1. Eski Yunan tarihçi Heredot'un deyimiyle 'Tüm dünyanın en dindar insanlarının yaşadığı yer' olan Mısır'da Tanrı Amon'un hükümranlığı yaklaşık 650 yıl sürdü.
2. Hava, rüzgar ve gemiciler tanrısı olarak bilinen Amon'un tahtını yıkacak kişi Firavun IV. Amenhotep ya da kendi deyimiyle Aton'a(Güneş'e) tapan, Firavun Akhenaton'dur.
3. Mısır dilinde anlamı "aten'in hizmetkarı" demektir. Akhenaton, kendisinin tanrı olduğu düşüncesini reddetti.
4. İnanılması gereken tanrının kendisi veya Amon olmadığını, asıl tanrının gökte olması ve her şeyin tanrısı olması gerektiğini hükümdarlığı boyunca dile getirdi.
5. Akhenaton’un tek tanrı görüşünü benimsemesinin en büyük sebebinin annesi Tia olduğu söylenir. Tia ve onun babası Yuya’nın İbrani(Yahudi) soyundan geldiği bir çok kaynakta belirtilmiştir.
6. Firavun Akhenaton, Eski Mısır dilinde ‘güzel kadın geldi’ anlamına gelen Nefertiti ile evlendi.
7. Kaynaklara göre 6 tane kız çocukları olurken, hiç erkek çocukları olmadı.
8. Dini merkez olarak bilinen Karnak’ta bulunan tapınakların rahipleri, dini istismar(3500 yılda değişen bir şey yok!) sonucu elde ettikleri maddi güç sayesinde zaman zaman Firavunlara dahi kafa tutar hale gelmişlerdi. Tabi ki Akhenaton bu durumdan rahatsızdı.
9. Akhenaton günden güne ‘tek tanrı’ inancını iyice dillendirmeye, bu konuda halkına da öncü olmaya başladıkça güçlerini kaybetmek istemeyen rahiplerle ters düşmeye başladı.
10. Bunun üzerine, Firavun olduktan 6 yıl sonra Tanrı Amon’a tapınılmasını yasakladı ve tek tanrı olarak Aton’a yani Güneş’e tapınılacağını açıkladı.
11. Hem erkek çocukları olmaması hem de inanç konusundaki uyuşmazlıklar sonrasında Nefertiti’yi saraydan uzaklaştırdı.
12. Bir sonraki adım ise Karnak şehrinin yerine kendi inancına sahip olanları rahatlatacak yeni bir dini merkezdi. Aton’a tapanların yeni dini ve siyasi merkezi olarak Amarna’da bir şehir kurulmasını emretti.
13. Yaklaşık 10 yıl boyunca Mısır’da tek tanrı inancı iyiden iyiye yayılmaya başladı.
14. Akhenaton, tek bir tanrı olduğunu ve tanrının zamandan önce de olduğunu, her şeye gücünün yettiğini, her şeyin yaratıcısı olduğunu fakat onu yaratan herhangi bir şeyin olmadığını söylemiştir.
15. Akhenaton döneminde yapılan resimlerde herkes olduğu gibi resmedilmiştir. Kendinden önceki 17 hanedanlıktaki Firavunlar, kusursuz olarak heykelleştirilmişlerdir.
16. Fakat Akhenaton’un ellerindeki aykırılıklar heykele de aktarılmıştır ve bellidir.
17. Akhenaton, M.Ö. 1332 yılında şüpheli bir şekilde ölüyor. Ölümü konusunda halen net bir bilgi veya kanıt bulunamadı. Mezarının yeri de bilinmiyor.
18. Akhenaton’un ölümünden sonra rahipler eski inançlarını tekrar benimsediler, tek tanrı inancını yok etmek için halk üzerinde baskı kurdular.
19. Tek tanrı inancına sahip ilk insan olarak kabul edilen Akhenaton hakkında ortaya atılan iddialardan birisi Hz. Yusuf’tan etkilendiği ve onun en büyük destekçilerinden birisi olduğudur.
20. Akhenaton hakkında ortaya atılan bir diğer iddia ise Akhenaton’un kendisinin de peygamber olduğudur.
21. Hatta işi bir adım daha ileri götürerek Akhenaton’un Hz. Musa olduğu konusunda ciddi iddialar vardır.
22. Bilinen en eski tek tanrılı dinin Yahudilik olması, Tevrat’ta sıklıkla bahsedilen II. Ramses(M.Ö. 1302- M.Ö. 1213) ile Hz. Musa’nın aynı dönemde yaşaması bu iddiaları olası hale getiriyor.
23. Akhenaton peygamber midir bilemem. Fakat yazdığı şu şiirden sonra ‘değildir’ diyemem. Buyurun;