni Sprint'ın gövde üretim işini Bertone'ye vermiştir. 1963'te üretime geçen otomobil tüm dünyada büyük bir hayran kitlesine sahiptir ve Giugiaro bu otomobili alacak maddi güce üretime geçtikten ancak iki yıl sonra sahip olarak bir tane de kendisi almıştır.
O yıllarda Ferrari'nin yol otomobillerini Pininfarina tasarlıyordu. Tabii ki kimse Bertone'nin patronunun Pininfarina tasarımı bir otomobile binmesini bekleyemezdi.
Enzo, Ferrari'nin de izniyle Nuccio Bertone kendi stüdyosu tarafından giydirilmek üzere bir 250 GT SWB şasisi sipariş eder. Giugiaro o dönem Ferrarileri için oldukça radikal bir tasarıma imza atar. Aracın ön tasarımı o sezon Ferrari Formula 1 takımının yarıştığı ve şampiyon olan otomobil Dino 156 F1 'Sharknose'dan ilham almaktadır.
Bertone, Scaglione tasarımları olan BAT serisinden sonra konsept otomobil sergilememiştir. O yıllarda geleceğe yönelik tasarımlar firmalarını pazarlama adına karoseri üreticileri adına büyük önem taşıyordu.
Corvair Testudo projesi için belirlenen başlama tarihi 1 Ocak 1963'tür ve Cenevre otomobil fuarı o yıllarda da Mart ayının başında düzenlenmekteydi. 25 yaşındaki Giugiaro bu projede hem otomobilin stilistik etkisi açısından hem de bir tasarımcıda olması gereken konsepte ve zamana sadık kalma disiplinlerinde kendisini fazlasıyla kanıtlamıştır.
Bertone'de geçirdiği yüksek verimli altı yıl sonunda O dönem Pininfarina ve Bertone'nin bir adım gerisinde olan Ghia tasarım evinin iki katı maaş artı yönetimde de söz sahibi olma teklifini kabul eder ve 1965'te Ghia macerası başlar.
Ghia'da da çok başarılı tasarımlara imza atmıştır. İşe Isuzu icin 117Coupe'yi tasarlamakla başlayan Giugiaro Ghia'ya transfer olduktan bir yıl sonra 1966 Torino otomobil fuarında, içlerinde DeTomaso Mangusta ve Maserati Ghibli'nin de bulunduğu dört ayrı araç sergileyerek adeta şov yapmıştır.
(Görsel: DeTomaso Mangusta)
Giugiaro'yu diğer tasarımcılardan ayıran en önemli özelliklerinden biri de fonksiyonellikten ve ergonomiden ödün vermeden güzel araçlar tasarlayabilme yeteneğidir. Giugiaro aracı tasarlamaya her zaman aracı hoş gösteren proporsiyonları abartılmış skeçlerle değil teknik çizimle ve aracın önce ergonomi ve mekanik öğelerini göz önüne alarak başlar.
İç güdüsel yüksek estetik algısı ile de araca styling'i ekler bu yüzden araç hem fonksiyondan hem de estetikten ödün vermemiş olur. Tabii iki taraf arasındaki ince dengeyi bulmakta Giugiaro'ya bahşedilmiş asıl yetenek ve dehadır.
(Görsel: Maserati Ghibli)
Ghia'da halen görev başındayken 1967'de Fiat yıllarından itibaren tanıdığı üretim mühendisi Aldo Mantovani ile Italstyling'i kurar. Kısa süre sonra tüm enerjisini kendi firmasına vermek ister ve Ghia'dan ayrılır. Ayrıldıktan sonra da firmasının ismini Italdesign olarak değiştirir...
Kendi firmasında tasarladığı ilk otomobil Bizzarrini Manta'dır. Otomobil 1968 Torino otomobil fuarında 'monovolume' gövde tasarımı ve üç kişinin yan yana oturmasını sağlayan koltuk konfigrasyonuyla fuar ziyaretçilerinin bir hayli ilgisini çekmiştir.
1971 Torino fuarında Maserati Boomerang konseptini tanıtan Giugiaro Bertone'nin Carabo ve Stratos Zero konsept otomobilleriyle birlikte otomobillerde keskin köşe akımı başlatmış ve bütün otomobil dünyasını 70'li ve 80'li yıllar boyunca etkisi altına almıştır.
Giugiaro bu origami konseptini sadece Lotus Esprit'e uygulamakla kalmamış aynı zamanda Lancia Delta, VW Golf ve Fiat Panda gibi binek otomobillere de uygulamıştır. Bunun sebebi, kübik formların hem üreticiye üretim esnasında kolaylık ve verimlilik sağlaması hem de kullanıcıya iç hacmi çok daha geniş, ergonomisi düzgün ve fonksiyonelliği yüksek araçlar sunabilme imkanı yaratmasıdır.
(Görsel: Maserati Boomerang)
Zor durumda olan VW, Beetle modelinin yerine bir araç planlamaktadır. 1969 Torino fuarına giden VW ürün geliştirme ekibi proje olarak hoşlarına giden altı tane otomobil seçerler. Seçtikleri altı projeden dördünün tasarımı Giugiaro'ya aittir. Yeni aracı tasarlayacak kişiyi bulmuşlardır. Fakat VW yönetimi işi bir adım ileri götürerek içinde Passat ve Scirocco'nun da olduğu araç ailesi tasarlama yetkisini 30 yaşındaki Giugiaro'ya verir. Piyasaya ilk olarak Passat çıkar ondan kısa süre sonra da Golf.
Otomobilin Beetle'ın zıttı özellik taşıyan modern köşeli yapısı VW için alınması büyük bir risk olmuştur. Bu risk hem müşterinin dramatik görünüm değişimine adapte olup olmayacağını içerirken aynı zamanda aracın üretileceği fabrikanın da yeni üretime dönük tamamen yenilenmesini gerektiriyordu.
Tüm bunlara karşın VW yönetimi cesaretli davranmıştır ve Giugiaro'ya güvenmiştir. Araç çok sevilmiş ve 31 ay gibi bir zamanda 1 milyon adetlik üretime ulaşmıştır. Giugiaro'nun altın formülü işe yaramış ve zaten kötü durumda olan VW'i petrol krizinin ortasında resmen ipten almıştır.
Giorgetto Giugiaro 1974'de Ürün Tasarımı şirketi Giugiaro Design'ı kurmuştur. Fotoğraf makinesinden saate, vitrifiye ürünlerinden dişçi koltuğuna her türlü endüstri ürününü tasarlamaktadır. Hatta Marille markası için makarna bile tasarlamıştır.
Bmw ve Lamborghini'nin ortak projesi olarak başlayan 'M1', Lamborghini'nin finansal sıkıntılarından dolayı projeden ayrılmasıyla sonuçlanınca BMW'nin projeyi tamamlaması da oldukça zor olmuştur. Giugiaro aracın hem tasarımını üstlenmiştir hem de üretimi Italdesign tesislerinde gerçekleşmiştir. 78-81 arası 456 adet üretilen M1 BMW'nin ilk 'M' otomobili olma unvanına sahiptir.
1978 Torino fuarına gelenler Italdesign standında gördükleri araçla adeta şoka uğramışlardır. Lancia Megagamma'yı estetik açıdan beğenmemişler hatta aracın otomobil olup olmadığı konusunda bile kararsız kalmışlardır. Ama Giugiaro aslında bugünkü tanımıyla ilk MPV'yi (Multi Purpose Vehicle) tasarlamıştır. Hem de ilk MPV olarak kabul edilen Renault Espace'tan altı yıl önce...
Kullanıcıya değişken iç hacim ve mükemmele yakın ergonomi sunan otomobil zaten var olan Lancia Gamma plattformunda üretilebilecek olma avantajına da sahipti. Fakat Megagamma ön görüsüz otomotiv yöneticilerinin kurbanı, Fiat ve Lancia adına da kaçırılmış çok büyük bir fırsat olmuştur.
Ralli severlerin yakından tanıyacağı Lancia Delta da bir Giugiaro tasarımıdır. Otomobillerde ilk defa gövdeye entegre ve gövde rengi tampon uygulaması Giugiaro sayesinde Lancia Delta ile başlamıştır. LanciaMartiniRacing takımı bu otomobille altı kez üst üste dünya ralli şampiyonasını kazanmış ve bu rekor hala kırılamamıştır..
80'lerde bir TV reklamında söylendiği gibi 'Eğer Panda olmasaydı icat etmek gerekirdi.' Bu otomobil Giugiaro'nun hem otomobil tasarımcılığını hem de endüstriyel tasarımcılığını harmanladığı ustalık eseridir denilebilir.
Fiat,126 ve 127 modellerinin arasında konumlandırmak için iç hacmi geniş ve herkes tarafından ulaşılabilecek bir araç planlamaktadır. Ama aracın üretim maliyetlerinin 126'yı geçmemesi konusunda ısrarcıdır. Yaz tatiline çıkan Giugiaro bir yandan da otomobil üzerinde düşünmeye başlamıştır. 'Az çoktur' felsefesine odaklanan Giugiaro otomobili öylesine akıllıca tasarlar ki Fiat yöneticileri sonuca hayran kalırlar. Aşırı geniş iç hacim, istendiğinde çocuk beşiği formu bile alabilen modüler koltuk kombinasyonları, yıkanabilen döşemeler, düşük maliyetli ve otomobilin her iki tarafına da uygulanabilen düz camlar...
Seçilen motor hacmine göre ters çevrilerek kullanılabilen asimetrik ön ızgara ve sonraları bu segmentte bir otomobile uygulanan ilk 4x4 sistemi gibi bir çok inovatif özelliğe sahip olan bir otomobil ortaya çıkmıştır. Panda öylesine başarılı olmuştur ki Fiat küçük şehir otomobili adına daha iyi bir çözüm bulamamıştır. İlk Panda 23 yıl boyunca üretimde kalmıştır ve güvenlik normlarındaki değişiklikler sebebiyle İtalya'da en iyi satan araçken ve 4.5 milyon üretilmişken üretimden kaldırılmıştır. Panda projesi aynı zamanda Fiat - Italdesign işbirliğinin ilk meyvesidir. Panda'yı; Uno, Croma, Punto ve Grande Punto modelleri izlemiştir.
John Z. DeLorean'ın rüya otomobili boyasız paslanmaz çelik gövdeye, Lotus mühendisliğine, kanat kapılara ve Giugiaro stiline sahipti. Fakat yönetimin aldığı bazı yanlış kararlar DeLorean üretimine başlandıktan kısa süre sonra firmanın iflas etmesine sebep olmuştur.
İflastan üç yıl sonra vizyona giren 'Geleceğe Dönüş' filminde otomobilin zaman makinesi olarak kullanılması aracı bugüne kadar üretilmiş en ikonik otomobillerden biri yapmıştır. Doktorun da söylediği gibi 'Eğer zaman makinesini otomobilden yapacaksan neden biraz da stil katmayasın ki?'
Giugiaro Türk tüketicisinin de yakından tanıdığı ve ülkemizde de üretilmiş Renault 19, Renault 21 ve Fiat Uno'nun da tasarımcısıdır.
Giorgetto'nun oğlu Fabrizio'nun da otomobilden mimariye çok yönlü bir tasarım hayatı vardır. Hatta 2013'te kurdukları Giugiaro Architecture şirketinin başında Fabrizio Giugiaro vardır.
Giugiaro'nun hem akla hem de duygulara hitap etme yeteneği bir çok otomobil üreticisinin de yüzünü güldürmüştür. 6 milyon adet üretilen Golf 1 -ki bu sadece Almanya üretimini kapsayan rakamdır- Brezilya ve Güney Afrika gibi ülkelerde de farklı isimlerle geçtiğimiz yıllara kadar üretilmiştir. İlk jenerasyon Fiat Panda 4,5 milyon adet, İlk jenerasyon Fiat Uno 9.5 milyon adet ve ilk jenerasyon Fiat Punto 3.4 milyon adet üretilmiştir. Aynı zamanda 2005 yılında piyasaya çıkan Fiat Grande Punto'nun da tasarımcısı Giugiaro'dur ve halen üretimde olduğu için kesin bir satış adedi belirtilememektedir. Bununla birlikte satışları çok iyi seyretmektedir.
Maserati, Ferrari tarafından satın alındıktan sonra ürettikleri ilk model 3200 GT'dir. Fakat otomobil geliştirilmeye Ferrari satın almadan evvel başlanmıştır. 90'ların yumuşak hatlarıyla bezeli otomobilin en ikonik ögelerinden biri de bumerang biçimli ve LED teknolojili (o zaman bir ilk) stop lambalarıdır. Her ne var ki otomobil Amerika'ya ihraç edilme esnasında Amerikalıların stop aydınlatmalarını göremeyecekleri bahanesiyle Amerikan regülasyonlarından geçememiştir ve sonraki modeller son derece sıradan biçimli stop lambalarıyla değiştirilmiştir.
Kariyeri boyunca bir çok ödül alan Giorgetto Giugiaro 1999 yılında 132 otomobil gazetecisinin oyladığı yüzyılın otomobil tasarımcısı ödülüne layık görülmüştür.
Giugiaro 2002 yılında Maserati 4200 GT platformu üzerinde Alfa tutkunlarının kalbini yerinden çıkartacak güzellikte bir konsept otomobile imza atmıştır. Alfa Romeo'da Brera'ya olan ilgiye kayıtsız kalmayıp aracı üretme kararı almıştır. Buraya kadar her şey güzel gitmiştir. Fakat Alfa Romeo yöneticilerinin üretim versiyon Brera'yı Fiat-GM ortaklığı sebebiyle Alfa 159'un da üretildiği önden çekişli Opel Vectra platformunda üretme kararı, aracın mimarisinde ve dolayısıyla görünümünde ciddi farklara yol açmıştır.
Aynı zamanda aracın 2 tona yaklaşan ağırlığı ve sportiflikten uzak olması Brera'nın diğer Giugiaro tasarımı Alfa coupeleri; Giulia GT ve Alfetta GT gibi çok başarılı olabilecekken hayal kırıklığından başka bir şey olamamasına yol açmıştır. Giugiaro yine de otomobili mümkün olduğu kadar konsept otomobile yakın tasarlamayı başararak ustalığını konuşturmuştur.
2010 yılılnda VW Group, dizayn direktörü Walter De Silva'nın da ısrarı sonucu Italdesign'ın %90 hisselerini satın alır. VW bünyesinde GO, TEX, Parcour. Brivido ve Gea konsept otomobillerini hazırlasa da Giorgetto herhangi bir açıklama yapmaksızın Temmuz 2015'te her şeyi bırakarak ayrılmıştır. Arkasından De Silva'da Kasım 2015'te görevi bırakarak emekli olmuştur.
(Görsel: Italdesign Brivido)
VW'den herşeyi bırakarak ayrılan Giugiaro yeni bir başlangıç yaparak Eylül 2015'te oğlu Fabrizio ile beraber yeni dizayn stüdyoları GFG'yi kurdular ve ilk otomobillerini geçtiğimiz Cenevre fuarında tanıttılar. Çinli üretici Techrules için tasarladıkları hibrit hiper otomobil Ren'in 3 kişilik oturma düzeninin tıpkı ilk kurduğu firması Italdesign'da tasarladığı ilk otomobil olan Bizzarrini Manta gibi olması da hoş bir göndermedir.
Bir yandan Torino'lu tasarım okulu IAAD'da tasarım eğitimi de vermeye başlayan Giorgetto Giugiaro dileriz birikimlerini genç kuşaklara aktarır ve yollarda güzel otomobiller görmeye devam ederiz.
Olm bu adam elini Fiat a sürdüde şahine nasıl geçildi bu dayı işten çıkınca müdürün emmioğlumu alındı yerine
Bazı yetenekler bazı milletlerin kanına, genetiğine işlemiş. İtalyanlar bunun en güzel örneği. Modena şehrine gittiğinizde; çerez dükkanı gibi karşı karşıya bulunan ferrari, maserati, lamborghini, ducati vb. fabrikalarını göreceksiniz. İşte o zaman şöyle uzuuuuuuuuuuun bir of çekeceksiniz.
su alfa romeoyu cirkin bulan bi benim heralde...